Sayısal (Dijital) Elektronik - Lojik Kapılar Ve Devreler
 

Sayısal (Dijital) Elektronik - Lojik Kapılar ve Devreler


DEVRELER LOJİK KAPILAR Sayısal devrelerin tasarımında kullanılan temel devre elemanlarına Lojik kapılar adı verilir. Bir lojik kapı bir çıkış, bir veya birden fazla giriş hattına sahiptir. Çıkışı, giriş hatlarının durumuna bağlı olarak Lojik-1 veya Lojik-0 olabilir. Bir Lojik kapının girişlerine uygulanan sinyale bağlı olarak çıkışının ne olacağını gösteren tabloya doğruluk tablosu (truth table) adı verilir. VE(AND), VEYA(OR), DEĞİL(NOT), VEDEĞİL(NAND), VEYADEĞİL(NOR), ÖZELVEYA(EXOR) ve ÖZELVEYA DEĞİL(EXNOR) temel lojik kapılardır.

3.1. DOĞRULUK TABLOLARI (TRUTH TABLE)

Doğruluk tabloları sayısal devrelerin tasarımında ve analizinde kullanılan en basit ve faydalı yöntemdir. Doğruluk tablosu giriş değişkenlerinin alabileceği olası bütün durumlar için çıkış ifadesinin ne olduğunu gösteren tablodur. Bir doğruluk tablosunda eğer n sayıda giriş değişkeni varsa bu değişkenler olası 2n sayıda değişik durum alabilirler. Örneğin bir sayısal devrenin iki (n=2) giriş değişkeni varsa bu değişkenlerin alabileceği durum sayısı 22=4 iken, üç giriş değişkeni (n=3) için 23=8 farklı durum yazılabilir. Sayısal devreleri tasarlarken en önemli şilerden birisi doğruluk tablosunun oluşturulmasıdır. Doğruluk tablosu oluştururken belli bir amaç için tasarlanacak devrenin giriş değişken sayısı bulunduktan sonra bu giriş değişkenlerinin alacağı olası durumlarda devre çıkışının ne olması gerektiği tabloya yazılmalıdır.
Aşağıda Şekil 7.1’de A ve B iki giriş değişkeni, Q ise çıkışı göstermek üzere iki giriş
değişkeni için oluşturulmuş olan doğruluk tablosu verilmiştir.
http://frmsinsi.net/attachment.php?a...1&d=1327921604

3.1. MANTIK KAPILARI (LOGIC GATES)
3.1.1 VE KAPISI(AND GATE)

VE kapısının bir çıkış, iki veya daha fazla giriş hattı vardır. Şekil 3.1’de iki giriş,bir çıkışlı VE kapısının sembolü, doğruluk tablosu ve elektrik eşdeğer devresi verilmiştir.

http://frmsinsi.net/attachment.php?a...1&d=1327921604

Bir VE kapısının çalışmasını denk anahtar devresi yardımı ile açıklayalım
I - r A ve B anahtarları açık ise (A=0, B=1) lamba yanmayacaktır (Q=0) .
http://frmsinsi.net/attachment.php?a...1&d=1327921604

II - Eğer A anahtarı açık (A=0), B anahtarı kapalı(B=1) ise, lamba yanmayacaktır
(Q=0) .

http://frmsinsi.net/attachment.php?a...1&d=1327921604

III - Eğer A anahtarı kapalı (A=1),B anahtarı açık(B=0) ise, lamba yanmayacaktır
(Q=0) .

http://frmsinsi.net/attachment.php?a...1&d=1327921604

IV - Eğer A ve B anahtarları kapalı (A=1,B=1) ise,lamba yanacaktır (Q=1).

