Ferhat İle Şirin

Hüsrev - ü Şirin, ya da Ferhat ile Şirin adlarıyla İran'lı ve Türk divan şairlerince mesnevi biçiminde yazılmış olan bu halk öyküsü, Orta Asya, Azerbaycan, İran, Türkiye ve Balkanlar'da ülkelere ve yörelere göre bazı değişikliklere uğramış olarak yüzyıllardır anlatılmaktadır (Khusraw o Shirin: 1177 - 1181)

Amasya ve Gaziantep - Sakçagözü'nde bulunan figürler Anadolu'da geçen haliyle Ferhat İle Şirin'in Amasya ile ilintisi bulunmaktadır Öykünün en eski Türkçe baskısı 1854 yılında, yeni harflerle de 1930 yılında yayımlanmıştır

Konusu Azerbaycan'da Erzen kentinin kadın hükümdarı Mehmene Bânu kız kardeşi Şirin için bir köşk yaptırmıştır Köşkü süsleme işini o yörenin en usta süslemecisi Ferhata (Nakkaş'a) verirler

Ferhat, çalışırken Şirin'i görür ve ona âşık olur Sarayları süsler, ve fırçasından dökülen zarafetin Şirin'e olan duygularının ifadesi olduğu söylenir

Mehmene Bânu da Ferhat'ı sevmektedir, bu nedenle Şirin'le evlenmesini istemez, karşı çıkar

Ferhat bir gezi sırasında Amasya kentinin hükümdarı Hürmüz Şah ile tanışır Hürmüz Şah Ferhat'ın başına gelenleri dinleyince onu yanına alır

Birlikte Erzen'e giderler Hürmüz Şah, Şirin'i Ferhat için Mehmene Bânu'dan ister Mehmene Bânu karşı çıkınca iki hükümdar birbirlerine savaş açarlar

Savaş sırasında Hürmüz Şah'ın oğlu da Şirin'e âşık olur Savaş sonunda yenilen Mehmene Bânu her şeyi bırakarak kaçar

Şirin Amasya'ya getirilir Oğlunun da Şirin'e âşık olduğunu öğrenen Hürmüz Şah güç durumda kalır En sonunda Ferhat'a başarılması imkansız bir iş verir ve bu işi başarması koşuluyla Şirin'e kavuşabileceğini söyler

Ferhat, Amasya yakınlarındaki bir dağı delecek ve kente oradan su getirecektirve ancak bu işi başarırsa Şirin'le evlenebilecektir

Ferhat büyük bir coşku ile işe koyulur ve bir süre sonra işin sonuna yaklaşır Ferhad'ın bu işi başaracağını anlayan Hürmüz Şah, çalıştığı bir dağda Ferhat'a yaşlı bir kadınla Şirin'in öldüğü haberini yollar

Bu yalan habere inanan Ferhat, Şirin'in ölüm acısına dayanamaz ve dağları deldiği gürzünün canına kıymak amacıyla havaya fırlatır ve yere düşen gürzün altında intihar eder

Ferhat'ın ölüm haberini alan Şirin de bir hançerle kendini öldürür İki sevgiliyi yan yana gömerler