Osmanlıca Sözlük (E Harfi)-Osmanlıca Sözlük (E Harfi)Osmanlı Terimleri Sözlüğü...

**Prof. Dr. Sinsi** · 09-10-2012

RE: Osmanlıca Sözlük (E Harfi) EVTAF
Kirpikleri uzun ve kaşı kıllı olan kimse

EVTAN
(Vatan

C

) Vatanlar, insanın doğup büyüdüğü ve sevdiği memleketler, hatta uğrunda can verilen topraklar

EVTAR
(Vatar

C

) İhtiyaçlar

EVTAR-I ÂCİLE
Acil ihtiyaçlar

EVTAR
(Veter

C

) Tek, eşi olmayan (harf)

* Saz telleri

Yay

EVTAS
Arap Yarımadasında, Hevâzın ilinde bir derenin ismi olup, Peygamberimizin (A

S

M

) Huneyn Vak'ası bu vâdide vuku bulmuştur

EVVAB
(Evb

den) Rücu' eden

Geri dönen

* Günahlardan tevbe edip hakkı kabul eden

EVVABÎN
Tevbe edip günahlardan dönenler

EVVAH
Kusurunu bilerek, ah, vâh ederek yalvarmak

* Çok âh edip duâ eden

* Merhametli

Sağlam imanlı

Yakin ilim sahibi

Dinde çok âlim olan

Hz

İbrahim Aleyhisselâmın bir vasfı

EVVEL
İlk

İbtida

EVVEL-ÜL-EVÂİL
Evvellerin evveli

* Hâdiselerin başlangıcı

EVVELA
İlkönce, birinci olarak, herşeyden önce

EVVEL-BAHAR
Nevbahar

İlkbahar

EVVEL-BE-EVVEL
Herşeyden önce, ilk, evvelâ

EVVEL-EMİRDE
İşin başlangıcında, herşeyden önce

EVVELEN
Evvelâ, birinci, ilk olarak

EVVELÎN
Evvelkiler, ilkler

EVVELÎN Ü ÂHİRÎN
İlkler ve sonlar

Evvelkiler ve sonrakiler

EVVELİYAT
Başlangıçlar

Mukaddemat

İlk öndekiler

İbtidaki cihetler

* Her akıllının tereddütsüz tasdik ve kabul edeceği hususlar

* Man: Mücerred mevzu ve mahmulleri arasındaki nisbet tasavvur edilince aklın kat'iyyetle teslim ve tasdik ettiği kaziyeler

EVVELİYET
Evvel oluş

(Bak: Mecaz)

EVY
Bir nesne yerine gelmek

EVZA'
(Vaz'

C

) Haller

Durumlar

EVZA-I GARİBE
Garip haller

EVZAH
Daha açık

Pek âşikâr

En vâzıh

EVZAK
İçinde su veya başka birşey biriken çukur yer

EVZAN
(Vezin

C

) Vezinler

Tartılar

EVZAN-I ARUZİYYE
Edb: Aruz vezinleri

EVZAR
(Vizr

C

) Ağırlıklar

Yükler

* Mc: Günahlar

* (Vezer

C

) Kal'alar, kaleler, hisarlar, sığınılacak yerler

* Üstünlükler, galebeler

* Dağlar

EVZAYİŞ
f

Çoğalış, artış

EY
(Arabçada) "Bak, dinle, dikkat et, yahut, demektir ki" mânalarına gelir

Bir ibareyi tefsir için kulanılır

Türkçede: Yakın nidâ içindir

EYA
f

Acaba mânasına nidâdır

"Hey, ey" gibi çağırma, nidâ, seslenme edatı olarak da kullanılır

EYADİ
(Eydi) (Yed

C

) Eller

* Mc: Sebepler

Nimetler

EYADİ-İ KESİRE
Çok eller

Çok sebebler

EYALAT
(Eyâlet

C

) Valilerin idareleri altında olan memleketler, vilâyetler

EYALET
(C: Eyâlât) Vilâyet

Bir vâlinin idaresinde olan memleket, şehir

EYAMA
(Eyyim

C

) Bekârlar, evli olmayanlar

EYAMİN
(Eymen

C

) Pek hayırlı, uğurlu olanlar

En yümünlü

EYAZİ
f

Kadınların yüzlerine örttükleri peçe, örtü

EYBE
Rücu' etmek

* Gurub etmek, batmak

EYD
Kuvvet

EYD
Rücu' etmek

* Avdet etmek

EYDA'
Za'feran

EYDİ
(Yed

C

) Eller

* Mc: Kuvvetler

(Daha çok Eyâdi şeklinde kullanılır

)