http://frmsinsi.net/attachment.php?a...1&d=1327921604

Çıkış Boolen ifadesi şeklinde Q= A. B yazılır. “Q eşit A VE B” şeklinde okunur.
Buna göre bir VE kapısının çalışması şöyle özetlenebilir;
“ Bir VE kapısının girişlerinin tamamı lojik-1 ise çıkışı lojik-1, eğer girişlerden biri veya tamamı lojik-0 ise çıkış lojik-0 olur.”
Örnek:
Üç-girişli bir VE kapısına ait Lojik ifadeyi yazarak doğruluk tablosunu oluşturunuz.
Çözüm:
Girişlere A,B,C dersek (n=3) oluşturulacak doğruluk tablosunda 23 = 8 farklı durumun yazılması gerekir.

http://frmsinsi.net/attachment.php?a...1&d=1327921604

Örnek:
Aşağıda dalga şekilleri verilen A ve B işaretleri bir VE kapısı girişlerine uygulanırsa;
a) Çıkış dalga şekli nasıl olacaktır?
b) LED hangi zaman aralıklarında yanacaktır?

http://frmsinsi.net/attachment.php?a...1&d=1327921604

Çözüm:
a- kapısının doğruluk tablosu yardımı ile çıkış;

http://frmsinsi.net/attachment.php?a...1&d=1327921604

b- LED çıkış ifadesinin Lojik-1 olduğu zaman aralıklarında ışık verecektir.

http://frmsinsi.net/attachment.php?a...1&d=1327921604

3.1.2 VEYA KAPISI (OR GATE)
Bir VEYA kapısının iki veya daha fazla giriş, bir çıkış hattı vardır. Şekil-3.6’da iki giriş
bir çıkışlı VEYA kapısının lojik sembolü, doğruluk tablosu ve denk anahtar devresi verilmiştir.
http://frmsinsi.net/attachment.php?a...1&d=1327921604

Denk anahtar devresi ile VEYA kapısının çalışmasını açıklayalım
I - Eğer A ve B anahtarları açık ise (A=0, B=1) lamba yanmayacaktır (Q=0) .

http://frmsinsi.net/attachment.php?a...1&d=1327921604

II - Eğer A anahtarı açık (A=0), B anahtarı kapalı(B=1) ise, lamba yanacaktır (Q=1) .

http://frmsinsi.net/attachment.php?a...1&d=1327921604

III -Eğer A anahtarı kapalı (A=1), B anahtarı açık (B=0) ise, lamba yanacaktır (Q=0) .

http://frmsinsi.net/attachment.php?a...1&d=1327921604

IV - Eğer A ve B anahtarları kapalı (A=1,B=1) ise,lamba yanacaktır (Q=1).

http://frmsinsi.net/attachment.php?a...1&d=1327921604

Çıkış Boolen ifadesi şeklinde Q= A + B şeklinde yazılır.” Q eşit A VEYA B ” şeklinde
okunur.
Bir VEYA kapısının çalışmasını şöyle özetleyebiliriz;
“Eğer bir VEYA kapısının girişlerinden biri veya tamamı Lojik-1 ise çıkış Lojik-1,her iki girişin birden Lojik-0 olması halinde çıkış Lojik-0 olur.”
Örnek:
Aşağıda dalga şekilleri verilen A ve B işaretleri bir VEYA kapısı girişlerine uygulanırsa;
a) Çıkış dalga şekli nasıl olacaktır?
b) LED hangi zaman aralıklarında ışık verecektir?

http://frmsinsi.net/attachment.php?a...1&d=1327921604

Çözüm:
a- Doğruluk tablosu yardımı ile çıkış dalga şekli çizilirse;

http://frmsinsi.net/attachment.php?a...1&d=1327921604

b- LED, çıkış dalga şeklinin Lojik-1 olduğu zamanlarda ışık verecektir.

