Dermoid Kist (Matür Ovarian Teratom)
 

Dermoid kist (matür ovarian teratom)

[/b]

Embryonik yaşamın başlarında kabaca 3 hücre tabakası
bulunur. Bu tabakalar farklılaşarak değişik hücre ve doku
gruplarını, sonunda da organları oluştururlar. Bu tabakalara
germ hücre tabakaları adı verilir. Germ hücreleri kadınlarda
yumurtalık, erkeklerde ise testislerde bulunur ve yumurta ile
sperm hücresinin yapımından sorumludur. Bu hücrelerden
gelişen tümörler pekçok değişik dokuyu barındırma
yeteneğine sahiptirler. Genelde baskın olan germ tabakası
ektoderm adı verilen tabakadır. Bu tabakadan başta deri ve
deri ekleri olmak üzere değişik dokular gelişir. Bu nedenle
yumurtalıkta görülen iyi huylu germ hücre tümörleri dermoid
kist olarak adlandırılmaktadır.

Aslında bu adlandırma çok gerçekçi değildir, çünkü
dermoid kist adı ile anılan kitlenin içinde pekçok değişik
doku bulunabilir. Bu kitle için doğru ve günümüzde bilimsel
çevrelerde kabul edilen ad matür teratomdur.
Bunun yanında aynı patolojiyi tanımlamak için kullanılan
diğer terimler matür kistik teratom ve benign
ovarian kistik teratomadır

Tarihçe

Dermoid kist terimi ilk kez 1831 yılında Leblanc tarafından
kullanılmıştır. Leblanc bir atın kafatası içinden
çıkardığı bir tümörde saç ve deri eklerine benzeyen
elementler gördüğünde buna deri anlamına gelen dermis
sözcüğünden esinlenerek kist dermoid adını vermiştir.
Teratom sözcüğünü ise ilk kez 1863 yılında Virchow,
Yunanca canavar anlamına gelen teraton kelimesinden
esinlenerek türetmiştir. Günümüzde her iki sözcük de
birbirinin yerine kullanılmaktadır.

Terotomlar birden çok germ tabakasından köken alan ve yine
birden fazla hücre tipi içeren tümörlerdir. Nadiren sadece
tek bir germ tabakasından gelişmiş tümörler de olabilir.
Teratomların iyi huylu ya da kötü huylu (kanser) olması
içerdikleri hücre türlerinin farklılaşma derecesine
(matür-immatür) bağlıdır. İmmatür teratomlar kötü huylu,
matür teratomlar ise iyi huyludur.

Görülme sıklığı

Dermoid kist ya da matür teratom en fazla kuyruk sokumu
bölgesinde (sakrokoksigeal teratom) görülür. Olguların
%57'si bu alandadır. %27'si ise gonadlarda yani kadınlarda
yumurtalık erkeklerde ise testistedir.

Sakrokoksigeal teratoma her 20.000-40.000 canlı doğumda bir
rastlanılır.

Matür kistik teratom yani dermoid kist ise tüm over
tümörlerinin %10-20'sini oluşturur. En sık görülen germ
hücreli over tümörü olmasının yanısıra 20 yaşından
genç kızlarda en sık karşılaşılan over tümörüdür.

Her yaşta görülebilmekle birlikte en sık üreme
çağındaki kadınlada görülür.

Genelde tek taraflı olmakla birlikte %8-15 olguda her iki
yumurtalıkta da dermoid kist bulunur

Yapısı

Dermoid kist bütün germ hücrelerinden
parçalar taşıyabilir ancak genelde baskın olan ektoderm
tabakasıdır. Bu nedenle deri ve deri eklerine ait kısımlar
daha fazla görülür. Deride bulunan sebase salgı bezleri
dermoid kist içinde de bulunduğundan kist sıvısı koyu
kıvamlı, sarı-kahverengi renkli, yağlı, yoğun bir
sıvıdır. Kist içinde çoğu zaman saç, kıl, diş, kemik,
kıkırdak, sinir gibi dokular bulunur.

Resimde içinde diş içeren bir dermoid kistin

röntgen filmindeki görüntüsü izlenmektedir.

Ameliyat sırasında dev dermoid kist

Dermoid kist içinde saç
İçerisinde yoğun olarak tiroid dokusu içermesi durumunda
kişide tiroid hormonlarının aşırı salgılanması söz
konusu olur. Bu durumda patolojiye struma ovarii
adı verilir ve hipertiroidi bulguları ortaya çıkar.

Boyutları çok değişkendir. Birkaç santimetreden yarım
metreye kadar değişebilir.

Kansere dönme olasılığı var
mıdır?

