Hata-İ Motifileri Nelerdir? Hata-İ Motifileri Resimleri - Hata-İ Motifileri Örnekleri

**Prof. Dr. Sinsi** · 09-11-2012

Hata-i Motifileri Nelerdir? Hata-i Motifileri Resimleri - Hata-i Motifileri Örnekleri
Hata-i Motifileri Nelerdir? Hata-i Motifileri Resimleri - Hata-i Motifileri Örnekleri

HATAİ

Etimolojik olarak Çin Türkistanı'ndaki Hata şehrine ait anlamındaki “hatai” de, rumi gibi Türk süsleme sanatının başlıca motiflerindendir

Orta Asya'da ortaya çıkmış ve genellikle çiçek şekilleriyle yoncaların genişçe yer aldığı Çin Sanatı'nın etkisiyle gelişmiş bir süsleme tarzıdır

Hatai tek başına kullanılamaz, diğer süsleme unsurlarıyla birlikte aynı kompozisyon içinde yer alır

Zaman içinde kendi kökeninden uzaklaşarak farklı formlara bürünmüştür

Bütün süsleme sanatlarında kullanılmış ve giderek bir tarz halini almıştır

Hatailerin en eski örneklerine VIII

ve IX

yüzyıllarda Uygur Türkleri tarafından yapılan duvar resimlerinde rastlanmaktadır

Anadolu Selçukluları bu motifi oldukça sade kullanmıştır

XV

yüzyılda, Fatih'in hükümdarlığı sırasında, hatailer, bükümlü yapraklar ve çiçeklerle değişik ve çok zengin bir tarzda kullanılmıştır

Hatailerde resmedilen tabiat unsurları, çeşitli sebeplerle farklı formlarda işlenmiş olsalar da ortak özelliklerini çok uzun zaman muhafaza etmişlerdir

Osmanlılar hatai uslûbunu tezhipte, çinilerde ve az da olsa halılarda kullandılar

Osmanlı Sanatı'nda bir kısım hatailer oldukça özgün bir biçimde şekillendirilmişse de diğer bir kısım Uzak Doğu ve Çin etkisi altında gelişmiştir

XV

yüzyılın ikinci yarısı ile XVI

yüzyılın başlarında Osmanlı süsleme sanatında, kalp şeklinde düğümlü süslemelere rastlanır olmuştur

Refahın sembolü olduğuna inanılan bu şekil özellikle el yazmalarının dış çerçevelerinde kullanılmıştır

Düğümlenmiş üçgenlerin sıralandığı şeridin uzayıp gitmesi bu motifin sembolik bir özelliği olduğu izlenimini uyandırmaktadır

Cahide Keskiner, Türk Motifleri, Turing Yayınları

09-11-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Hata-İ Motifileri Nelerdir? Hata-İ Motifileri Resimleri - Hata-İ Motifileri Örnekleri Hata-i Motifileri Nelerdir? Hata-i Motifileri Resimleri - Hata-i Motifileri Örnekleri Hata-i Motifileri Nelerdir? Hata-i Motifileri Resimleri - Hata-i Motifileri Örnekleri HATAİ Etimolojik olarak Çin Türkistanı'ndaki Hata şehrine ait anlamındaki “hatai” de, rumi gibi Türk süsleme sanatının başlıca motiflerindendir Orta Asya'da ortaya çıkmış ve genellikle çiçek şekilleriyle yoncaların genişçe yer aldığı Çin Sanatı'nın etkisiyle gelişmiş bir süsleme tarzıdır Hatai tek başına kullanılamaz, diğer süsleme unsurlarıyla birlikte aynı kompozisyon içinde yer alır Zaman içinde kendi kökeninden uzaklaşarak farklı formlara bürünmüştür Bütün süsleme sanatlarında kullanılmış ve giderek bir tarz halini almıştır Hatailerin en eski örneklerine VIII ve IX yüzyıllarda Uygur Türkleri tarafından yapılan duvar resimlerinde rastlanmaktadır Anadolu Selçukluları bu motifi oldukça sade kullanmıştır XV yüzyılda, Fatih'in hükümdarlığı sırasında, hatailer, bükümlü yapraklar ve çiçeklerle değişik ve çok zengin bir tarzda kullanılmıştır Hatailerde resmedilen tabiat unsurları, çeşitli sebeplerle farklı formlarda işlenmiş olsalar da ortak özelliklerini çok uzun zaman muhafaza etmişlerdir Osmanlılar hatai uslûbunu tezhipte, çinilerde ve az da olsa halılarda kullandılarOsmanlı Sanatı'nda bir kısım hatailer oldukça özgün bir biçimde şekillendirilmişse de diğer bir kısım Uzak Doğu ve Çin etkisi altında gelişmiştir XV yüzyılın ikinci yarısı ile XVI yüzyılın başlarında Osmanlı süsleme sanatında, kalp şeklinde düğümlü süslemelere rastlanır olmuştur Refahın sembolü olduğuna inanılan bu şekil özellikle el yazmalarının dış çerçevelerinde kullanılmıştır Düğümlenmiş üçgenlerin sıralandığı şeridin uzayıp gitmesi bu motifin sembolik bir özelliği olduğu izlenimini uyandırmaktadır Cahide Keskiner, Türk Motifleri, Turing Yayınları