Türk Mitolojisinde Dağ Ve Orman Kültürü

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-07-2012

sena destanı
Bilinen en eski Türk efsanesi

Tüm Türk halklarında çeşitli şekilde yaygındır

Efsaneye göre Türkler düşmanları tarafından tamamen yok edilirler

Sadece kolları ve bacakları kesilmiş ufak bir erkek çocuk hayatta kalır

Tengri'nin gönderdiği kutsal bir dişi kurt çocuğu besler büyütür ve korur

Kurt çocuktan gebe kalır ve on yavru doğurur

Bu on çocuk gelecek Türk toplulukların hükümdarlarıdır

Ergenekon Destanı
Türkler büyük bir yenilgiye uğradıktan sonra çadırlarını toplayıp göç ederler

Tengri'nin gönderdiği kutsal bir kurt Türklere kılavuzluk eder ve onları verimli toprakları olan, etrafı dağlarla çevrili büyük bir ovaya götürür

Birkaç kuşak sonra Türkler bu ovaya sığmaz olurlar

Bu kez bir kurt onlara etraflarını çeviren dağlardan birisinin madenden oluştuğunu gösterir ve demirciler bu dağı eritirler

Halk ovadan çıkar ve tekrar bozkırların egemenliğini ele geçirdiklerini tüm bozkır halklarına duyururlar

Bu güne nevruz adı verilir

Manas Destanı
Türk Edebiyat Tarihinin en uzun destanı olan Manas Destanında, daha küçük yaştan kahraman olacağı bilinen Kırgız Manas'ın hikayesi anlatılmaktadır

Manasın dostları tarafından ihanete uğratılıp öldürüldüğü söylenir

Mezarı başında ağlayan hayvanlar Manas'a ağıt yakarlar ve göktanrı acıyarak Manas'ı diriltir

Manas da kendisine ihanet eden dostlarının peşine düşer

Diğer destanlar
1

Göç Destanı
2

Kırk Kız (yanlış hatırlamıyorsam bu destanda da ağaç kültü vardı)
3

Ağacın Çocukları (bu destan yine yanlış hatırlamıyorsam boyların doğuşuyla ilgili idi)

Kabile'nin türeyişini anlatan efsaneler
Türk mitolojisinin en mühim özelliklerinden birisi her kabilenin, ne kadar ufak da olsa şahsi bir türeyiş efsanesine sahip olmasıdır

Örneğin Oğuzname'de her sözü edilen kabilenin ilk önce türeyiş efsanesi anlatılır

En önemli ve en tanınmış efsane Türklerin ortak türeyiş efsanesidir

Bu efsane neredeyse her Türk topluluğunda tanılır, ve en eski Türk hükümdarlarının Göktanrı'nın gönderdiği bir kurt ile çiftleşmesinden türediğini anlatır

Bazı verziyonlarda bir dişi kurtun en son Türk olarak kalmış bir erkek çocuğu ile, diğer versiyonlarda ise Göktanrı'nın bir erkek kurt kılığında hükümdarın kızı ile çiftleştiği anlatılır

Diğer iyi tanılan bir türeyiş efsanesi Kırgız halkının türeyiş efsanesidir

Bu efsaneye göre kutsal bir gölün suyundan gebe kalan kırk kız ilk kırgızları oluşturur

10-07-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Türk Mitolojisinde Dağ Ve Orman Kültürü sena destanı Bilinen en eski Türk efsanesi Tüm Türk halklarında çeşitli şekilde yaygındır Efsaneye göre Türkler düşmanları tarafından tamamen yok edilirler Sadece kolları ve bacakları kesilmiş ufak bir erkek çocuk hayatta kalır Tengri'nin gönderdiği kutsal bir dişi kurt çocuğu besler büyütür ve korur Kurt çocuktan gebe kalır ve on yavru doğurur Bu on çocuk gelecek Türk toplulukların hükümdarlarıdır Ergenekon Destanı Türkler büyük bir yenilgiye uğradıktan sonra çadırlarını toplayıp göç ederler Tengri'nin gönderdiği kutsal bir kurt Türklere kılavuzluk eder ve onları verimli toprakları olan, etrafı dağlarla çevrili büyük bir ovaya götürür Birkaç kuşak sonra Türkler bu ovaya sığmaz olurlar Bu kez bir kurt onlara etraflarını çeviren dağlardan birisinin madenden oluştuğunu gösterir ve demirciler bu dağı eritirler Halk ovadan çıkar ve tekrar bozkırların egemenliğini ele geçirdiklerini tüm bozkır halklarına duyururlar Bu güne nevruz adı verilir Manas Destanı Türk Edebiyat Tarihinin en uzun destanı olan Manas Destanında, daha küçük yaştan kahraman olacağı bilinen Kırgız Manas'ın hikayesi anlatılmaktadır Manasın dostları tarafından ihanete uğratılıp öldürüldüğü söylenir Mezarı başında ağlayan hayvanlar Manas'a ağıt yakarlar ve göktanrı acıyarak Manas'ı diriltir Manas da kendisine ihanet eden dostlarının peşine düşer Diğer destanlar 1 Göç Destanı 2 Kırk Kız (yanlış hatırlamıyorsam bu destanda da ağaç kültü vardı) 3 Ağacın Çocukları (bu destan yine yanlış hatırlamıyorsam boyların doğuşuyla ilgili idi) Kabile'nin türeyişini anlatan efsaneler Türk mitolojisinin en mühim özelliklerinden birisi her kabilenin, ne kadar ufak da olsa şahsi bir türeyiş efsanesine sahip olmasıdır Örneğin Oğuzname'de her sözü edilen kabilenin ilk önce türeyiş efsanesi anlatılır En önemli ve en tanınmış efsane Türklerin ortak türeyiş efsanesidir Bu efsane neredeyse her Türk topluluğunda tanılır, ve en eski Türk hükümdarlarının Göktanrı'nın gönderdiği bir kurt ile çiftleşmesinden türediğini anlatır Bazı verziyonlarda bir dişi kurtun en son Türk olarak kalmış bir erkek çocuğu ile, diğer versiyonlarda ise Göktanrı'nın bir erkek kurt kılığında hükümdarın kızı ile çiftleştiği anlatılır Diğer iyi tanılan bir türeyiş efsanesi Kırgız halkının türeyiş efsanesidir Bu efsaneye göre kutsal bir gölün suyundan gebe kalan kırk kız ilk kırgızları oluşturur