Duânın Şartları, Âdâbı Ve Kabul Olunmasının Sebepleri:
 

DUÂNIN ŞARTLARI, ÂDÂBI VE KABUL OLUNMASININ SEBEPLERİ:
1. İhlas.
2. Duâya, . Teâlâ'ya hamd-ü senâda bulunarak başlamak, ardından da Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem-’e salât ve selâmda bulunmak ve duâyı bu şekilde bitirmek.
3. Duânın kabul olunacağına hiç şüphe etmeden inanmak.
4. Duâda ısrar etmek ve kabul olunması için acele etmemek.
5. Kalpten duâ etmek (zihni başka şeylerle meşgul etmemek).
6. Hem bolluk, hem de darlık anlarında duâ etmek.
7. Yalnızca . Teâlâ'dan istemek (yalnızca O'na yalvarmak).
8. Âilesine, malına, çocuklarına ve kendisine bedduâ etmemek.
9. Yüksek ses ile kısık ses arasında bir sesle duâ etmek.
10. Duâda günahları itiraf etmek ve bu günahlar için . Teâlâ'dan istiğfarda bulunmak. Yine, . Teâlâ'nın kendisinin üzerindeki nimetlerini itiraf etmek ve bu nimetlere karşılık O'na şükretmek.
11. Duânın kabul edildiği vakitleri aramak, duânın kabul olunduğu halleri, durumları ve yerleri bulmak için fırsatı değerlendirmekte acele etmek.
12. Duâda kâfiyeli sözler kullanmaya çalışmamak.
13. Duâda huşu içerisinde olmak, . Teâlâ'ya zelîl bir halde yalvarmak, O’nun rahmetini istemek ve O'nun azabından korkmak.
14. Sâlih amelleri çokça yapmak. Çünkü sâlih ameller, duânın kabul olunmasının en büyük sebebidir.
15. Hak sâhiplerine tevbe ile birlikte haklarını iâde etmek.
16. Duâyı üç defa tekrarlamak.
17. Duâda kıbleye yönelmek.
18. Duâda elleri kaldırmak.
19. Mümkünse duâdan önce abdest almak.
20. Duâda haddi aşmamak.
21. Duâ edenin, başkası için duâ ettiğinde önce kendisi için duâ etmesi.
22. Duâ edenin, . Teâlâ'nın güzel isimlerini ve yüce sıfatlarını veya yaptığı sâlih bir ameli vesile kılarak duâ etmesi veyahut da hayatta olan sâlih birisinin kendisi için duâ etmesi.
23. Farz ibâdetlerden sonra çokça nafile ibâdetlerle . Teâlâ'ya tevessülde bulunmak. Bu, duânın kabul olunmasının en büyük sebeplerindendir.
24. Duâ edenin yediği, içtiği ve giydiği şeylerin helâl olması.
25. Duâda, bir günah veya yakın akrabaya iyilikte bulunmayı kesmekle ilgili bir şeyin olmaması.
26. Duâ edenin, mü’min kardeşlerine, özellikle de anne ve babasına, İslâm âlimlerine,.'ın sâlih kullarına ve kendini ibâdete verenlere duâ etmesi ve onlar hakkında iyi şeyler düşünmesi. Yine, düzelmeleri halinde, müslümanların da düzelmeleri beklenen yöneticilere ve dünyada zayıf bırakılan mazlum müslümanlara duâ etmesi.
27. Duâda, büyük olsun, küçük olsun, her iyilik için . Teâlâ'ya duâ etmesi.
28. Duâsında iyiliği emredip kötülükten sakındırması.
29. Her türlü günahlardan uzak durması.
DUÂNIN KABUL OLUNDUĞU VAKİTLER, HALLER, YERLER VE DURUMLAR:
1. Kadir gecesi.
2. Gecenin son bölümü ve seher vakti.
3. Beş vakit farz namazlardan hemen sonra.
4. Ezan ile kâmet arası.
5. Her gecenin bir anı.
6. Farz namazlar için ezan okunurken.
7. Yağmur yağarken.
8. . yolunda savaşta düşmanla karşı karşıya gelirken.
9. Cuma gününün bir vakti. Bu vakit, tercih edilen görüşe göre, ikindiden sonra ve güneş batmadan önceki vakittir.
10. Samimî bir niyetle zemzem suyu içilirken.
11. Namazda secdede iken.
12. Anlamını düşünerek Fâtiha sûresini okurken.
13. Rükûdan doğrulduktan sonra: “Rabbenâ ve lekel-hamdu, hamden kesîran tayyiben mubâraken fîh” derken.
14. Namazda Fâtiha sûresinin sonunda âmîn derken.
15. Horoz öterken.
16. Öğle namazından önce güneş zevâli aştıktan sonra duâ etmek.
17. . yolunda savaşan kimsenin duâsı.