http://frmsinsi.net/attachment.php?a...1&d=1327921604

Cevap : Sayısal (Dijital) Elektronik - Lojik Kapılar Ve Devreler
 

3.1.3 DEĞİL KAPISI (NOT GATE- INVERTER)
DEĞİL kapısı bir giriş, bir çıkış hattına sahiptir. Çıkış işareti giriş işaretinin tersi
(değili-tümleyeni) olur. Şekil 3.11’de standart değil kapısı sembolü,doğruluk tablosu
ve denk anahtar devresi verilmiştir.
http://i101.photobucket.com/albums/m...k/adsz18-1.jpg

Denk anahtar devresi yardımı ile DEĞİL kapısının çalışmasını açıklayalım;
I - Eğer A anahtarı açıksa (A=0) akım devresini Q lambası üzerinden tamamlayacağından lamba yanacaktır(Q=1).

http://i101.photobucket.com/albums/m...k/adsz19-1.jpg

II - Eğer A anahtarı kapalı ise (A=1) akım devresini A anahtarı üzerinden
tamamlayacağından lamba yanmayacaktır (Q=0)
http://i101.photobucket.com/albums/m...k/adsz20-1.jpg

Örnek:
Aşağıda verilen dalga şekli bir DEĞİL kapısı girişine uygulanırsa çıkış dalga şekli ne olur.

http://i101.photobucket.com/albums/m...k/adsz21-1.jpg

Çözüm:
DEĞİL kapısının doğruluk tablosu yardımı ile çıkış dalga şekli aşağıdaki gibi olacaktır.

http://i101.photobucket.com/albums/m...k/adsz22-1.jpg

3.1.4 VE DEĞİL KAPISI (NAND GATE)
VE DEĞİL kapısının en az iki giriş ve bir çıkışı vardır. Lojik fonksiyon olarak VE fonksiyonunun DEĞİL’i olarak tanımlayabiliriz. Şekil 3.14’de iki giriş, bir çıkışlı VEDEĞİL kapısının sembolü,doğruluk tablosu ve denk anahtar devresi verilmiştir.

http://i101.photobucket.com/albums/m...k/adsz23-1.jpg

Denk anahtar devresi yardımı ile VEDEĞİL kapısının doğruluk tablosu elde edilebilir;
I - Eğer A ve B anahtarları açık (A=0,B=0) ise akım devresini Q lambası
üzerinden tamamlar lamba yanar(Q=1).

http://i101.photobucket.com/albums/m...k/adsz24-1.jpg

II - Eğer A anahtarı açık(A=0), B anahtarı kapalı(B=1) ise akım devresini Q lambası
üzerinden tamamlar lamba yanar(Q=1).

http://i101.photobucket.com/albums/m...k/adsz25-1.jpg

III - Eğer A anahtarı kapalı(A=1), B anahtarı açık ise akım devresini Q lambası
üzerinden tamamlar lamba yanar (Q=1).

http://i101.photobucket.com/albums/m...k/adsz26-1.jpg

VI - Eğer A ve B anahtarları kapalı ise(A=1,B=1) ise akım devresini anahtar
üzerinden tamamlar Q lambası yanmaz (Q=0).

http://i101.photobucket.com/albums/m...k/adsz27-1.jpg

“VEDEĞİL kapısının girişlerinden birisi veya tamamı Lojik-0 ise çıkış Lojik-1, her iki
giriş birden Lojik-1 ise çıkış Lojik-0 olur.”
Örnek:
Aşağıda verilen dalga şekilleri bir VE DEĞİL kapısı girişlerine uygulanırsa çıkış dalga
şekli ne olur.

http://i101.photobucket.com/albums/m...k/adsz28-1.jpg

http://i101.photobucket.com/albums/m...k/adsz29-1.jpg
3.1.5 VEYA DEĞİL KAPISI (NOR GATE)
VEYA DEĞİL kapısının en az iki giriş ve bir çıkış hattı vardır. Lojik fonksiyon olarak VEYA fonksiyonunun DEĞİL’i olarak tanımlayabiliriz. Şekil 3.15’de iki giriş, bir çıkışlı VEYA DEĞİL kapısının sembolü,doğruluk tablosu ve elektrik eşdeğer devresi verilmiştir.
http://i101.photobucket.com/albums/m...k/adsz30-1.jpg

