Proton

PROTON

Proton,kararlı,birim artı elektrik yüküne sahip,kütlesi elektron kütlesinin 1836 katına eşit ( 16726231x10 kg) temel ( atomaltı ) parçacık

WWien 1898'de, j j Thomson ise 1910'da ,elektronları alınmış ( iyonlaşmış) atom ve moleküllerden oluşan gaz akımlarını incelerken ,kütlesi hidrojen atomununkine eşit, artı yüklü bir parçacığın varlığını belirlemişlerdiAlfa parçacığıyla bombardıman edilen azot atomunun,hidrojen çekirdeği olduğu anlaşılan bir parçacık saldığını 1919'da belirleyen Ernest Rutherford,hidrojen çekirdeğinin bir temel parçacık olduğu görüşüne vardı ve bu parçacığı proton olarak adlandırdı(1920)

Protonlar,elektrik yükü bulunmayan nötronlarla birlikte atom çekirdeğini oluştururlaryalnızca hidrojen atomu çekirdeğinde nötron yoktur ve hidrojen çekirdeği tek bir protondan oluşurBir kimyasal elementin bütün atomlarının çekirdeklerinde aynı sayıda proton bulunur,bu sayı elementin atom numarası olarak adlandırılır ve elementin periyodik tablodaki ( bakperiyodik yasa) yerini belirlerÖrneğin,gümüş atomunun çekirdeğinde 47 proton vardırbu nedenle gümüşün atom numarası 47'dirÇekirdek çevresinde dolanmakta olan elektronların sayısı çekirdekteki protonların sayısına eşit olduğundan atom dışarıya karşı elektriksel olarak nötr gözükür

Protonlar baryon olarak adlandırılan parçacık türündendirbütün baryonlar gibi kuvvetli etkileşime ( çekirdekteki parçacıkları bir arada tutan kuvvet) girerlerProtonların daha küçük temel parçacıklar olan kuvarklardan oluştuğu kabul edilirProtonun karşıt parçacığı olan karşıt proton,kütlesi protonunkine eşit ama eksi elektrik yüklü bir parçacıktır

İyonlaştırılmış hidrojenden elde edilen ve parçacık hızlandırıcılarında yüksek hızlara çıkarılan protonlardan çekirdek tepkimelerinin oluşturulmasında ve incelenmesinde yararlanılırProtonlar birincil kozmik ışınları oluşturan parçacıklar arasında en büyük yeri tutarBazı yapay çekirdek tepkimelerinde de tepkime ürünü olarak protonlar elde edilir

Kaynak;AnaBritannica cilt 26 frmsinsinet için derlenmiştir

__________________