Vatan Canım Sana Feda-Sürekli Öykü
 

Bir el uzandı, irkildim. Muavin kolonya tutuyordu. Avuçlarımı açtım ve teşekkür ettim. Limonun keskin kokusu çok hoşuma gitmişti. Mustafa da gözlerini kapamış, kınalı
ellerindeki kolonyayı burnuna çekiyordu. Nermin Hanımın okumaya ara verdiğini gördüm:

–Ne ilginçtir Nermin Hanım! Türkiye’de hemen her evde misafire ikram etmek için kolonya ve şeker bulundurulur.

Nermin Öğretmen, öne düşen saçını kulağının arkasına alarak bana döndü:

–Bunun adı misafirperverlik Metin Bey. Yani, ortak değerlerimizden biri. Misafiri güler yüzle karşılar, en güzel terlikleri ona veririz. Başköşeye buyur eder, ikramda kusur etmeyiz. Bunlar hep evimize gelene “Size saygı gösteriyoruz, siz bizim için önemlisiniz.” mesajlarıdır. Değerlerimizi unutmamalı, onları korumalı, yaşatmalı ve çocuklarımıza aktarmalıyız. Çünkü onlar, bizi biz yapıyor. Bizi birbirimize kenetliyor. Bizi bir arada tutuyor. Yüzyıllar önce Yunus’un dediği gibi:

“Gelin tanış olalım,
İşi kolay kılalım,
Sevelim, sevilelim,
Dünya kimseye kalmaz!”

Başımla onayladım ve devam ettim:

–Biz küçükken, bayramlarda elimizde birer torbayla, kapı kapı dolaşır, el öper, şeker toplardık.
Bilgi insanı kuşkudan, iyilik acı çekmeden, kararlı olmak da korkudan kurtarır. KONFÜÇYÜS



Mustafa sızılı bir ah çekti:
–Biz de Metin Ağabey, en çok da ben toplardım. Çocukluğumdan beri çok severim şekeri, tatlıyı. Zeynep de bilir, hafta sonları baklava açar bana. İncecik yufkaları yorulmadan kat kat dizer. Ne de güzel olur. Ama annem pek beğenmez; “Şerbeti kıvamında verilmemiş yine!” der. Zeynep hemen bana bakar. Bilir annemin huyunu, cevap vermez, susar ve büker boynunu.

Nermin Öğretmen, hanımları bizden daha iyi tanırdı. Belki de o yüzden ince ince gülümsüyordu. İmalı bir üslûpla konuştu:

–Bir anne için, oğlunu geliniyle paylaşmak önceleri biraz zor gelir, sonra alışılır. Olur, böyle şeyler.

Elindeki papatyaları özenle çantasına yerleştirirken yüzü hâlâ tebessüm doluydu. Mustafa bana döndü ve kulağıma eğildi:

–Metin Ağabey, Nermin Hanımın söyledikleri hemen anlaşılıyor. Ne güzel konuşuyor değil mi?

Haklıydı. Nermin Öğretmen konuşurken çok dikkatliydi. Cümlelerinde gereksiz kelimeler kullanmıyor, adeta planlıyordu. Dile hâkimdi. Ağzından çıkan her sözcük önceden düşünülmüş gibiydi.

–Evet, güzel konuşuyor Mustafa. Haydi, söyle bunu ona.

Sustu! Yapamam, dercesine bir işaret yaptı. Sevdiklerimize onları sevdiğimizi, beğendiklerimize onları beğendiğimizi söyleyemiyorduk! İş başa düşmüştü;

Sayfa 26 (arkası yarın)

Vatan Canım Sana Feda-Sürekli Öykü
 

GÖZÜM ARKADA
KALMAYACAK


Biz küçükken, bayramlarda elimizde birer torbayla kapı kapı dolaşır, el öper, şeker toplardık...

Artık tepeden iniyorduk. Yol, yılan gibi kıvrılarak aşağıdaki uçsuz bucaksız ovaya akıyordu. Tarih öncesi bir şehrin kalıntıları arasından geçiyorduk. Bir grup turist taşların fotoğraflarını çekiyordu. Yüzüme güneş vurdu. Görevdeyken, devlet bizi mesleğimizle ilgili çalışmalar yapmak için kısa süreli de olsa yurt dışına göndermişti. Daha ilk günlerde özlemiştim vatanımı. Bu özlem şiirler de yazdırmıştı bana:


Neyin varsa özledim Türkiye’m,
En çok toprağının kokusunu özledim.
Gülümsemesini insanlarının,
Bebeklerinin ninnilerle,
Uyutulmasını özledim.

Fark etmezmiş hangi şehrindeyim,
Dağlarında mı, denizlerinde mi?
Fark etmezmiş delikmiş cebim,
Varsın olsun
Bir elimde peynir,
Bir elimde simit
Tavşankanı çayını özledim.

Yorgunmuşum, uykusuzmuşum,
Kar düşermiş saçlarıma,
Kimin umurunda.
Sokaklarında yürümeyi,
Soğuklarında üşümeyi özledim,
Neyin varsa özledim Türkiye’m,
En çok toprağının kokusunu özledim...

