G.a.p / g.a.p hakkında / g.a.p
 

. ülkemizin yörece az gelişmiş bölgelerinden biri olan Güneydoğu Anadolu Bölgesindeki 9 ilde (Adıyaman. Batman. Diyarbakır. Gaziantep. Kilis. Mardin. Siirt. Şanlıurfa ve Şırnak) uygulanmakta olan çok sektörlü entegre bir bölgesel kalkınma projesidir. Başlangıçta su ve toprak kaynaklarının geliştirilmesine dayalı olarak tasarlanan proje. 1989 yılında GAP Master Planı' nın hazırlanması ile çok sektörlü ve entegre bir bölgesel kalkınma projesine dönüştürülmüştür.
Bölgeler arası gelişme farklılığını gidermeyi amaçlayan proje bu aşamadan sonra sadece baraj. hidroelektrik santrali ve sulama gibi fiziksel yapı yatırımlarını değil. aynı zamanda birbiri ile eşgüdüm içinde yürütülecek tarımsal ve endüstriyel gelişme. kırsal ve kentsel altyapı. ulaşım. haberleşme. sosyal hizmetler. eğitim. sağlık. kültür. turizm. konut vs. sektörler içersindeki gelişme yatırımlarını da içermektedir.
Kamu yatırım ihtiyacı 32 milyar dolar olan projede şimdiye kadar global olarak 14 milyar dolarlık (% 43) bir yatırım gerçekleştirilmiştir. Ülkenin enerji ihtiyacı ve sulama altyapısının oluşturulması amacıyla ilk etapta baraj yatırımlarına ağırlık verilmiş ve enerji sektöründe yatırımların % 75'i gerçekleştirilmiştir. Yine imalat sektöründe % 40. ulaştırma ve haberleşme sektöründe % 30. turizm sektöründe % 25. eğitim sektöründe % 62. diğer kamu hizmetleri sektöründe % 51 ve tarım sektöründe ise % 12 kamu yatırımı gerçekleşmiştir.
Dünyanın sayılı projeleri arasında yer alan GAP; enerji sektöründe Türkiye'de üretilen hidroelektriğin % 45'nı ve üretilen toplam enerjinin (hidrolik ve termik) ise % 18'ini karşılamaktadır. Yine 208.000 hektar alanda sulamanın başlamasıyla birlikte ülkede üretilen pamuğun % 35'i GAP Bölgesinde yetiştirilmeye başlanmıştır. Tüm alanın sulamaya geçilmesi ile birlikte bu oran % 50 civarında olacaktır. Sanayide ise daha önce Gaziantep hariç bölgede sanayileşme söz konusu değilken. şimdi bölgedeki 9 ilde altyapısı tamamlanan Organize Sanayi Bölgeleri ile birlikte bölge içi ve bölge dışındaki yatırımcıların çabası sonucu 900'e yakın küçük ve orta boy işletme faaliyete geçmiş ve yaklaşık 50.000 kişi istihdam edilmiştir.
1985 yılında GSYİH açısından GAP Bölgesinin Türkiye içindeki payı % 4 iken. projelerin devreye girmesi tarım arazilerinin % 12'sinin sulamaya açılması ile birlikte ekonomide meydana gelen canlanma sonucu 1999 yılında bölgenin payı %5' e çıkmıştır. GAP Bölgesinde uygulamaya konulan projelerin (özellikle 1.7 milyon hektar sulama alanın) tamamının devreye girmesiyle Bölgenin Türkiye içindeki GSYİH payı %10 civarında olacaktır.
Sulamaya açılacak olan 1.7 milyon hektar (Türkiye'de sulanabilir arazinin % 20'si) tarım arazisi ile ürün deseninde meydana gelecek değişimle beraber. daha önce bölgede yetişmeyen birçok yeni ürünün yetiştirilmesi ile sadece tarım sektöründe 2 milyona yakın insanın istihdam edileceği. bölgede paralel gelişim sağlayacak sanayi. ticaret. inşaat. ulaştırma gibi sektörlerle bu rakamın 3.8 milyona ulaşacağı hesaplanmaktadır.
Sürdürülebilir insani gelişmeye dayalı bir bölgesel kalkınmanın gerçekleşebilmesi için üç temel ayak üzerine inşa edilen ve her üç ayağın eşgüdüm dahilinde hareket etmesiyle ile başarıya ulaşılacağı bilinmektedir. Bunlar; Kamu yatırımları. Özel sektör yatırımları ve Halk katılımıdır.
Özel sektör yatırımlarını özendirmek amacıyla devlet tarafından bir çok teşvik paketi hazırlanmış ve yürürlüğe konulmuştur. Ayrıca yatırım yapmak isteyen bölge içi ve bölge dışı girişimcilere yatırım konularında danışmanlık hizmeti vermek amacıyla beş ilde (Adıyaman. Diyarbakır. Gaziantep. Mardin. Şanlıurfa) GAP Girişimci Destekleme ve Yönlendirme Merkezlerini kurmuştur. Yine halkın projeyi sahiplenmesi önem taşımaktadır.