Dermoid kistin kansere dönme olasılığı son derece
düşüktür. Olguların %1-2'sinde uzun dönemde kanserleşme
görülebilir.

Klinik ve Tanı

Dermoid kist genelde belirti vermez ve başka bir nedenle
yapılan muayene, ultrason incelemesi, radyolojik inceleme ya da
ameliyatlar sırasında tesadüfen fark edilir. Olguların
yaklaşık %65'inde herhangi bir yakınma yoktur.

Dermoid kistin ultrasonografik görüntüsü
Belirti varlığında en sık karşılaşılan yakınma karın
ağrısıdır. Bunun yanısıra karında şişkinlik ve anormal
uterin kanama görülebilir. Daha nadir karşılaşılan
yakınmalar ise idrar ya da dışkılama problemleri ile sırt
ağrısıdır. Struma ovarii varlığında hipertiroidi ile
ilgili yakınmalar görülür.

Komplikasyonlar

Dermoid kist bazı komplikasyon risklerini de beraberinde
taşır. Bunlar torsiyon, rüptür, enfeksiyon ve kansere
dönüşümdür.

Torsiyonermoid kistin en sık
karşılaşılan ve en korkulan komplikasyonu torsiyondur.
İçeridiği dokular ve koyu kıvamlı sıvı nedeni ile ağır
bir kisttir. Bu ağırlık yumurtalığın kendi etrafında
dönmesine yani torsiyonuna neden olabilir. Torsiyon
varlığında yumurtalığa giden kan akımı azalacağı ya da
kesileceği için bir süre sonra kangren meydana gelir.
Torsiyonun klinik bulgusu ağrıdır. Olay ilerledikçe ağrı
artar. Bazen tam bir torsiyon olmaz ve hafif ağrı ile birlikte
kendini belli eder. Bir süre sonra yumurtalık detorsiyone
olarak normal konumuna döner ve ağrı kaybolabilir. Dermoid
kist varığında torsiyon görülme sıklığı %3.2-16
arasındadır. Kistin büyüklüğü arttıkça torsiyon riski de
artar.

Rüptür: Dermoid kistin rüptüre olması
yani patlaması kendiliğinden olabileceği gibi torsiyona
bağlı da gelişebilir ve %1-4 olguda karşılaşılır.
Rüptür aniden oluştuğunda genelde şok gelişir. İçerdiği
yağlı sıvı ve diğer dokular karın zarını irrite ederek
tehlikeli bir durum olan kimyasal peritonite neden olabilir.
Bazen ise küçük bir rüptür alanından yavaş bir sızıntı
olur. Bu durum karın ağrısı ile beraber karın içinde
şiddetli iltihap ve yapışıklıklara yol açar.

Enfeksiyon: Nadir görülen bir
komplikasyondur ve olguların %1'inden daha azında
karşılaşılır.

Kansere dönüşüm: Saf formunda matür
kistik teratom iyi huylu bir tümördür. Ancak %1-2 olguda
immatür bileşenler de bulunabilir ve kansere dönişim söz
konusu olabilir. Böyle bir durumda 5 yıllık yaşam şansı
%15-31 arasındadır.

Tedavi

Dermoid kistin tedavisi cerrahidir. Fark edildiği anda
çıkartılması uygun olur.

Operasyon laparoskopik ya da açık ameliyat şeklinde
yapılabilir. Ancak uygun vakalarda laparoskopik yaklaşım
tercih edilmelidir.

Dermoid kistin laparoskopideki görünüşü
Genelde üreme çağındaki kadınlarda görüldüğünden
yumurtalık dokusunun korunmasına özen gösterilmeli ve sadece
kist çıkartılmalı, yumurtalık alınmamalıdır. Operasyon
sırasında kist rüptüre olursa karın boşluğu dikkatlice
temizlenmeli, karın içinde kist içeriğine ait materyal
kalmamasına büyük özen gösterilmelidir. Aksi taktirde
kimyasal peritonit ortaya çıkabilir. Bu açıdan dermoid kist
operasyonları özel deneyim ve dikkat gerektiren
operasyonlardır.

Alınan materyal mutlaka patolojik incelemeye gönderilmeli ve
immatür bileşenler olmadığı gösterilmelidir.

Tek taraflı olgularda diğer yumurtalıkta herhangi bir kitle
yoksa biopsi almaya gerek yoktur.

Dermoid kist %4 olguda tekrarlayabilir.

