Gida Katki Maddeleri
 

Gıda katkı
maddeleri, duyarlı kişilerde allerjik hastalık bulgularına
neden olabilirler. Ancak bunlar gerçek allerjik reaksiyonlar
değildir. Bu reaksiyonların ortaya çıkış mekanizması, IgE
aracılıklı bağışıklık sistemi reaksiyonlarından farklıdır.
Bu nedenle, gıda katkı maddelerine karşı gelişebilecek
reaksiyonları önceden tespit edebilecek, ya da kişilerin bu
maddelere duyarlı olup olmadıklarını ortaya koyabilecek
allerji testleri yoktur.
Sülfitler

(Sulphur dioxide, Sodium sulphite,
Sodium bisulphite, Potassium bisulphite and Potassium
metasulphite). Gıdaların tazeliğini ve rengini korur, renk
değişikliğini önler.

Soğuk
içeceklerde ve meyve suyu konsantrelerinde sıklıkla
kullanılır.

Ayrıca
şaraplar, fırınlanmış gıdalar, dondurulmuş gıdalar, deniz
ürünleri, reçeller, jöleler, kurutulmuş meyveler ve
salatalarda bulunur.

Solunum
yoluyla alındığında orta-ağır derecede astım atağına
(astımlı hastaların yaklaşık %5inde), ağızdan alındığında
ise ürtikerden anafilaksiye kadar değişen allerjik
reaksiyonlara neden olabilirler.
Benzoatlar ve Parabenler

(Sodium benzoate, Methylparaben,
Propylparaben and Heptylparaben). Bakteri ve mantar üremesini engelleyerek gıdaların
bozulmasını önlerler.

Gıdalarda
ve ilaçlarda koruyucu olarak kullanılırlar. Kek, hububat,
çikolata, soslar, sıvı yağlar, margarin, mayonez, süt tozu
ve kuru maya gibi bazı gıdaların işlenmesi sırasında gıda
koruyucusu olarak eklenirler.

Ayrıca
erik, tarçın ve böğürtlen türü mevyelerde doğal olarak
bulunurlar.


Benzoatlarla reaksiyon nadirdir. Duyarlı kişilerde ürtiker
ve anjioödem ataklarına neden olabilirler.
Antioksidanlar
(Butylated hydroxyanisole (BHA) ve Butylated hydroxytoluene
(BHT)). Katı ve sıvı yağlar, kahvaltılık hububat ürünleri
gibi gıdalarda, hava ile temas ettiğinde renk değişikliği ve
koku oluşmasını önlemek amacıyla kullanılırlar.

Duyarlı
kişilerde ürtiker ataklarına neden olabilirler.

Aspartam
Düşük
kalorili bir yapay tatlandırıcıdır.

Ürtiker,
gözde ve dudaklarda anjioödem ve başağrısı gibi
reaksiyonlardan sorumlu tutulmaktadır. Ancak bu tür
reaksiyonlara neden olduğu tam olarak kanıtlanmamıştır. Bu
tür şikayetleri olan hastaların uzak kalması tavsiye edilir.


Monosodyum Glutamat
(Glutamik asit) Özellikle uzak doğu (Çin, Japon) ve Türk mutfağında
gıdalarda lezzet arttırıcı olarak kullanılır kullanılır.


Monosodyum
glutamat göğüs ağrısı, baş dönmesi, baş ağrısı, çarpıntı,
bulantı ve kusmaya neden olabilir. Çocuklarda da titreme,
huzursuzluk, anormal ağlama ve delirium bulguları orta
çıkabilir. Bu semptomlar "Çin restoranı sendromu" olarak
adlandırılmaktadır.

Sendromun
ortaya çıkış mekanizması tam olarak bilinmemektedir.
Populasyonun %15-%20?si monosodyum glutamatın küçük
dozlarına bile duyarlıdır, bununla birlikte yeterli miktarda
monosodyum glutamat alan herhangi bir kişide de aynı klinik
bulgular oluşabilmektedir. Semptomlar genellikle monosodyum
glutamat alımından sonraki 1 saat içinde ortaya çıkar. Bu
süre 14 saate kadar uzayabilir. Bu tür reaksiyonlara karşı
ailesel bir yatkınlık olduğu düşünülmektedir

Tartrazin (E102) Gıda boyaları grubundadır. Gıdalara sarı renk vemek için
kullanılır. Günümüzde tüketilen birçok hazır gıdada bulunur:
meşrubatlar, şekerlemeler, dondurmalar, tatlılar, peynirler,
konserve sebzeler, sosis, salata sosları, ketçap, mayonez
... ürtiker ve anjioödem ataklarına neden olabilmektedir.

Nitratlar ve nitritler (E 249 - E 252) Bu maddeler genellikle salam, sosis, işlenmiş et ve balık
ürünlerinde hem bozulmayı önleyici olarak, hem de renk
verici, lezzet artırıcı olarak kullanılır. Nadir de olsa
başağrısı ve ürtiker ataklarına neden olabilirler. Gıda katkı maddeleri neden kullanılır ?