Güneş bizim ülkemizde başka türlü ısıtıyordu. Hava başka bir güzeldi. Yağmur başka türlü yağıyor, toprak başka türlü kokuyordu. Üstelik yabancılar da aynı şeyi söylüyor ve hayranlıklarını gizlemiyorlardı. Tarihin bunca iç içe yoğrulduğu, doğal güzelliklerin başka hiçbir ülkeye nasip olmayacak kadar bol olduğu ve daha nelerin nelerin olduğu canım ülkemizde ne eksiğimiz vardı da daha fazla turist ağırlayamıyorduk sanki!

Oysa Anadolu, medeniyetlerin beşiği, Asya ve Avrupa’nın köprüsüydü. İstanbul’un güzelliği tarif bile edilemezdi. Mimar Sinan’ın camileri nasıl anlatılırdı? Ankara’daki Roma hamamları, Alacahöyük’teki Kral Mezarları, Toroslar’daki kale kalıntıları, Kültepe yazıtları, Karadeniz’deki, yeşilin her tonuyla bezenmiş yaylalar, Doğu Anadolu çömlekçiliği, Batı Anadolu’daki sayısız antik eser, Urfa ve Mardin’deki ilk kiliseler ve daha niceleri yeni misafirlerini bekliyordu. Misafirleri buyur etmek de, zaten Türk’ün geleneğinde vardı.
Sayfa 25(arkası yarın)

Vatan Canım Sana Feda-Sürekli Öykü
 

Delikanlı yüzünü biraz buruşturdu:

–O yaşta okula mı gidilir öğretmenim? Düşünsenize okul sıralarında liseli çocuklarla birlikte oturduğumu, gülmezler mi bana?

Nermin Hanım, hiçbir şey söylemeden, çantasındaki gazeteyi uzattı bize. İlk sayfada yetmiş yaşından sonra ortaokul diploması alan bir adamın haberi ve resmi vardı. Delikanlı biraz önceki söylediklerinden utanmış, dudağını ısırıyordu. Sesini daha da yumuşatan Nermin Öğretmen gazetesini katlarken konuşmasına devam etti:

–Okumanın yaşı mı olur? Bu saatten sonra ne yapacağız diplomayı da diyemeyiz. Çünkü hayatlarımız çok kısa. Ona, her şeyi sığdırmamız imkânsız. Başkalarının tecrübelerini paylaşmamız lâzım. Bu da ancak okumakla olur. İleriyi görebilmek için de okumak, okutmak zorundayız. Atatürk de kalkınma hamlemize eğitimle başlamadı mı? “Bir ülkede okumaya karşı istek artmadıkça yıkım artar!” demedi mi? “Eğitimdir ki; bir milleti ya hür, bağımsız, şanlı, yüksek bir toplum halinde yaşatır ya da bir milleti esaret ve sefalete terk eder!” diye haykırmadı mı?

Mustafa bu defa hazırlıklıydı. Kendisini nasıl affettireceğini biliyordu. Sakladığı elini öğretmene uzattı. Elinde bir demet papatya vardı.

–Sizin için topladım öğretmenim.

Nermin Hanım biraz şaşırsa da, pırlanta bir kolye almışçasına mutlu oldu. İncitmekten korkarcasına uzanıp aldı ve derin derin kokladı çiçekleri.

–Çok naziksin Mustafa, çok düşüncelisin, teşekkür ederim.

El sıkışmak istedi. Delikanlı ani bir hareketle eğilip uzanan eli öptü ve alnına koydu. Söyleyecek bir söz bulamadı Nermin Hanım. Yutkunduğunu görebildim sadece. Saklanmıştı yine gözlüklerinin arkasına. Belli ki yine dolmuştu büyük, mavi gözleri. Döndü, dışarıyı seyretmeye başladı...

Sayfa24 (arkası yarın)

Vatan Canım Sana Feda-Sürekli Öykü
 

–Anlamadım delikanlı. Şimdi ekmek bulunur, rızkı verilir ümidiyle bol bol çocuk mu yapalım? “Dereyi görmeden paçayı sıvamak!” yanlıştır. Gelişigüzel yaşayamayız. İçinde bulunduğumuz duruma göre davranmalı, hayatı plânlamalıyız. Öyle her şey devletten de beklenmez. Her konuda, önce elimizden gelen çabayı kendimiz göstermeliyiz. İnsanlarımızda öğrenme arzusu, hata yapmama bilinci olmalı. Geçenlerde televizyonda izledim. Bir adamın üç eşinden tam yirmi yedi tane çocuğu varmış. İsimlerini bile doğru dürüst sayamıyor; ama sanki bir meziyetmiş gibi kamera karşısında alımla, çalımla,
pala bıyıklarını bura bura poz veriyordu. Hele bir de sırıtması vardı ki, evlere şenlik.

Tam zamanında dönmüştük. Otobüsümüz harekete hazırdı. Koltuklarımıza oturduk, Nermin Hanım hâlâ okuyordu. Yerime otururken seslendim ona:

–Hava çok güzeldi Nermin Hanım, siz de inseydiniz biraz.