[/b]

Yumurtalık kistleri
Adneksiyel
kitlelerin değerlendirilmesi
Yumurtalık kanseri
Yumurtalığın germ
hücreli tümörleri
*

Kaynak: Dr.Alper Mumcu

Dermoid Kist (Matür Ovarian Teratom)
 

Dermoid kist (matür ovarian teratom)

[/b]

Embryonik yaşamın başlarında kabaca 3 hücre tabakası
bulunur. Bu tabakalar farklılaşarak değişik hücre ve doku
gruplarını, sonunda da organları oluştururlar. Bu tabakalara
germ hücre tabakaları adı verilir. Germ hücreleri kadınlarda
yumurtalık, erkeklerde ise testislerde bulunur ve yumurta ile
sperm hücresinin yapımından sorumludur. Bu hücrelerden
gelişen tümörler pekçok değişik dokuyu barındırma
yeteneğine sahiptirler. Genelde baskın olan germ tabakası
ektoderm adı verilen tabakadır. Bu tabakadan başta deri ve
deri ekleri olmak üzere değişik dokular gelişir. Bu nedenle
yumurtalıkta görülen iyi huylu germ hücre tümörleri dermoid
kist olarak adlandırılmaktadır.

Aslında bu adlandırma çok gerçekçi değildir, çünkü
dermoid kist adı ile anılan kitlenin içinde pekçok değişik
doku bulunabilir. Bu kitle için doğru ve günümüzde bilimsel
çevrelerde kabul edilen ad matür teratomdur.
Bunun yanında aynı patolojiyi tanımlamak için kullanılan
diğer terimler matür kistik teratom ve benign
ovarian kistik teratomadır

Tarihçe

Dermoid kist terimi ilk kez 1831 yılında Leblanc tarafından
kullanılmıştır. Leblanc bir atın kafatası içinden
çıkardığı bir tümörde saç ve deri eklerine benzeyen
elementler gördüğünde buna deri anlamına gelen dermis
sözcüğünden esinlenerek kist dermoid adını vermiştir.
Teratom sözcüğünü ise ilk kez 1863 yılında Virchow,
Yunanca canavar anlamına gelen teraton kelimesinden
esinlenerek türetmiştir. Günümüzde her iki sözcük de
birbirinin yerine kullanılmaktadır.

Terotomlar birden çok germ tabakasından köken alan ve yine
birden fazla hücre tipi içeren tümörlerdir. Nadiren sadece
tek bir germ tabakasından gelişmiş tümörler de olabilir.
Teratomların iyi huylu ya da kötü huylu (kanser) olması
içerdikleri hücre türlerinin farklılaşma derecesine
(matür-immatür) bağlıdır. İmmatür teratomlar kötü huylu,
matür teratomlar ise iyi huyludur.

Görülme sıklığı

Dermoid kist ya da matür teratom en fazla kuyruk sokumu
bölgesinde (sakrokoksigeal teratom) görülür. Olguların
%57'si bu alandadır. %27'si ise gonadlarda yani kadınlarda
yumurtalık erkeklerde ise testistedir.

Sakrokoksigeal teratoma her 20.000-40.000 canlı doğumda bir
rastlanılır.

Matür kistik teratom yani dermoid kist ise tüm over
tümörlerinin %10-20'sini oluşturur. En sık görülen germ
hücreli over tümörü olmasının yanısıra 20 yaşından
genç kızlarda en sık karşılaşılan over tümörüdür.

Her yaşta görülebilmekle birlikte en sık üreme
çağındaki kadınlada görülür.

Genelde tek taraflı olmakla birlikte %8-15 olguda her iki
yumurtalıkta da dermoid kist bulunur

Yapısı

Dermoid kist bütün germ hücrelerinden
parçalar taşıyabilir ancak genelde baskın olan ektoderm
tabakasıdır. Bu nedenle deri ve deri eklerine ait kısımlar
daha fazla görülür. Deride bulunan sebase salgı bezleri
dermoid kist içinde de bulunduğundan kist sıvısı koyu
kıvamlı, sarı-kahverengi renkli, yağlı, yoğun bir
sıvıdır. Kist içinde çoğu zaman saç, kıl, diş, kemik,
kıkırdak, sinir gibi dokular bulunur.

Resimde içinde diş içeren bir dermoid kistin

röntgen filmindeki görüntüsü izlenmektedir.

Ameliyat sırasında dev dermoid kist

Dermoid kist içinde saç
İçerisinde yoğun olarak tiroid dokusu içermesi durumunda
kişide tiroid hormonlarının aşırı salgılanması söz
konusu olur. Bu durumda patolojiye struma ovarii
adı verilir ve hipertiroidi bulguları ortaya çıkar.

Boyutları çok değişkendir. Birkaç santimetreden yarım
metreye kadar değişebilir.

Kansere dönme olasılığı var
mıdır?

