Prof. Dr. Sinsi
|
Nevşehirin Bütün İlçeleri Hakkında Gerekli Bilgiler
Nevşehirin Bütün İlçeleri Hakkında Gerekli Bilgiler

Evet Sırasıyla Şimdi Nevşehirin Bütüm Tüm İlçelerini İstatistiklerini Tanıyalım Öğrenelim:
Acıgöl
ACIGÖL’ÜN TARIHÇESI
M Ö 1800-2000 yılları arasında bu bölgede; Hititler Frigyalılar, Lidyalılar ve Roma İmparatorluğu bölgemize hakim olmuştur İslam dininin yayılmaya başladığı yıllarda Bizanslılarla ile Müslüman Araplar 8 ve 9 yy lardan başlayarak 300 yıl süreyle bu bölgede egemen oldular Anadolu Selçuklu devletinin yıkılmasıyla Bölgeye Karamanoğulları, Dulkadiroğullari ve Osmanlı İmparatorluğu hakim oldular Acıgöl, oğuzların Kaçar boyundan olan Horasan Erenlerinden Piri Bey tarafından 1525 yılında kurulmuştur Konya ilinin sınırları içinde olan Işıklar yaylasında dergah açan Horasan erenlerinden Hıdır Işık isimli Türkmen Dervişinin soyunda gelen Piri Bey ve Obası Acıgöl’e ilk yerleşenlerdendir Acıgöl 1870 yılında Kırşehir sancağına, 1902 yılında Ankara iline bağlanarak sancaklardan biri oldu Kurtuluş savası başlamadan Niğde Mutasarrıflığı içinde yer alarak kongrelere delege göndermiştir 5 Eylül 1919 Sivas Kongresine bu bölgeden Dellal Zade Osman Bey temsilci olarak gönderilmiştir Cumhuriyet kurulduktan sonra Niğde il durumuna getirildi Acıgöl’ün bağlı bulunduğu Nevşehir 6429 sayılı kanunla ve TBMM kararıyla il haline getirilmiştir 1952 yılına kadar mütevazi bir Köy olan Acıgöl, Bu tarihten sonra Belediyelik olarak Nevşehir’e bağlı bir Kasaba olarak kaldı
4 temmuz 1987 yılında 19507 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan TBMM kararıyla ilçe oldu İLÇEMİZİN:
Nüfusu : İlçe Merkezi=6,702 İlçe Genel Toplamı=24,844’ dür
Rakımı : 1250 Metre
Mahalleleri : Bahçeli Mah, Cumhuriyet Mah Çayırlı Mah ve Yukarı Mahalleleridir
Kasabaları : İnallı, Karapınar, Kurugöl ve Tatlarin’dir
Köyleri : Ağıllı, Bağlıca, Çullar, Karacaören, Kozluca, Tepeköy, Topaç ve Yuvadır
Acıgöl Merkezinde yer altı şehri, civarındaki bölgelerde sığınağa benzeyen eski barınma yerleri, Ağıllı köyüne yakın bölgede M Ö 800 yılına ait 8 satırlık Hitit yazıtları ile bu bölgeye yakın kepez mevkiinde yer altı şehrine benzeyen kalıntılar bulunmaktadır Ayrıca Acıgöl isminin alındığı kurumuş olan göl, 1 derece Sit alanı ilan edilmiştir
İlçemiz Hasan ve Erciyes dağları arasındaki yüksek platoda yer almakla beraber karasal iklim hüküm sürmektedir Halkın geçim kaynağı tarım ve ticarettir
İlçe genelinin okuma yazma oranı yaklaşık %80’dir İlçe Merkezinde 4 adet İlköğretim okulu ve 2 adet lise bulunmaktadır
Avanos
Nevşehir’in 18 km kuzeyinde olan Avanos’un antik dönemdeki adı “Venessa’dır Çok sayıda çanak çömlek atölyesi bulunan ilçede seramik yapım geleneği Hititlerden beri süregelmektedir Kızılırmağın getirdiği kırmızı toprak ve milden elde edilen seramik çamuru, avanoslu seramik sanatçılarının elinde şekil almaktadır Avanos yakınlarında, Kızılırmak’ın hemen kenarındaki bir Roma mezarlığında ele geçen mermerden lahit, Merkez Kapadokya Bölgesi’nde bugüne kadar ele geçen tek lahit olması açısından ilginçtir Lahit, 1971 yılında tesadüfen ortaya çıkmış, semerdam biçimindeki kapağı kimliği tespit edilmeyen şahıslarca açılmış ve içindeki buluntular ne yazıkki çalınmıştır Ceset üzerinde yapılan patolojik ve paleoantropolojik araştırmalar sonucunda lahitin, saçları kına ile boyanmış bir kadına ait olduğu anlaşılmıştır