18. Hac yapan kimsenin duâsı.
19. Umre yapan kimsenin duâsı.
20. Hastayı ziyâret sırasında onun yanında yapılan duâ.
21. Gece uykudan uyanınca ve Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem-'den rivâyet olunan duâ okunduğu zaman.
Nitekim Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem- bu konuda şöyle buyurmaktadır:
{مَنْ تَعَارَّ مِنْ اللَّيْلِ فَقَالَ: لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِيكَ لَهُ، لَهُ الْمُلْكُ، وَلَهُ الْحَمْدُ، وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ. اَلْحَمْدُ لِلَّهِ، وَسُبْحَانَ اللَّهِ، وَلاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ،وَاللَّهُ أَكْبَرُ، وَلاَ حَوْلَ وَلاَ قُوَّةَ إِلاَّ بِاللَّهِ، ثُمَّ قَالَ: اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِي، أَوْ دَعَا اسْتُجِيبَ لَهُ، فَإِنْ تَوَضَّأَ وَصَلَّى قُبِلَتْ صَلاَتُهُ} [ رواه البخاري ]
"Kim, geceleyin uykudan uyanır da: 'Lâ ilâhe illallahu vahdehû lâ şerîke leh. Lehu'l-mulku ve lehu'l-hamdu ve huve alâ kulli şey'in kadîr. Elhamdulillah, Subhânallah,Velâ ilâhe illallah,Vallahu Ekber, Velâ havle ve lâ kuvvete illâ billah, ardından da .ummağfirlî, derse veya duâ ederse, duâsı kabul olunur. Eğer abdest alıp namaz kılarsa, namazı kabul olunur." [11]
22. Abdestli olarak yatar ve sonra gece uyandığında duâ ederse.
23. Duâ ederken: “Lâ ilâhe illâ ente. Subhâneke innî kuntu minez-zâlimîn” derken.
24. İnsanların ölünün arkasında yaptıkları duâ.
25. Namazda son oturuşta, . Teâlâ'ya senâda bulunduktan ve Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem-'e salât ve selâmda bulunduktan sonra yapılan duâ.
26. Onunla duâ edildiğinde duâyı kabul eden ve O'ndan istendiğinde istediğini veren . Teâlâ'nın "el-Azîm" adını anarak duâ edildiğinde.
27. Müslümanın müslüman kardeşine gıyâbında yaptığı duâ.
28. Hacda Arafat'ta iken, Arefe günü yapılan duâ.
29. Ramazan ayında yapılan duâ.
30. İlim meclislerinde müslümanlar biraraya geldiklerinde yapılan duâ.
31. Bir belâ ve musîbet anında şu duâ yapıldığında:
{ إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ. اَللَّهُمَّ أَجِرْنِي فِي مُصِيبَتِي، وَأَخْلِفْ لِي خَيْرًا مِنْهَا }
“İnnâ lillah ve innâ ileyhi râciûn. .umme ecirnî fî musîbetî vekhluf lî khayran minhâ.”
"Bizler, .'ın kullarıyız ve bizler (öldükten sonra) O'na dönücüleriz..ım! Başıma gelen bu belâdan dolayı bana ecrimi ver ve bana ondan daha hayırlısını nasip et."
32. Kalbin . Teâlâ'ya yönelmesiyle ihlaslı bir şekilde yapılan duâ.
33. Mazlûmun, kendisine zulmeden kimseye yaptığı bedduâ.
34. Babanın evladına yaptığı duâ.
35. Babanın evlâdına yaptığı bedduâ.
36. Yolcunun duâsı.
37. Oruçlunun duâsı.
38. Oruçlunun iftar anındaki duâsı.
39. Darda kalanın duâsı.
40. Adâletli devlet başkanının duâsı.
41. Anne ve babasına itaatkâr olan evlâdın duâsı.
42. Abdest aldıktan sonra Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem-'den rivâyet olunan duâ okunduğu zaman.
Nitekim Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem- bu konuda şöyle buyurmaktadır:
{ مَنْ تَوَضَّأَ فَأَحْسَنَ الْوُضُوءَ، ثُمَّ قَالَ: أَشْهَدُ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِيكَ لَهُ، وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ، اللَّهُمَّ اجْعَلْنِي مِنْ التَّوَّابِينَ وَاجْعَلْنِي مِنْ الْمُتَطَهِّرِينَ فُتِحَتْ لَهُ ثَمَانِيَةُ أَبْوَابِ الْجَنَّةِ يَدْخُلُ مِنْ أَيِّهَا شَاءَ } [ رواه الترمذي وصححه الألباني ]
"Her kim, güzel bir şekilde abdest aldıktan sonra: 'Eşhedu en lâ ilâhe illallahu vahdehû lâ şerîke leh. Ve eşhedu enne Muhammeden abduhu ve rasûluh. .umec'alnî menet-tevvâbîne vec'alnî minel-mutatahhirîn' derse, ona cennetin sekiz kapısı açılır ve dilediğinden içeri girer." [12]
43. Hacda küçük cemreye taşları attıktan sonra yapılan duâ.
44. Hacda orta cemreye taşları attıktan sonra yapılan duâ.
45. Kâbe'nin içinde yapılan duâ. Hıcr-i İsmâil'in içerisinde namaz kılan kimse, Kâbe'nin içinde kılmış sayılır. Çünkü Hıcr-i İsmâil'in Kâbe’dendir.