–Kitap okumak da çok güzel. Onlarsız bir dünya düşünemiyorum. Eğer iyi seçilirler ise, hep doğruyu öğretiyorlar insana. Dost ve sırdaş oluyorlar. Hem de hiç karşılık beklemeden.

Mustafa’nın da aklı benim gibi dışarıda kalmıştı.

–Biz de ne güzel dolaştık değil mi Metin Ağabey? Bazen sıkıcı oluyor okumak! Ben daha çok hareketten hoşlanıyorum. Kulakları çınlasın, babam hep, “Yüzmeyi kitaptan öğrenen denizden sağ çıkamaz” ve “Çok okuyan değil, çok gezen bilir!” der.

Nermin Hanım da yumuşak bir sesle cevap verdi ona:

–İşin orası tartışılır bence. Gezmeye, eğlenmeye elbette sözüm yok. Ama düşüncelerimizi harekete geçirebilmek için de bilgiye ihtiyacımız olduğunu unutmamak gerekir. Bilgiye ulaşmanın en kolay yolu da okumak. Kitap, bize sağduyu kazandırır. Bakış açımızı zenginleştirir. Artık bilgi çağındayız. Ancak bilgiye sahip toplumlar zamanı takip edebilir. Sen de
askerden döndükten sonra mutlaka tamamla okulunu, sakın unutma!

Sayfa 23 (arkası yarın)

Vatan Canım Sana Feda-Sürekli Öykü
 

Birden iki çocuk çıktı ortaya. Yakınlarda bir köy olmalıydı. Onlar da su içtiler. Kıyafetlerinin eskiliği ve yamalar hemen dikkat çekiyordu. Lastik ayakkabılarının sağı solu delinmiş, parmakları görünüyordu. Kısa saçları, yuvarlak yüzleri ve çekik gözleriyle birbirlerine benziyorlardı. Kardeş olmalıydılar. Daha kısa boylu olanın bir ayağı aksıyordu. Ya akraba evliliği yapılmış ya da doğumda bir aksilik olmuştu.

Her ne olmuşsa, ayağı aksıyordu işte. Üstelik yalnız da sayılmazdı. Çünkü ülkemizde altı milyona yakın engelli insan vardı. Değişik nedenlerle günlük yaşantılarında, fiziksel problemler yaşayan bunca insan. Bir tekerlekli sandalyeye sahip olduğunda dünyalar kendilerinin olan; ama sonra da bu sandalye ile otobüse binemeyen, merdivenlere takılıp inemeyen, sinemaya, tiyatroya, alışveriş merkezine gidemeyen ve bir tuvalete bile giremeyen birçok insan. Onların, hor gözle bakışlara tahammülleri yoktu. Acımamızı, üzülmemizi de istemiyorlar, bizden sadece insanca ve eşit davranışlar bekliyorlardı. Güçleri yettiğince çalışmayı, üretime katılmayı ve sıradan bir yurttaş olmayı arzuluyorlardı.

Kimi işitemiyor, kimi konuşamıyor, kimi yürüyemiyor, kimi de göremiyordu belki; ama onlar hissedebiliyordu. Çünkü onlar insandı.

Çeşmenin yanında birkaç küçük kuş belirdi. İçlerinden birisi, diğerleri gibi rahat hareket edemiyordu. Kör bir avcı saçması ya da haylaz bir oğlanın sapanından fırlayan taş, sol kanadının neredeyse yarısını alıp götürmüştü. Ayağı aksayan çocuk bunu görünce, susayan kuşa, elindeki ekmekten kopardığı kırıntıları uzattı. Ürken kuş, bir iki adım geriye sıçradı. Çocuk
iyi niyetini belli eden sakin tavrıyla bir kaç kez daha uzattı avucunu ve kırıntıları yere bıraktı. Kuş, çekinerek de olsa usul usul yaklaştı ve çocuğun ekmeğini onunla paylaştı. “Dert çekmeyen halden anlamaz!” demiş atalarımız. Anlamak için ise başımıza kötü bir iş gelmesini mi beklemeliydik acaba?

İki kardeş koşarak uzaklaştı yanımızdan. Bir merhaba bile diyememiş, adlarını bile soramamıştık. Dönüş yolunda Mustafa söylendi:

–Çocuklara üzüldüm Metin Ağabey!

–Ben de üzüldüm Mustafa. Dünyaya getirmek iş değil ki! Bu çocuklara bir gelecek vermek, beslemek, giydirmek, okutmak lazım!

–Başka ne yapabilirler ki Metin Ağabey? Güçleri ancak bu kadar. Hem “Çocuğu veren Allah, rızkını da verir!” derler. Yedikleri iki lokma ekmek işte!

Sayfa 22 (Arkası Yarın)

Vatan Canım Sana Feda-Sürekli Öykü
 

Aşağıda büyükçe bir dere büklüm büklüm bükülüyor, yakaladığı toprağı, süzüle süzüle alıp götürüyordu. Gönül hiç arzu etmese de, bu bulanık suda, kendi alın terlerimiz akıyordu. Vatanımızı düşmana karşı korurken, gerektiğinde bir karışı için bile canlarımızı vermemize rağmen, topraklarımızın böyle akıp gitmesine, neden göz yumuyorduk?