Avanos’ta 13 yüzyıl Selçuklu dönemi’ne tarihlenen Saruhan Kervansarayı ve Alaaddin Camii bulunmaktadır
Avanos’a 5 km, Paşabağlarına 1km, uzaklıktaki Zelve, Aktepe’nin dik ve kuzey yamaçlarında kurulmuştur Üç vadiden oluşan Zelve Ören Yeri, peribacalarının en yoğun olduğu yerdir Vadideki peribacaları sivri uçlu ve geniş gövdelidir
Uçhisar, Göreme, Çavuşin’de olduğu gibi kaya oyma mekanlardaki trogloditik yaşamın ne zaman başladığı bilinmeyen Zelve, özellikle 9 ve 13 yüzyılda hıristiyanların önemil yerleşim ve dini merkezlerinden biri olmuş; aynı zamanda rahiplere ilk dini seminerler de bu yörede verilmiştir
Yamaçların dibinde yeralan ‘Direkli Kilise’ Zelve’deki manastır hayatının ilk yıllarına aittir Kilise süslemelerinde tercih edilen kabartma haçlar daha çok ikonoklastik düşünce ve yakındani lgilidir İkonoklastik Dönem öncesine tarihlenen Balıklı, Üzümlü ve Geyikli Kiliseler vadinin önemli kiliselerindendir
1952 yılına kadar iskan edilmiş vadide manastır ve kiliselerden başka yerleşim yerleri iki vadiye açılan tünel, değirmen, cami ve güvercinlikler bulunmaktadır
Binlerce yüzyıldan beri insan toplulukları meyva toplayıcılığı ve balık avcılığı yaparak geçinmişler, dolasıyla suya olan hayati bapımlılıklarından dolayı da nehir kenarlarına yerleşmişlerdir Bu bağlamda Kızılırmak, bu tarihi görevini sessizce yerine getirmiştir Arkeolog Kemal T Türkmen’in bulgularıda bunu doğrulamaktadır
Avanos’un bilinen tarihi ilk Bronz Çağı’ndan itibaren başlar Bu bilgilerimizi Topaklı Höyük Kazıları’na borçluyuz İtalyanlar’ın 1967′de başlattığı kazılarda ilk Bronz Çağ’dan Bizans Dönemi’ne kadar sürekli oturum yeri olduğunu gösteren 24 arkeolojik kat ortaya çıkarılmıştır
J:C:Gardin ve P Garelli; M Ö 19 yüzyılların başlarına ait,Asurlular’ın ticaret yollarını incelerken,ticari sınırların İncesu, Aksaray,Konya,Bor ,Niğde ve Ereğli bölgelerine kadar uzandığını tesbit ettiklerinde Nenessa ve Waşhania’nın bu bölgenin sınırları içinde olduğunu gördüler Ayrıca tabletler, iki asurlu tüccarın Kaneş’ten (Kayseri – Kültepe) Buruşhattum’a (Acemhöyük) 4 günde gitmek için sürekli Waşhania, Nenessa ve Ullama’dan geçtiklerini yazmaktadır 1926′da da dilbilimci Emile FORRER, Boğazköy Hitit Kraliyet Arşivler’inde yaptığı araştırmalar sırasında bir tablette ZUWİNASA şehrinin adını okudu Nenessa ve Zu-Winasa, N Thierry’nin çalışmalarına göre, Venassa ve Avanos’a dönüşmüştür Osmanlı belgelerinde Avanos, “Enes”, “Evenez” olarak geçer
DERİNKUYU
Nevşehir-Niğde karayolu üzerinde eski adı Melegobia olan Derinkuyu Nevşehir’e 29 km uzaklıktadır Akarsuyu ve gölü bulunmayan bu ilçenin içme suyu 60-70 m derinlikteki kuyulardan temin etmesinden dolayı “Derinkuyu” olarak adlandırılmıştır
Bu ilçenin en önemli özelliği, yerin altına oyulmuş oldukça geniş alanlara yayılan yeraltı yerleşimidir Derinkuyu’da ayrıca yeraltı yerleşiminin güneyinde yer alan XIX yüzyıla ait ortodoks kilisesi ve Cumhuriyet Mahallesinde tüf kayaya oyulmuş Aya Meryeros Manastırı da bulunmaktadır
Gülşehir
İLÇENİN TARİHİ