Dermoid kistin kansere dönme olasılığı son derece
düşüktür. Olguların %1-2'sinde uzun dönemde kanserleşme
görülebilir.

Klinik ve Tanı

Dermoid kist genelde belirti vermez ve başka bir nedenle
yapılan muayene, ultrason incelemesi, radyolojik inceleme ya da
ameliyatlar sırasında tesadüfen fark edilir. Olguların
yaklaşık %65'inde herhangi bir yakınma yoktur.

Dermoid kistin ultrasonografik görüntüsü
Belirti varlığında en sık karşılaşılan yakınma karın
ağrısıdır. Bunun yanısıra karında şişkinlik ve anormal
uterin kanama görülebilir. Daha nadir karşılaşılan
yakınmalar ise idrar ya da dışkılama problemleri ile sırt
ağrısıdır. Struma ovarii varlığında hipertiroidi ile
ilgili yakınmalar görülür.

Komplikasyonlar

Dermoid kist bazı komplikasyon risklerini de beraberinde
taşır. Bunlar torsiyon, rüptür, enfeksiyon ve kansere
dönüşümdür.

Torsiyonermoid kistin en sık
karşılaşılan ve en korkulan komplikasyonu torsiyondur.
İçeridiği dokular ve koyu kıvamlı sıvı nedeni ile ağır
bir kisttir. Bu ağırlık yumurtalığın kendi etrafında
dönmesine yani torsiyonuna neden olabilir. Torsiyon
varlığında yumurtalığa giden kan akımı azalacağı ya da
kesileceği için bir süre sonra kangren meydana gelir.
Torsiyonun klinik bulgusu ağrıdır. Olay ilerledikçe ağrı
artar. Bazen tam bir torsiyon olmaz ve hafif ağrı ile birlikte
kendini belli eder. Bir süre sonra yumurtalık detorsiyone
olarak normal konumuna döner ve ağrı kaybolabilir. Dermoid
kist varığında torsiyon görülme sıklığı %3.2-16
arasındadır. Kistin büyüklüğü arttıkça torsiyon riski de
artar.

Rüptür: Dermoid kistin rüptüre olması
yani patlaması kendiliğinden olabileceği gibi torsiyona
bağlı da gelişebilir ve %1-4 olguda karşılaşılır.
Rüptür aniden oluştuğunda genelde şok gelişir. İçerdiği
yağlı sıvı ve diğer dokular karın zarını irrite ederek
tehlikeli bir durum olan kimyasal peritonite neden olabilir.
Bazen ise küçük bir rüptür alanından yavaş bir sızıntı
olur. Bu durum karın ağrısı ile beraber karın içinde
şiddetli iltihap ve yapışıklıklara yol açar.

Enfeksiyon: Nadir görülen bir
komplikasyondur ve olguların %1'inden daha azında
karşılaşılır.

Kansere dönüşüm: Saf formunda matür
kistik teratom iyi huylu bir tümördür. Ancak %1-2 olguda
immatür bileşenler de bulunabilir ve kansere dönişim söz
konusu olabilir. Böyle bir durumda 5 yıllık yaşam şansı
%15-31 arasındadır.

Tedavi

Dermoid kistin tedavisi cerrahidir. Fark edildiği anda
çıkartılması uygun olur.

Operasyon laparoskopik ya da açık ameliyat şeklinde
yapılabilir. Ancak uygun vakalarda laparoskopik yaklaşım
tercih edilmelidir.

Dermoid kistin laparoskopideki görünüşü
Genelde üreme çağındaki kadınlarda görüldüğünden
yumurtalık dokusunun korunmasına özen gösterilmeli ve sadece
kist çıkartılmalı, yumurtalık alınmamalıdır. Operasyon
sırasında kist rüptüre olursa karın boşluğu dikkatlice
temizlenmeli, karın içinde kist içeriğine ait materyal
kalmamasına büyük özen gösterilmelidir. Aksi taktirde
kimyasal peritonit ortaya çıkabilir. Bu açıdan dermoid kist
operasyonları özel deneyim ve dikkat gerektiren
operasyonlardır.

Alınan materyal mutlaka patolojik incelemeye gönderilmeli ve
immatür bileşenler olmadığı gösterilmelidir.

Tek taraflı olgularda diğer yumurtalıkta herhangi bir kitle
yoksa biopsi almaya gerek yoktur.

Dermoid kist %4 olguda tekrarlayabilir.

[/b]

Yumurtalık kistleri
Adneksiyel
kitlelerin değerlendirilmesi
Yumurtalık kanseri
Yumurtalığın germ
hücreli tümörleri
*

Kaynak: Dr.Alper Mumcu