Gazetede okumuştum; “Erozyon nedeniyle her yıl beş yüz milyon ton toprağımızı kaybediyoruz.” diyordu. “Oysa sadece bir kibrit kutusu kadar tarım toprağının oluşabilmesi için en az yüzlerce yıl süreye ihtiyaç olduğunu!” öğrendiğimde daha da artmıştı kaygım.

Ağaçlar toprağı tutuyor; ama biz güzelim ormanlarımızı katil baltalarla yok ediyorduk. Bu hızla gidersek, cennet ülkemizin çöle dönüşmesi kaçınılmazdı. Gözlerimizin önünde kaybolup gidiyordu geleceğimiz.

Çeşmenin hemen arkasındaki ağaçlar kesilmişti. Biraz ilerdeki tepenin yamacında, bu ağaçlardan yapıldığı belli olan birkaç boş kulübe vardı. Pencereleri kırılmış, kapıları yere düşmüştü. Yazık olmuştu bunca ağaca. Kim bilir ne kadarı da sobalara kışlık odun olmuştu acaba! Mustafa sinirli konuştu:

O ağacın da canı var. Ağaç kesen kol keser, baş keser! Hiç mi vicdanınız sızlamıyor? Bari gidin arayın bulun kuruyanları, onları kesin. Zaten bu işin de görevlileri var. Daha iyi biliyorlar, hangisi uygun kesilmeye, hangisi değil!

Eğilip kana kana içmese çeşmenin buz gibi suyundan, belki uzunca bir süre daha sakinleşmeyecekti.

Sayfa 21 (arkası yarın)

Vatan Canım Sana Feda-Sürekli Öykü
 

–Zeynep terminale beni yolcu etmeye gelemedi. Çok istediği halde, annem; “Hamilesin kızım, sen evde kal, ne olur ne olmaz!” dedi. O da evde kaldı.

Evli olduğunu ve eşinin bir aya kadar doğum yapacağını söylemişti; ama adının Zeynep olduğunu şimdi öğrenmiştim. Onu biraz kızdırmak istedim:

–Bakıyorum hemen özledin eşini, Mustafa!

Utandı, cevap vermedi. Duymamış gibi yapıp, çiçek toplamaya devam etti. Bense cevabımı zaten almıştım. Çünkü daha kışlasına bile katılmadan, hasret kokan bir asker türküsü mırıldanıyordu:

“Kara gözlüm, efkârlanma gül gayrı
İbibikler öter ötmez ordayım
Mektubunda diyorsun ki gel gayrı
Sütler kaymak tutar tutmaz ordayım...
Vatan borcu biter bitmez ordayım...”

Farkında olmadan, temiz havayı soluya soluya bayağı yürümüşüz. Bir çeşmenin başına kadar geldik. Kim bilir kaç âşık, sevda ateşini, bu çeşmenin soğuk suyundan içerek dindirdi! Şair belki de bu çeşme için yazdı mısralarını;

“ Derinden derine ırmaklar ağlar,
Uzaktan uzağa çoban çeşmesi.
Ey suyun sesinden anlayan bağlar,

Sayfa 20 (Arkası yarın)

Vatan Canım Sana Feda-Sürekli Öykü
 

Nermin Öğretmen beni başıyla onayladı. Yüzünün biraz değiştiğini gördüm:

–İyi dediniz Metin Bey! Evet, düşmanı olurlar! Bunun acı örneklerini hep birlikte yaşamadık mı? Kandırılan bazı vatandaşlarımızın kendi kardeşlerine kurşun sıktıklarını görmedik mi? Binlerce anne, tabutlarda yatan oğullarına sarılıp da ağlamadı mı? Az mı döküldü bebeklerin, çocukların, babaların kanları? Az mı söndü ocaklar? Bu milleti, bu toprakları bölmeye, parçalamaya kalkmadılar mı? Gidebileceğimiz, yaşayabileceğimiz daha kaç tane Türkiye var? Bize ait başka bir toprak, başka bir vatan daha var mı? Varsa nerede var? Var da biz mi bilmiyoruz?


BİR DEMET PAPATYA


Aşağıda büyükçe bir dere büklüm büklüm bükülüyor, yakaladığı toprağı, süzüle süzüle alıp götürüyordu.

Yolda çalışmalar vardı. Otobüs yavaşladı. Bir tepeyi aşıyorduk. Arabamızın altına, yanına sıçrayan taşların sesleri bize kadar geliyor ve kaptan artık daha dikkatli kullanıyordu. Biraz daha yavaşladı. Az sonra, yanına yardımcısı geldi. Bir şeyler konuştular; ama anlamadım. Uygun bir yerde durup aşağıya indi. Bir iki dakika sonra da geri döndü. İçten bir tavırla özür diledi ve “Otobüste bir problem var, yarım saat kadar burada kalacağız.” dedi.