İlçenin ne zaman kimler tarafından kurulduğu bilinmemekle beraber İlçe çevresinde bulunan tarihi kalıntılara bakılarak ilk gelen Kavimin Hititler olup kesin tarihi bilinmemektedir Hititlerden sonra sırasıyla Frigler, Lidyalılar, Persler, Makedonya Krallığı, Romalılar, Bizans İmparatorluğu ve son olarak Osmanlı imparatorluğu egemenliğinde kalmış ve Cumhuriyetin ilanı ile bugünkü halini almıştır İlçe 1777 yılında kaza merkezi haline gelmiş ve Belediye kurulmuştur İlçe Frigler zamanında Zorapasos, Yarapussan, Arabissus, Arabsun gibi çeşitli isimleri alması çeşitli kavimlerin istilasında kaldığını göstermektedir
İLÇENİN BEŞERİ VE SOSYAL DURUMU
İlçenin 2000 yılında yapılan son Nüfus sayımına göre Nüfusu 9380 dir Yüzölçümü ise 931 km2 olup Denizden yüksekliği ise 885 m ’dir
İlçe Nevşehir’e bağlı 7 ilçeden birisidir İl merkezi Nevşehir’e 18 km’dir Komşu İlçe olan Avanos ‘a 24, Hacıbektaş’a ise 27 km asfalt yolla bağlıdır Ankara 270 Kayseri 120 km olup her gün Ankaraya sabah ve öğleyin 1 seyahat firması tarafından otobüsü seferi düzenlenmekte olup,Nevşehir’e ise her saat başı ve yarım saatte bir olmak üzere otobüs seferi bulunmaktadır
İLÇENİN TARIMSAL VE SANAYİ YAPISI
İlçenin sulak yerlerinde sebzecilik,meyvecilik sulak olmayan yerlerinde ise tahıl ve bağcılık tarımı yapılmaktadır Bağlardan elde edilen kaliteli ve yüksek bomeli yaş üzümleri şira,sirke ve şarapçılıkta kullanılır kuru üzümleri ise Taskobirlik ve tüccarlarca satın alınır
İLÇENİN TARİHİ VE TURİSTİK YERLERİ
Tarihi yerlerinden Açıksaray ören yeri ilçeye 4 km uzaklıkta Nevşehir Gülşehir asfaltı kenarında Volkanik tüflerden oyulmuş meskenler kiliseler manastırdan meydana gelmiş tam bir kaya köyü görünümünde olup bunu biraz ilerinde Sean Jean Kilisesi tamamlar
Karavezir Camii ilçe merkezinde Karavezir Seyyid Mehmet Paşa tarafından 1780 yılında Mimar Ebubekir Halil Ağa’ya yaptırılan muhteşem kurşun kaplı bir Camii’dir
Karavezir Medresesi İlçe merkezinde Camii karşısında 1777 yılında Karavezir Seyyid Mehmet Paşa tarafından bu bina bugün Kütüphane olarak Halka hizmet vermektedir
Karavezir hamamı ilçe merkezinde Karavezir tarafından 1777 yılında yaptırılmış olup halen ilk günkü ihtişamını korumaktadır
İlçenin turistik yerlerinden Mantarkaya Motel Kızılırmak kenarında restaurant yüzme havuzu gibi tesisleri ile ilçeye gelen yerle ve yabancı turistlere hizmet vermektedir
Sadabat dinlenme parkı belediyeye ait olup tüm sosyal tesisleriyle Kızılırmak kenarında ilçe halkı ile komşu il ve ilçelerden gelen misafirler için ideal bir mesire yeridir
Hacıbektaş
İç Anadolu Bölgesinin orta Kızılırmak bölümünde, Nevşehir iline bağlı bir ilçe merkezi olan Hacıbektaş’ın eski adı Sulucakarayüyük’tür Bakanlar kurulunun 12 12 1947 tarih ve 21454 sayılı kararı ile 01 01 1948 tarihinde Kırşahir iline bağlı bir ilçe haline getirilmiş iken 24 07 1954′te Nevşehir’e bağlanmıştır İlçeye bağlı 30 köy bulunmaktadır
Kurtuluş savaşımızın ilk yıllarında, büyük önder Mustafa Kemal Atatürk Sivas’tan Ankara’ya giderken 22 23 Aralık 1919 tarihinde Hacıbektaş’ı ziyaret etmiş, ilçede bir gece konaklamıştır Şu an konakladığı ev Kültür Bakanlığınca restore edilerek Atatürk Evi olarak ziyarete açılmıştır
İlçede Hacı Bektaş Veli Müzesinin yanı sıra Çilehane, Beştaşlar, Dedebağ, Kadıncıkana, Bektaş Efendi Türbesi ve Arkeoloji, Etnoğrafya Müzesi halkın ziyaretine açık yerlerdir
Her yıl 16 Ağustos Hacı Bektaş Veli Anma Törünlüre ve Kültür Sanat Etkinlikleri Belediyenin öncülüğünde düzenlenmektedir
|