Denk anahtar devresi yardımı ile VEDEĞİL kapısının doğruluk tablosu elde edilebilir;
I - Eğer A ve B anahtarları açık (A=0,B=0) ise akım devresini Q lambası üzerinden tamamlar lamba yanar(Q=1).

http://i101.photobucket.com/albums/m...k/adsz31-1.jpg

II - Eğer A anahtarı açık(A=0), B anahtarı kapalı(B=1) ise akım devresini B anahtarı
üzerinden tamamlar Q lambası yanmaz(Q=0).

http://i101.photobucket.com/albums/m...k/adsz32-1.jpg

III - Eğer A anahtarı kapalı(A=1), B anahtarı açık ise akım devresini A anahtarı
üzerinden tamamlar Q lambası yanmaz (Q=0).

http://i101.photobucket.com/albums/m...k/adsz33-1.jpg

IV - Eğer A ve B anahtarları kapalı ise(A=1,B=1) ise akım devresini anahtar
üzerinden tamamlar Q lambası yanmaz (Q=0).

http://i101.photobucket.com/albums/m...k/adsz34-1.jpg

“VEYA DEĞİL kapısının girişlerinden birisi veya tamamı Lojik-1 ise çıkış Lojik-0, her
iki giriş birden Lojik-0 ise çıkış Lojik-1 olur.”

Cevap : Sayısal (Dijital) Elektronik - Lojik Kapılar Ve Devreler
 

“VEYA DEĞİL kapısının girişlerinden birisi veya tamamı Lojik-1 ise çıkış Lojik-0, her
iki giriş birden Lojik-0 ise çıkış Lojik-1 olur.”

http://i101.photobucket.com/albums/m...k/adsz35-1.jpg


http://i101.photobucket.com/albums/m...k/adsz36-1.jpg

3.1.6 ÖZEL VEYA KAPISI (XOR GATE)
Bir ÖZEL VEYA kapısının iki veya daha fazla giriş, bir çıkış hattı vardır. Şekil-3.16’da
iki giriş bir çıkışlı ÖZELVEYA kapısının lojik sembolü, doğruluk tablosu ve denk anahtar devresi verilmiştir.

http://i101.photobucket.com/albums/m...k/adsz37-1.jpg

Denk anahtar devresi yardımı ile ÖZEL VEYA kapısının doğruluk tablosu elde
edilebilir
I - Eğer A ve B anahtarları açık (A=0,B=0) ise akım devresini tamamlamaz ve lamba yanmayacaktır(Q=0).

http://i101.photobucket.com/albums/m...k/adsz38-1.jpg

II -Eğer A anahtarı açık(A=0), B anahtarı kapalı(B=1) ise akım devresini tamamlar Q
lambası yanar(Q=1).

http://i101.photobucket.com/albums/m...k/adsz39-1.jpg

III - Eğer A anahtarı kapalı(A=1), B anahtarı açık (B=0) ise akım devresini tamamlar
Q lambası yanar (Q=0).

http://i101.photobucket.com/albums/m...k/adsz40-1.jpg

IV - Eğer A ve B anahtarları kapalı ise(A=1,B=1) ise akım devresini anahtar
üzerinden tamamlar Q lambası yanmaz (Q=0).

http://i101.photobucket.com/albums/m...k/adsz41-1.jpg


http://i101.photobucket.com/albums/m...k/adsz42-1.jpg

“ÖZEL VEYA kapısının girişleri aynı lojik seviyede ise çıkış Lojik-0, her iki giriş farklı
lojik seviyede ise çıkış Lojik-1 olur.”
Örnek:
a) Aşağıda verilen dalga şekilleri bir ÖZEL VEYA kapısı girişlerine uygulanırsa çıkış dalga şekli ne olur.
b) Çıkışa bir LED bağlanırsa hangi zaman aralıklarında LED ışık verecektir.