Mustafa, aşağıya inmeyi ve biraz dolaşmayı teklif etti. Bana da iyi geleceğini düşünüp, kabul ettim. Nermin Hanım ise; “Okumayı tercih ediyorum.” deyip, otobüste kaldı. Hava çok güzeldi. Orman, bütün o tepeyi gelin gibi süslemişti. Çam ve kekik kokuları burnumuzu yakıyor, kulaklarımız kuş cıvıltılarıyla doluyordu. Egzoz dumanlarından, kalorifer bacalarından, korna seslerinden eser yoktu. Otobüsün arızalanmasına sevinmiştim. Mustafa da öyle görünüyor, çiçek topluyordu. Eğilip, bir papatya kopardı. Sonra bir, bir tane daha. Bana bakmadan konuşmaya başladı:

Sayfa 19 (Arkası Yarın)

Vatan Canım Sana Feda-Sürekli Öykü
 

–Bakın, ne güzel bir deyim; saygıda kusur etmemek. Kişiler arası mesafenin ölçülerini ne de güzel ifade ediyor. Mesleğimiz her ne olursa olsun, saygıyı unutmamayı öneriyor. Çünkü her zaman ve her yerde o çıkmıyor mu karşımıza? Saygıyı dikkate almadan yapılan davranışların, yanlış ve kusurlu olduğunu hatırlatmaya gerek mi var Mustafa? Gerek mi var Metin Bey?

Biraz sertçe sormuştu. Mustafa onun yanında olduğunu göstermek istercesine çabucak cevapladı:

–Yok tabii öğretmenim. Siz öyle diyorsanız doğrudur!

Gerçekten de Nermin Öğretmen tepki göstermekte haklıydı. Ben de bir zamanlar delikanlıydım. Bu gençleri anlayabiliyordum. Eğlenmelerine kim ne diyebilirdi? Yalnız aşırıya kaçmaları, hoşgörü sınırlarını zorluyor, başkalarına zarar veriyordu. Birkaç cümle de ben eklemek istedim:

–Size yürekten katılıyorum Nermin Hanım. Kendine saygı duymayan insan, kendi varlığına da değer vermez. Mutlu olmak için bunun tersini yapmak, kılık kıyafete, temizliğe, her şeye özen göstermek lâzım. İşte çevreye yansıyan bu özen, bizi de, başkalarını da mutlu eder. İletişim sağlam kurulur. Bu gürültücü gençlerin birbirleriyle şakalaşırken ölçüyü kaçırmalarının altında, yetiştikleri zemini aramalıyız. Yani ailesinden, çevresinden, okulundan nasıl bir eğitim aldı? Eğer bir eksiklik varsa, problemin kaynağını bulmak için, bence buralara bakmak gerekiyor.

Susamıştım. Gözlerim muavini aradı. Otobüsün arkasında ayakta duruyordu. Su istiyorum işareti yaptım. Elinde su şişesi ve birkaç plastik bardakla hemen geldi. Oldukça kibardı. Ütülü pantolonuna şık bir kemer takmıştı. Biraz kiloluydu, gülümseyince göbeği oynuyordu; ama bu onu daha sempatik yapıyordu. Bardağa su doldururken otobüs sallandı ve bir iki damla üzerimize döküldü. Hemen özür diledi.

Arka koltuktaki yaşlı adam da su istedi. Pamuk beyazı kısa saç ve sakalı bakımlıydı. Boylu poslu, yapılı görünüyordu. Demek ki, gençliğinde daha da heybetliydi. Kulakları biraz irice, dudakları kalındı. Yaz ortasında olmamıza rağmen, üzerinde bir hırka vardı. Elimdeki dolu bardağı ona uzatıp, “Buyurun!” dedim. “Rica ederim, su küçüğün sofra büyüğün!” dedi. Bu söz çok hoşuma gitti. Daha doğrusu, bunca yaşıma rağmen birisi beni “Genç!” görüyordu. Israr ettim, aldı ve içti. Sonra omzuma dokundu. “Su gibi ömrün uzun olsun, aziz ol!” dedi. “Sağ olun!” dedim. Ben bu cana yakın adama sadece bir bardak su vermiştim. Oysa o bana, insan ilişkilerinde nezâket ve görgünün güzel bir örneğini hatırlatmıştı. Mustafa’ya döndüm:


– İşte saygı bu Mustafa. Kültürümüze iyi bak! Koca milleti nasıl da tek bir aile gibi sarmalıyor. Birbirini tanımayan insanlar, aynı ailenin fertleriymiş gibi davranıyorlar. Birbirlerinin malına, canına, namusuna, düşüncelerine, inançlarına saygı gösteriyorlar. İşte bu, saygının doruk noktasıdır. İşte bu, millete saygıdır. Millete saygı da, insanda, onu geliştirmek, varlığını sürdürmek arzusu oluşturur. Milletini sayıp sevmeyen insanlar, giderek kendi milletlerine yabancılaşır ve hatta düşman olurlar! Atatürk’ün de dediği gibi; “Türkiye Cumhuriyeti’nin temeli kültürdür!”

Sayfa 18 (arkası yarın)

Vatan Canım Sana Feda-Sürekli Öykü
 

Kahkahaları otobüsü çınlatıyordu. Bir annenin sabırla uyuttuğu bebeği uyandı ve ağlamaya başladı.