46. Tavaf sırasında yapılan duâ.
47. Safa tepesinde yapılan duâ.
48. Merve tepesinde yapılan duâ.
49. Safa ile Merve arasında yapılan duâ.
50. Ramazan ayının son on günündeki tekli gecelerde yapılan duâ.
51. Zilhicce ayının ilk on gününde yapılan duâ.
52. Meş’ar-i Haram'da (Müzdelife'de) yapılan duâ.
DUÂ SIRASINDA YAPILAN HATALAR:
1. Duânın şirk veya bid’at olan tevessülleri içermesi.
2. Duâda ölümü temennî etmek ve . Teâlâ'dan bunu istemek.
3. Duâda . Teâlâ'nın kendisine bir an önce belâ göndermesini istemek.
4. Duâda vuku bulması mümkün olmayan veya aklen, genel olarak veya dînen imkânsız olan şeyleri istemek.
5. Duâda tamamlanmış, elde edilmiş ve bitmiş bir şeyi istemek.
6. Duâda dînin olamayacağını belirttiği bir şeyi istemek.
7. Duâda âilesine, malına ve kendisine bedduâ etmek.
8. Duâda günah olan bir şeyi istemek. Örneğin bir kimsenin günahlarla imtihan olunmasını istemek.
9. Duâda yakın akrabayla alakayı kesmeyi istemek.
10. Günahların çoğalması için duâ etmek.
11. . Teâlâ'nın yalnızca kendisine rahmet etmesini istemek. Örneğin bir kimsenin: ".ım! Yalnızca bana şifâ ver veya yalnızca bana rızık ver" demesi.
12. İmam cemaate namaz kıldıyor ve cemaat de onun duâsına "âmîn" diyorsa, imamın duâyı sadece kendisine has kılması.
13. Duâda edepsizlik etmek. Örneğin bir kimsenin: "Ey köpeklerin Rabbi!" veya "Ey maymunların ve domuzların Rabbi!" demesi.
14. . Teâlâ'yı sınamak ve imtihan etmek için duâ etmek.Örneğin bir kimsenin: ". duâmı kabul edecek mi? Etmeyecek mi? Sonucunu görmek için deneyeceğim” demesi. Kimisinin de şöyle demesi: ".'a yalvaracağım. Fayda verirse ne âlâ, vermezse zarar etmiş olmam."
15. Duâ edenin duâsında niyetinin bozuk olması.
16. Kulun, duâ etmede dâima başkasına güvenmesi ve kendi kendine duâ etmeye gayret etmemesi.
17. Duâ sırasında, özellikle de duânın anlamı değişecek şekilde çok hata etmek.Duâ eden kimse câhil ve dilbilgisi kurallarını okumamışsa, bu kimse mazurdur.
18. Duâ sırasında . Teâlâ'nın güzel isimlerini veya yüce sıfatlarını seçerken gereken önemi vermemek.
19. Duânın kabul olunmasından ümidi kesmek veya kabul olunacağına kesin olarak inanmamak.
20. Duâda gereksiz ayrıntılara girmek. Örneğin bir kimsenin: ".ım! Babamı, anamı, dedemi, ninemi, dayımı ve teyzemi bağışla” diye duâ etmesi.
21. . Teâlâ'ya, Kur’an ve sünnette olmayan isim ve sıfatları vesîle kılarak duâ etmek.
22. Duâda sesi gereğinden fazla yükseltmek.
23. Bazı kimselerin duâ sırasında:“.ım!Senden,kazanın kötüsünü benden savmanı istemiyorum. Fakat kazada bana lütufta bulunmanı dilerim” demesi.
24. Duâyı şarta bağlamak. Örneğin bir kimsenin: ".ım! Beni, dilersen bağışla" demesi. Oysa duâda kesin kararlı olmak gerekir.
25. Yapmacık olarak ağlamak ve bunu sesi yükselterek göstermeye çalışmak.
26. İmamın cuma günü hutbede, . Teâlâ'dan yağmur yağdırması için duâ ederken ellerini kaldırmaması.
27. Kunut'ta gereksiz olarak duâyı uzatmak veya gâyesine uygun olmayan bir şekilde duâ etmek.
. Teâlâ, Peygamberimiz Muhammed -sallallahu aleyhi ve sellem-'e, âile halkına ve ashâbına salât ve selâm eylesin.

. Razı Olsun,Selamun Aleykum.