EYDİYE
(Yed

C

) Nimet

* Eller

EYHEM
Sağır

* Bahadır

EYHEMAN
Ateş ve sel

EYHUKAN
Maydanoz otu

EYİD
Kuvvetli, şiddetli kimse

EYİR
Sıcak yel

EYKE
Sık ve birbirine karışmış ağaç

* Yumuşak

* Ağaç bitiren bataklık

(Bak: Ashab-ı Eyke)

EYKER
İlâç yapılan bir ot

EYM
(C: Üyum) Yılan

EYMAN
(Eymün) (Yemin

C

) Andlar

Yeminler

Kasemler

* Fık: Zevcesi ölmüş er

* Sağ taraflar

Sağlar

EYMAN-I SÂDIKA
Doğru yeminler

EYMEN
En meymenetli

En uğurlu

Sağ taraf

EYMEN VÂDİSİ
Musa'nın (A

S

) tecelliye mazhar olduğu Tûr Dağı'ndaki vadi

EYNE
Nere? Nerede? Nereye? (mânasına sual için söylenir ve zarf-ı mekândır)

* Zaman

An

* Yorgunluk (mânâsında da kullanılmıştır

)

EYNEL MEFER
(Eyn-el mefer) Nereye gidilebilir? Nereye kaçılabilir? Kaçacak yer var mı?

EYNESSERA-MİN-ES-SÜREYYA
(İmkânsızlık bildiren bir tâbirdir ki) Yer nerede, Süreyyâ nerede?

Süreyyâ ile yer bir olur mu? (meâlindedir ve birbirlerine zıt ve uzak olan şeyler için söylenir

)

EYNİYET
Mekânda bulunması sebebiyle birşeye ârız olan hâlet

EYS
Varlık

Vücud

Mevcud

* Kahir

Zulüm

* Zarar, ziyan

* Ümidsiz olmak

Ye'se düşmek

(Bak: Leys)