Mustafa yerinden kalkmak için hamle yaptı. Kolundan tutup fısıldadım:

–Boşver! Bir tatsızlık çıkmasın.

Bizim başkalarına yaptıklarımızı başkaları da bize yapsaydı, tepkimiz ne olurdu acaba? Bu konuda “İğne ve çuvaldızından!” bahsetmişti atalarımız! Gürültülerinden rahatsız olanlar, görevliden yardım istediler. Biraz önce çay servisi yapan Fatih, yanlarına gitti. Belli ki daha sessiz olmalarını rica etti. Sustular; ama bu defa da o gazete parçalarından uçak yapıp uçurmaya başladılar. Bir süre sonra, bakışların çoğaldığını görünce onu da bıraktılar. Nermin Hanım bize döndü:


–Görüyor musunuz beyler? Düşünmeden yapılan basit hareketler bile başkalarını etkileyebiliyor. Eğleneceğiz, zevk alacağız, diye çevremizdekilere zarar veremeyiz. Saygı, insanın önce kendi içinde başlar, sonra sırasıyla diğer insanlara, millete, devlete, kanunlara dalga dalga yayılır. Saygı; sevgi ve değer vermektir. İnsan ilişkilerinin temelidir. İnsanlara, kurallara, kurumlara karşı saygı, sorumluluk demektir. Bakın, bir süredir sohbet ediyoruz; ama birbirimize karşı saygısızlık yapmıyoruz. Birbirimizi kırmıyor, suçlamıyor ve sözlerimizi kesmiyoruz. Düşüncelerimize önem veriyor, dinliyor ve anlamaya çalışıyoruz. Yani birbirimize saygıda kusur etmiyoruz.

Gözlüğünü eline alıp camlarını sildi. Sonra mavi gözlerini süsleyen uzun kirpiklerini düzeltip devam etti:

Sayfa 17 (arkası yarın)

Vatan Canım Sana Feda-Sürekli Öykü
 

Bizim için kolay mı hayat? Kimin için kolay? Umutsuzluğa kapılıp yenik düşelim de, onu daha mı zor hale getirelim? Hayat, hepimiz için aynı. Basit beklentilerden uzak durmak lâzım. O, acısı ve tatlısıyla birlikte güzeldir.

–Güzel olmasına güzel elbette, bir de şu ayrılık olmasa.

–Onun da kendine has bir güzelliği var. Ayrı kalınca daha kıymet bilir insan. Hayat güzeldir, onu sevmenin yollarını bulmak lâzım. Halimize şükretmeyi de bilmeliyiz. Bak bir hikâye anlatayım sana; kılık kıyafetine biraz fazlaca önem veren bir adam varmış. Üzerindekiler yeni de olsa modası geçti diye değiştirir, paraya pula aldırmazmış. “Gereksiz harcama yapıyorsun!” diyenlere, “Ben kazanıyor, ben harcıyorum, size ne?” dermiş.

–Doğru Metin Ağabey, kime ne adamın parasından?

–Önce hikâyenin sonunu dinle. Bu adam yine bir gün, oldukça sağlam ve şık ayakkabılarından bıktığını hissetmiş. Onlarca çift ayakkabısı olmasına rağmen, daha önce bir mağazanın vitrininde gördüğü, o ayların modası ayakkabıyı almaya niyetlenmiş. Yolda, iki bacağı da dizlerinin altından kesik ekmek parası isteyen bir dilenciye rastlamış. Durup, bir an düşünmüş. Ayakları olduğuna ve ayakkabı giyebildiğine şükreden adam, yeni ayakkabı için ayırdığı parayı da bu dilenciye vererek geri dönmüş. Bu olaydan çıkardığı dersle de daha dikkatli yaşamaya karar vermiş.
Mustafa farkında olmadan, elleriyle bacaklarını yokladı ve eğilip ayaklarına doğru baktı. Yerinde mi diye kontrol ediyordu herhalde. Nermin Hanım içten bir tavırla gülümsedi:

–Bir örnek de ben vereyim size. Bizlere yaşama sevincimizi, hangi şartlarda olursak olalım kaybetmememizi, mutlu olmamızı öneren gerçek bir örnek.

Küçük bir not defteri çıkarıp aradığı sayfayı buldu ve okumaya başladı:

–Karamsarlığa yenilenlerin umut ışıkları hemen söner. Oysa, bizi yaşatan şey umutlarımızdır. Mutluluk için mücadele etmeliyiz. İşte bunları yazan kişi, bebeklikten beri kör, sağır ve dilsiz olan Helen Keller. Onun mutsuz olmak için her türlü nedeni varmış. Oysa Helen, kendine acımayı seçip, hayata küsmemiş. Belki çok şaşırtıcı. Sadece kendi dilini değil, birkaç dil daha öğrenmiş. Yaşama sevinci ile insanlara umut ve örnek olmuş. Üniversiteyi başarılı bir şekilde, normal öğrenciler gibi dört yılda bitirip, dünyaca tanınan bir yazar olmayı da başarmış. Bugün, yazdığı kitaplar birçok dile çevrilip, milyonlarca insan tarafından zevkle okunuyor.”