Genel kalkınma hedefleri
1. Ekonomik yapıyı geliştirerek Gap Bölgesinde gelir düzeyini yükseltmek ve böylece GAP Bölgesi ve diğer bölgeler arasındaki gelir farklılığını daraltmak.
2. Kırsal alandaki verimliliği ve istihdam olanaklarını artırmak.
3. GAP Bölgesinde büyük kentlerin nüfus emme kapasitelerini artırmak.
4. Bölge kaynaklarının etkili kullanımı yoluyla. kendi başına ekonomik büyüme. sosyal istikrarın ve ihracatın teşviki gibi ulusal amaçlara katkıda bulunmak.

Temel kalkınma stratejileri:
1. Sulama. kentsel ve sınai kullanımlar açısından toprak ve su kaynaklarını geliştirmek ve yönetmek.
2. Daha iyi tarımsal işletme yönetimi. tarımsal pratikler ve bitki desenleri uygulayarak arazi kullanımını geliştirmek.
3. Tarımla ilişkili ve yerel kaynaklara dayalı üretime özel ağırlık vererek imalat sanayilerini teşvik etmek.
4. Yöre insanlarının ihtiyaçlarına cevap verecek. teknik ve yönetici personelin bölgede kalmasını teşvik edecek şekilde sosyal hizmetleri sağlamak.

Adıyaman İli'nin yüzölçümü 7 164 km2 olup. toplam GAP alanı içinde % 10 ‘luk bir yer işgal etmektedir.
İlin 1990 yılında 513 131 olan toplam nüfusu 1997 yılında 690 386 olmuştur. İl merkezi nüfuslarına göre 1990-1997 döneminde en yüksek nüfus artış hızı % 105.94 ile Adıyaman il merkezinde gerçekleşmiştir. Kent nüfusu toplam nüfusun yaklaşık % 58'ini oluşturmaktadır. Bu oran Türkiye genelinde % 64.69'dur.
Adıyaman GAP Bölgesinde petrol çıkartılan illerimizden biridir. Özellikle Adıyaman merkez . Tümrüz. Çemberlitaş. Kahta. Karakuş. Cendere. Çukurtaş ve Karadut yörelerinde 108 kuyudan günde 30 000 varil petrol çıkarılmaktadır.
Maden kaynakları bakımından ilde ham petrol. kömür. çimento hammaddeleri. mermer. tuğla-kiremit hammaddeleri. manganez. demir cevheri ve kaplıcalar bulunmaktadır.
Adıyaman ilinde toplam 333 389 baş hayvan 3.8 trilyon TL'lik bir katma değer yaratacaktır. Merkez ilçede ise 84 141 baş hayvandan 1.3 trilyon TL'lik katma değer elde edilecektir.
Toplam 213 197 ha'lık bir alanda ormancılık faaliyetleri yürütülerek. 2.5 trilyon TL'lik bir katma değer elde edilecektir. Merkez ilçe'de 37 353 ha ‘lık bir alanda ormancılık faaliyetleriyle 41 milyar TL'lik katma değer sağlanacaktır.
GAP'ın en önemli alt projelerinden olan Atatürk Barajı. Adıyaman İli'nin 761 400 ha.lık arazisinin % 6.2'si olan 47 667 ha alanı sular altında bırakmıştır.
GAP Projesi kapsamında Adıyaman ilinin su potansiyelini değerlendirmek amacıyla iki proje gündemdedir. Bunlar; Adıyaman-Kahta Projesi ve Adıyaman- Araban-Göksu Projesi'dir

Adıyaman-Kahta Projesi : Proje 5 sulama projesi. 4 HES ve 1 nehir santralinden oluşmaktadır. Dört sulama projesinin barajlardan yararlanması. 1'inin ise Atatürk Barajından pompajla sağlanacak suyun kullanılması planlanmıştır. Bu proje ile sulanacak toplam alan 77 824 ha'dır. 5 enerji santralinin toplam gücünün 195 MW. yıllık ortalama enerji üretiminin ise 509 milyon KWh olması beklenmektedir.

Adıyaman-Göksu-Araban Projesi : Proje Adıyaman-Gölbaşı ilçesi ve Gaziantep il merkezine kadar uzanan ovaları kapsamaktadır. Bu proje ile sulanacak toplam alan 71 598 ha'dır.
Ayrıca Atatürk Baraj gölünde yapılacak pompaj sulamaları vardır.
DSİ Projeleri dışında Dünya Bankası finansmanı ile yürütülmekte olan D.Anadolu Havza Rehabilitasyon projesi kapsamındaki tek GAP ili Adıyaman'dır.
Adıyaman'da 1990 öncesi yapılan yatırımların büyük kısmı kamu tarafından gerçekleştirilmiş olan yatırımlardır. Özel yatırımlar özellikle 1990 yılından sonra başlamış ve ağırlıklı olarak tekstil ve gıda üzerine kurulmuştur. Tekstil sektöründe kurulan yatırımların büyük kısmı konfeksiyon (20 adet) ve iplik ( 15 Adet) üzerinedir. Gıda sektöründe ise büyük çoğunluğu un işletmeleri (17 Adet) almaktadır. Toplam 83 işletmenin 69 tanesi üretimde. 19 tanesi inşaat safhasında ve 4 tanesi kapalı veya inşaatı yarım kalmıştır.