http://i101.photobucket.com/albums/m...k/adsz43-1.jpg

Çözüm:
a- ÖZEL VEYA kapısının girişleri aynı Lojik seviyede ise çıkış Lojik-0, her iki giriş farklı lojik seviyede ise çıkış Lojik-1 oluyordu. Girişlere uygulanan dalga şekillerinin Lojik seviyelerine göre çıkış dalga şekli aşağıdaki gibi olacaktır

http://i101.photobucket.com/albums/m...k/adsz44-1.jpg

b - LED çıkışın Lojik-1 olduğu zaman aralıklarında ışık verecektir.

http://i101.photobucket.com/albums/m...k/adsz45-1.jpg

3.1.7 ÖZEL VEYA DEĞİL KAPISI (XNOR GATE)
Bir ÖZEL VEYA DEĞİL kapısının iki veya daha fazla giriş, bir çıkış hattı vardır. Lojik fonksiyon olarak ÖZEL VEYA işleminin değildir. Şekil-3.17’dE iki giriş bir çıkışlı ÖZEL VEYA DEĞİL kapısının lojik sembolü, doğruluk tablosu ve denk anahtar devresi verilmiştir.
http://i101.photobucket.com/albums/m...k/adsz46-1.jpg

Denk anahtar devresi yardımı ile ÖZEL VEYA kapısının doğruluk tablosu elde
edilebilir;
I - Eğer A ve B anahtarları “0” konumunda ise akım devresini lamba üzerinden tamamlar(Q=1).

http://i101.photobucket.com/albums/m...k/adsz47-1.jpg

II - Eğer A anahtarı “0”konumunda, B anahtarı “1” konumunda ise akım devresini
anahtarlar üzerinden tamamlar Q lambası yanmaz(Q=0).

http://i101.photobucket.com/albums/m...k/adsz48-1.jpg

III - Eğer A anahtarı kapalı(A=1), B anahtarı açık (B=0) ise akım devresini tamamlar
Q lambası yanar (Q=0).

http://i101.photobucket.com/albums/m...k/adsz49-1.jpg

VI - Eğer A ve B anahtarları “1” konumunda ise akım devresini lamba üzerinden
tamamlar(Q=1)

http://i101.photobucket.com/albums/m...k/adsz50-1.jpg


http://i101.photobucket.com/albums/m...k/adsz51-1.jpg

“ÖZEL VEYA DEĞİL kapısının girişleri aynı lojik seviyede ise çıkış Lojik-1, her iki
giriş farklı lojik seviyede ise çıkış Lojik-0 olur.”
Örnek:
Aşağıda verilen dalga şekilleri bir ÖZEL VEYA DEĞİL kapısı girişlerine uygulanırsa çıkış dalga şekli ne olur.