EYSAR
Çadır eteğini kazığa bağlamakta kullanılan kısa ipler

* Ot

EYSER
Sol taraf

Soldaki

* Pek kolay

EYTAL
(C: Eyatil) Boş böğürlü

09-10-2012	#32
Prof. Dr. Sinsi	Osmanlıca Sözlük (E Harfi)-Osmanlıca Sözlük (E Harfi)Osmanlı Terimleri Sözlüğü... RE: Osmanlıca Sözlük (E Harfi) EVTAF Kirpikleri uzun ve kaşı kıllı olan kimse EVTAN (Vatan C) Vatanlar, insanın doğup büyüdüğü ve sevdiği memleketler, hatta uğrunda can verilen topraklar EVTAR (Vatar C) İhtiyaçlar EVTAR-I ÂCİLE Acil ihtiyaçlar EVTAR (Veter C) Tek, eşi olmayan (harf) * Saz telleri Yay EVTAS Arap Yarımadasında, Hevâzın ilinde bir derenin ismi olup, Peygamberimizin (ASM) Huneyn Vak'ası bu vâdide vuku bulmuştur EVVAB (Evb den) Rücu' eden Geri dönen * Günahlardan tevbe edip hakkı kabul eden EVVABÎN Tevbe edip günahlardan dönenler EVVAH Kusurunu bilerek, ah, vâh ederek yalvarmak * Çok âh edip duâ eden * Merhametli Sağlam imanlı Yakin ilim sahibi Dinde çok âlim olan Hz İbrahim Aleyhisselâmın bir vasfı EVVEL İlk İbtida EVVEL-ÜL-EVÂİL Evvellerin evveli * Hâdiselerin başlangıcı EVVELA İlkönce, birinci olarak, herşeyden önce EVVEL-BAHAR Nevbahar İlkbahar EVVEL-BE-EVVEL Herşeyden önce, ilk, evvelâ EVVEL-EMİRDE İşin başlangıcında, herşeyden önce EVVELEN Evvelâ, birinci, ilk olarak EVVELÎN Evvelkiler, ilkler EVVELÎN Ü ÂHİRÎN İlkler ve sonlar Evvelkiler ve sonrakiler EVVELİYAT Başlangıçlar Mukaddemat İlk öndekiler İbtidaki cihetler * Her akıllının tereddütsüz tasdik ve kabul edeceği hususlar * Man: Mücerred mevzu ve mahmulleri arasındaki nisbet tasavvur edilince aklın kat'iyyetle teslim ve tasdik ettiği kaziyeler EVVELİYET Evvel oluş (Bak: Mecaz) EVY Bir nesne yerine gelmek EVZA' (Vaz' C) Haller Durumlar EVZA-I GARİBE Garip haller EVZAH Daha açık Pek âşikâr En vâzıh EVZAK İçinde su veya başka birşey biriken çukur yer EVZAN (Vezin C) Vezinler Tartılar EVZAN-I ARUZİYYE Edb: Aruz vezinleri EVZAR (Vizr C) Ağırlıklar Yükler * Mc: Günahlar * (Vezer C) Kal'alar, kaleler, hisarlar, sığınılacak yerler * Üstünlükler, galebeler * Dağlar EVZAYİŞ f Çoğalış, artış EY (Arabçada) "Bak, dinle, dikkat et, yahut, demektir ki" mânalarına gelir Bir ibareyi tefsir için kulanılır Türkçede: Yakın nidâ içindir EYA f Acaba mânasına nidâdır "Hey, ey" gibi çağırma, nidâ, seslenme edatı olarak da kullanılır EYADİ (Eydi) (Yed C) Eller * Mc: Sebepler Nimetler EYADİ-İ KESİRE Çok eller Çok sebebler EYALAT (Eyâlet C) Valilerin idareleri altında olan memleketler, vilâyetler EYALET (C: Eyâlât) Vilâyet Bir vâlinin idaresinde olan memleket, şehir EYAMA (Eyyim C) Bekârlar, evli olmayanlar EYAMİN (Eymen C) Pek hayırlı, uğurlu olanlar En yümünlü EYAZİ f Kadınların yüzlerine örttükleri peçe, örtü EYBE Rücu' etmek * Gurub etmek, batmak EYD Kuvvet EYD Rücu' etmek * Avdet etmek EYDA' Za'feran EYDİ (Yed C) Eller * Mc: Kuvvetler (Daha çok Eyâdi şeklinde kullanılır) EYDİYE (Yed C) Nimet * Eller EYHEM Sağır * Bahadır EYHEMAN Ateş ve sel EYHUKAN Maydanoz otu EYİD Kuvvetli, şiddetli kimse EYİR Sıcak yel EYKE Sık ve birbirine karışmış ağaç * Yumuşak * Ağaç bitiren bataklık (Bak: Ashab-ı Eyke) EYKER İlâç yapılan bir ot EYM (C: Üyum) Yılan EYMAN (Eymün) (Yemin C) Andlar Yeminler Kasemler * Fık: Zevcesi ölmüş er * Sağ taraflar Sağlar EYMAN-I SÂDIKA Doğru yeminler EYMEN En meymenetli En uğurlu Sağ taraf EYMEN VÂDİSİ Musa'nın (AS) tecelliye mazhar olduğu Tûr Dağı'ndaki vadi EYNE Nere? Nerede? Nereye? (mânasına sual için söylenir ve zarf-ı mekândır) * Zaman An * Yorgunluk (mânâsında da kullanılmıştır) EYNEL MEFER (Eyn-el mefer) Nereye gidilebilir? Nereye kaçılabilir? Kaçacak yer var mı? EYNESSERA-MİN-ES-SÜREYYA (İmkânsızlık bildiren bir tâbirdir ki) Yer nerede, Süreyyâ nerede? Süreyyâ ile yer bir olur mu? (meâlindedir ve birbirlerine zıt ve uzak olan şeyler için söylenir) EYNİYET Mekânda bulunması sebebiyle birşeye ârız olan hâlet EYS Varlık Vücud Mevcud * Kahir Zulüm * Zarar, ziyan * Ümidsiz olmak Ye'se düşmek (Bak: Leys) EYSAR Çadır eteğini kazığa bağlamakta kullanılan kısa ipler * Ot EYSER Sol taraf Soldaki * Pek kolay EYTAL (C: Eyatil) Boş böğürlü