Daha devam edecekti ki; buruşturularak sıkıştırılmış bir gazete parçasının, otobüsün daracık koridorunda yuvarlandığını gördük. Bir ikincisi öğretmen hanımın saçlarını sıyırarak ön cama çarptı. Nerdeyse gözlüğü düşecekti. Arkaya dönüp baktık. Genç bir grup, aralarında şakalaşıyordu. Okudukları gazetenin sayfalarını paylaşmışlar, avuçlarında sıkıştırarak birbirlerine atıyorlardı. Otobüsün tam ortasında, beş altı kişi kadardılar.

Sayfa 16 (arkası yarın)

Vatan Canım Sana Feda-Sürekli Öykü
 

–Bak Mustafa, kitabımdaki şu cümleleri okuyayım sana, şöyle soruyor: “Güçlü bir insanım, benim gücüm var diyen
insanla, Güçsüz bir insanım, benim gücüm yok diyen insan arasındaki fark nedir?” Sonra yine şöyle veriyor cevabını, “Ben, güçlü bir insanım, benim gücüm var diyen insan, hayatın direksiyonunu elinde tutan insandır. Ben, güçsüz bir insanım, benim gücüm yok diyen ise direksiyonu başkalarına vermiştir. Onlar ne isterse onu yaparım duygusu içindedir.” Sana yanlış şeyleri tavsiye edenler, yarın bunların sonuçlarına da katlanırlar mı delikanlı? Paylaşırlar mı seninle hastalığı, mutsuzluğu, yokluğu?

Cevap vermeyip, başını “Hayır!” anlamında salladı. Sesimi yumuşatarak devam ettim:

–Sen akıllı bir gençsin. Bu senin hayatın. Güçlerinin farkına varmalı, kendini kontrol etmelisin. Çünkü İnsan önce kendisinden sorumludur. Bu sorumluluk toplumu da etkiler. Böylece kendine olan güvenin artar, verdiğin kararlar daha sağlıklı olur. Hayatındaki en önemli kişi sensin. Her şeyden önce kendini güçlü tutmalısın. Ne kadar güçlü ve kendinle barışık olursan, bunu etrafındakilere yansıtman da o denli kolay olacaktır.

–Haklısın Metin Ağabey. Bana da söyleyecek bir söz bırakmadın. Gerçi, bazen içim şöyle bir daralıyor, bunalıyorum. Aklıma kötü kötü şeyler geliyor. Sanki, yüküm çokmuş da dizlerimde onları taşıyacak derman kalmamış gibi oluyor. Kolay değil hayat, kolay değil yaşamak. İşte böyle durumlarda bir iki kadehle her şeyi unutmak istiyor insan.

–Ayıldıktan sonra ne olacak Mustafa? Yüklerin azalmış mı olacak? Sen bu yaşında böyle düşünürsen, biz ne yapalım?

Sayfa 15 (arkası yarın)

Vatan Canım Sana Feda-Sürekli Öykü
 

GÜÇLÜ İNSAN



Israr ettim, aldı ve içti. Sonra omzuma dokundu. “Su gibi ömrün uzun olsun!” dedi...

Nermin Hanım gömleğinin yakalarını düzeltti. Sade ve güzel giyinmişti. Giydiğimiz elbiselerin, karşımızdakilere bizimle ilgili mesajlar verdiğini düşündüm. Gözüme, yan koltuklardaki bir adamın elindeki gazeteden Mustafa Kemal’in resmi ilişti. Onun bize örnek olmak için, en ağır şartlarda bile, her fotoğrafında nasıl böyle şık ve zarif olmayı başardığını anlayabilmek ne kadar zordu.

Otobüs ilerliyordu. Şoförümüz bir türkü tutturmuş, kendi halinde, belli belirsiz mırıldanıyordu. O da güzel giyinmişti. Yakaları tertemiz, apoletli, kısa kollu, beyaz bir gömleği vardı. Mavi renk kravatını özenle bağlamıştı.
Saçları taralıydı. Sakal tıraşını da yeni olmuştu. Gizli gizli sigara içmiyor ya da radyoda sadece kendisinin hoşlandığı müzikleri aramıyordu. İşini sevdiği ve ona saygı duyduğu belliydi. Ara sıra da gömlek cebinin üzerindeki “Halil” yazılı isimliğini gururla parlatmayı ihmal etmiyordu. Muavin Fatih de otobüse gözü gibi bakıyordu. Her yer bakımlı ve temizdi. Çöp kutuları boş, her şey yerli yerindeydi. Eskiden yolculuklarda sigara dumanlarından nefes bile alınamazdı.

Zaman değişmiş, insanlarımız, sigarayla ilgili yasaklara uymalarının, kendi sağlıkları açısından da önemli olduğunu anlamışlardı. Alışkanlıklardan vazgeçmek zor olmasına rağmen, kararlarımızı yürekten ve inanarak verdiğimizde yapamayacağımız şey yoktu.