http://i101.photobucket.com/albums/m...k/adsz52-1.jpg

Çözüm:
Çıkış dalga şekli doğruluk tablosu yardımı ile çizilirse aşağıdaki gibi olacaktır.
http://i101.photobucket.com/albums/m...k/adsz53-1.jpg
3.2 ENTEGRE DEVRE MANTIK AİLELERİ Bir önceki bölümde sayısal devrelerin tasarımında kullanılan temel lojik kapıları inceledik. Lojik kapılar sayısal sistemlerin temel elemanlarıdır. Bir çok lojik kapının oluşturduğu bir sayısal devre bir silisyum yonga üzerine entegre devre (integrated circuit –IC) olarak yapılır.
Tek bir yonga içersine yerleştirilen kapı sayısına göre entegre devreler entegresyon ölçeğini göstermesi açısında dört ayrı grupta incelenebilirler.
I. SSI (Küçük Ölçekli Entegrasyon - Small Scale Integration)
En fazla 20 lojik kapı içeren entegre devrelerdir.
II. MSI(Orta Ölçekli Entegrasyon - Medium Scale Integration)
1000 bellek bitinden daha az ve20 ila 100 kapı içeren entegre devrelerdir. Örneğin sayıcılar, kaydırmalı kaydediciler, kod çözücüler v.b.
III. LSI (Büyük Ölçekli Entegrasyon – Large Scale Integration)
1000’den 16000’e kadar bellek biti, 100 ila 5000 lojik kapı içeren entegre devreleridir. Örneğin 8-bitlik mikroişlemci, bellek yongaları v.b.
IV. VLSI (Çok Büyük Ölçekli Entegrasyon – Very Large Scale Integration)
5000 lojik kapıdan daha fazla kapı içeren entegre devreleridir. Örneğin 16- bitlik mikroişlemci , yüksek yoğunluklu bellek yongaları v.b.
Bu bölümde ise sayısal devre tasarımlarında en fazla kullanılan iki farklı tip TTL ve CMOS mantık aileleri devreleri incelenecektir.
Terim olarak TTL transistor-transistor logic ifadesinin kısaltılması olarak kullanılmaktadır. Entegre devrelerinin tasarımında bipolar transistorler kullanılmıştır. TTL mantık ailesi hız ve güç parametreleri açısından yedi alt gruba ayrılırlar:
I. Standart TTL
II. Yüksek – Güçlü TTL
III. Düşük-Güçlü TTL
IV. Schottky TTL
V. Düşük-Güçlü Schottky TTL
VI. Gelişmiş Düşük-Güçlü Schottky TTL
VII. Gelişmiş Schottky TTL
TTL mantık ailesi 54 veya 74 numaralı önekine sahiptirler. 54 serisi askeri amaçlıdır.Çalışma sıcaklığı aralığı -55°C ile +125°C arasında iken, 74 serisi entegreler için bu aralık 0°C ila +70°C arasındadır.
Bu mantık ailesindeki entegreler genellikle AA74YYXXX şeklinde tanımlanırlar. AA
harfleri entegreyi üreten firmayı gösteren harf veya harflerdir. Texas Insturuments ön
ek olarak ‘SN’, National Semiconductor ‘DM’, Signetics ‘S’ kısaltmalarını kullanmaktadırlar. YY harfleri entegrenin hangi TTL alt grubuna ait olduğunu gösterir. XXX entegrenin fonksiyonunu gösteren iki veya üç basamaklı bir sayıdır.
http://i101.photobucket.com/albums/m...k/adsz54-1.jpg


