Aforoz
 

AFOROZ
Yahudiler ve Hırisliyanlarda belirli suçları iş­leyen kimselere uygulanan sürekli veya geçici toplum dışına çıkarılma cezası.

Yahudilerde bu ceza, Tevrat´la sayılan "bü­yük günahları İşleyenlere karşı uygulanır. Aforoza uğrayan kimseyle dindaşlarından hiçbiri ilişki kurmadığı için suçlu, topluluğu bıra­kıp gitmekten başka çıkar yol bulamaz ve böy­lece toplum kendini kimi davranış biçimleri­nin etkisinden bütünüyle korumuş olur. Hıris-tîyanlarda ise, uygulama biraz daha farklı­dır. Yah udilerde bu cezayı gerektiren büyük günahlar Tevrat´ta belirtilmiş olduğu halde, Hırisiiyanlarda zaman zaman eklemeler ve çı­karmalar yapılan düzenlenmiş listelerde yer alan "günahlar sözkonusudur. Nitekim, der­lenmesine 1545-1563 Trcnt Konsİli sırasında karar alınmakla birlikte, yürürlüğe, ancak 1917 Yılında giren Kilise Hukuku Yasası için­de yer alan bu liste, bu yasanın 1983 yılında el­den geçirilmesi sırasında yeniden düzenlen­miş, ve Aforoz´la İlgili VI. Kitap´taki bu suçla­rın sayısı 37´den 7´ye indirilmiştir. Buna göre aforozu gerektiren günahlar şunlardır: İnan­cın büsbütün yitirilmesi ya da kilise doktrini­ne aykırı inanç taşımak, Papaya fiilen saldırı­da bulunmak, Vatikan´dan onay alınmadan piskopos atanması, komünyonda kutsanmış ekmeğe küfür etmek, bir papazın, kendisinin yardımı ve teşviki ile İşlenmiş bir günahı (gü­nah çıkarma yoluyla) bağışlaması, günah çı­karmadaki gizlilik ilkesinin çiğnenmesi, kür­taj. Bunlardan üçü topluluk bireyleri, tamamı ve özellikle dördü de kilise görevlileri tarafın­dan işlenebilecek günahlar olarak görülmekte­dir.

Aforoz´a uğrayan kimse, verilen karar uya­rınca, topluluğun dışına büsbütün ve sürekli çı­karılabileceği gibi, belirli bir süre için de İlişki­ler kesilebilir. Biraz daha hafif cezalandırma­larda kilise haklarından yoksun bırakılır; söz­gelimi, komünyona ve kilisedeki ibadet ve ayinlere katılması yasaklanır.

Bütün Hristiyan mezhepleri, kiliseleri ve ce­maatlerinde uygulanan bu toplumdan dışla­ma yöntemi, özellikle tarih içinde ve papalı­ğın, kilisenin gücünü arttırmak ve pekiştirmek doğrultusunda çokça kullanılmış ve hatta ki­mi siyasal sürtüşmeler ve çıkar kavgalarında kralların bile aforoza uğratıldığı olmuş, her se­ferinde de kilise açısından oldukça olumlu so­nuçlar alınmıştır. Papa VII. Gregor tarafın­dan aforoz edilen Alman Hükümdarı IV. Heinrich´İn tüm yakınlarının kendisiyle ilişkiyi kesmesi üzerine, karlar içinde yalın-ayak yürü­yerek Papalık Sarayı´na gidip, diz üstü yalvara-rak kendini affettirişi olayı bunlardan biridir.

Aforoz edilen kişinin itirafta bulunup, kefa­rete katlanması halinde bağışlanması müm­kündür. Herhangi bir papaz tarafından bağış­lanma yapılabilecek günahların yanında, an­cak ve özellikle piskoposların veya bizzat pa­panın bağış! amasıyla kalkabilecek aforoz tür­leri de vardır.

Başka başka adlar altında anılsa bile, en son kurulmuş olanına dek tüm Hıristiyan kilisele­rinde aforoz uygulaması vardır.