http://i101.photobucket.com/albums/m...k/adsz55-1.jpg

Cevap : Sayısal (Dijital) Elektronik - Lojik Kapılar Ve Devreler
 

3.2.2 CMOS ( TAMAMLAYICI MOS LOJİK)
CMOS terim olarak tamamlayıcı MOS Lojik (Complementary Metal Oxide Semiconductor) ifadesinin kısaltılması olarak kullanılmaktadır. Entegre devrelerinin tasarımında alan etkili transistörler kullanılmıştır. Logic fonksiyonlar aynı kalmakla beraber TTL ve CMOS yapım teknolojilerinde kullanılan araçlar farklıdır. Devre teknolojileri lojik fonksiyonlarda değil sadece performans karakteristiklerinde değişiklik gösterir. CMOS ailesi temel olarak metal kapılı CMOS ve silikon kapılı CMOS olmak üzere iki ayrı işlem teknolojisi katagorisine ayrılır. Eski metal kapılı teknoloji 4000 serisinden oluşurken, yeni silikon kapılı teknolojiler ise 74C, 74HC
,74HCT serisinden oluşur. CMOS ailesine ait bütün 74 serisi, TTL’ ler ile bacak ve fonksiyon uyumludur. Yani TTL ve CMOS entegreler aynı sayıda ve benzer giriş, çıkış, besleme gerilimine (Vcc) sahiptir. Ayrıca 74HCT serisi TTL ile voltaj seviyesi uyumludur. 74HCT serisinin 74C ve 74HC serileri ile bağlanması için özel bir gereksinim yoktur. TTL ile CMOS ailesi arasındaki farklılıklar performans karakteristiklerinde yatar.
3.2.3 PERFORMANS KARAKTERİSTİKLERİ
Yayılım Gecikmesi (Propagasyon Delay) lojik devrelerde karşılaşılan en önemli karakteristiklerden biridir. Lojik devrenin veya kapının hız limitleri bu karakteristik ile belirlenir. Lojik devrelerde kullanılan yüksek hızlı veya düşük hızlı terimleri yayılım gecikmesi referans alınarak belirlenir. Eğer bir lojik devrenin veya kapının yaylım gecikmesi ne kadar kısa ise devrenin veya kapının hızı o kadar yüksektir.
Yaylım gecikmesi sayısal devrenin veya kapının girişlerindeki değişime bağlı olarak çıkışta meydan gelen değişim arasındaki zaman farkıdır. Mantık kapılarında iki yaylım gecikmesi süresi tanımlanır.
tPHL : Çıkış sinyalinin Lojik-1’den Lojik-0’a geçme süresi. Bu süre giriş sinyali
üzerinde belirlenen genel bir referans noktası ile çıkış sinyali üzerindeki aynı referans
noktası arasındaki fark olarak belirlenir.
tPLH : Çıkış sinyalinin Lojik-0’dan Lojik-1’e geçme süresi. Bu süre giriş sinyali üzerinde belirlenen genel bir referans noktası ile çıkış sinyali üzerindeki aynı referans noktası arasındaki fark olarak belirlenir.
Şekil -3.18 bir DEĞİL kapısında yayılım gecikme sürelerinin göstermektedir

http://i101.photobucket.com/albums/m...k/adsz56-1.jpg

Güç Harcaması (Power Dissipation) : Bir lojik kapıda harcanan güç miktarıdır.
Harcanan güç dc besleme gerilimi ile çekilen akımın çarpımı ile elde edilir ve ‘mW’ cinsinden ifade edilir. Bir lojik kapı tarafından çekilen akım çıkışın durumuna göre değişeceğinden harcana güç, çıkışın Lojik-1 ve Lojik-0 olduğu iki durum için hesaplanan güçlerin ortalaması alınarak bulunabilir.
Çıkış Kapasitesi (Fan Out) : Bir lojik kapının aynı entegre ailesinden sürebileceği maximum yük sayısına çıkış kapasitesi (Fan Out) adı verilir.
Örneğin bir standart TTL kapısının çıkış kapasitesi 10 ise bu kapının sürebileceği maximum yük sayısı standart TTL ailesinden 10 adet kapı girişidir. Bundan fazla kapı girişi bağlanması durumunda girişin sürülmesi için yeterli akım sağlanamayacaktır.

http://i101.photobucket.com/albums/m...k/adsz57-1.jpg

Hız-Güç Üretimi (Speed Power Product) : Sayısal devrelerin performansını ölçmek üzere üreticiler tarafından özel olarak eklenen bir karakteristiktir. Yayılım gecikmesinin ve özel ferkanslardaki güç harcamasının çarpımından elde edilir. Hız- Güç Üretimi(SPP) Joule ile tanımlanır, J sembolü ile gösterilir. Örneğin TTL ailesine
ait 74LS serisi için 100kHz frekansındaki Hız-Güç üretimi aşağıdaki gibi hesaplanır;
SPP=(10ns).(2mW) =20pJ

http://i101.photobucket.com/albums/m...k/adsz58-1.jpg
http://i101.photobucket.com/albums/m...k/adsz59-1.jpg

Not: CMOS ailesinde yayılım gecikmesi (propagasyon delay) besleme gerilimine
(Vcc) bağlıdır. Güç harcaması(power dissipation) ve çıkış kapasitesi (fan out) ise frekansın bir fonksiyonudur.