Komşumuz Rıza Bey geldi aklıma. Esiri olmuştu alkolün. “Git tedavi ol!” derler, dinlemezdi. “Battı balık yan gider” ya da “Atın ölümü arpadan olsun!” gibi bahanelerle nasihatlere kulak asmazdı. Ayık görmezdik hiç! Sevinince içer, üzülünce içer, mutlaka bir sebep bulurdu. Ölçüyü de hep kaçırır, gece yarıları düşe kalka gelirdi evine. Fena adam değildi; ama sarhoş olunca dağıtır, ne yaptığını bilmezdi. İnsanlar hep ayıplar, o aldırmaz, eşine ve çocuklarına acıyarak bakarlardı. Bağırır, çağırır; sabah olunca da bir şey hatırlamazdı. Gençlerimize sigara tutuyor, içki ısmarlıyor, kötü örnek oluyordu. “Ev alma komşu al!” derler ya, bütün mahallenin huzuru kaçmıştı. Taşınmalarına sevinmiştik. Düşenin dostu olmuyor işte! Bir arkadaşımızın içkiye, sigaraya başlamasına sebep olalım, sonra da bana ne kardeşim akıl incir çekirdeğinin içinde mi? Zorla mı içirdim diyelim. Olacak şey mi bu? “Ver Allah’ın verdiğine, vur Allah’ın vurduğuna!” olur mu, ne kötü
düşünce. Gerçi kötü insanların da bir yaratılış amaçları varmış; iyi insanları denemek. Sözün özü, acemi marangoz olmamak lazım, yani talaşımız tahtamızdan çok olmayacak.

Yanımdaki delikanlıdan sigara kokusu almamıştım. Çekinerek sordum ona:

–Sigara içiyor musun Mustafa?

–Yok! Tek tük. Öyle paket falan da taşımıyor, sadece arada bir tutulduğunda alıyorum. Tiryaki olacağımı da hiç sanmıyorum. Gerçi arkadaşlar “Askerde iyice alışırsın.” diyorlar. Bilmem artık!

–Nedenmiş o?

–Hani insan özleyince evdekileri, yakıverirmiş hemen. Çoğunluk içince de ortama uymak gerekirmiş.

– Daha neler! Sigarayla özlem mi giderilir? Alışmam diye diye alışır insan. Ben tiryaki olmam diye diye tiryaki olur. Bu senin hayatın. Aldırma sen öyle konuşanlara. İnsan güçlü olduktan, kendisini kontrol etmesini bildikten sonra, neden yardım beklesin sigaradan, alkolden!

–Ama bazen sıkıntı basıyor, insanın canı çekiyor be ağabey. Yemekten sonra, demli çayın yanında şöyle duman duman tüttürünce bir tane, sanki iyi geliyor insana.

Sayfa 14 (Arkası yarın)

Vatan Canım Sana Feda-Sürekli Öykü
 

Bir kına hikâyesi de ben anlatayım sana. Olay Çanakkale’de geçer; “Yozgat’ın Sorgun Kazası’nın Karayakup
köyünden cepheye gelen Murat, bölükteki tıbbiye öğrencilerinden Şükrü’ye bir mektup yazdırır. “Anacığım kardeşlerimi askere gönderirken başlarına kına koyma... Zabit Efendi bana sordu, cevap veremedim. Kardeşlerim de mahcup olmasınlar.” Murat’ın anasından cevap gecikmez; “Ey gözümün nuru oğlum, zabit efendiye selam söyle... Kurbanlık koçlar niye kınalanırsa ben de onun için seni kınalayıp gönderdim.” Mektup Çanakkale’de Murat’a ulaştığında Murat kınalı başıyla çoktan şahadete ermiştir bile.

Elimizdeki hamuru yoğurup ekmek yapmak ya da çürütüp çöpe atmak da kendi ellerimizde. Askerlik bitiyor ama hayat bitmiyor ki. Askerde öğrenilenlerin belki yarısından da çoğu aslında askeri eğitim değil, hayatın ta kendisi değil mi?

Sesinde bir titreme vardı. Delikanlının terminaldeki annesi gibi o da şimdi sevgi ve hayranlıkla bakıyordu Mustafa’ya. Uzun yıllar boyunca öğrencilerine de bu duygularla baktığı belliydi. Yetiştirdiği öğrenciler, ne kadar şanslı olduklarının farkında mıydılar acaba?

Sayfa 13 (Arkası yarın)

Vatan Canım Sana Feda-Sürekli Öykü
 

Benim hiç düşünmeden, şaka olsun diye sarf ettiğim bu cümlenin Mustafa’yı böylesine etkileyebileceğini nerden bilebilirdim? Yüzü gerilip, kaşları çatıldı ve alabildiğine büyüyen gözleri parladı. Bana öyle bir baktı ki, kanımın donduğunu hissettim. Konuşmaya başladı. Sesi artık daha bir erkek sesiydi:

–Ben gelinlik kız değilim Metin Ağabey! Geçen gün anam çağırdı. Gittim, oturdum dizine. “Buyur ana!” dedim. “Uzat ellerini!” dedi. Uzattım. Kınaladı avuçlarımı. Sordum; “Ana, neden kınalarsın beni?” “Dinle oğul!” dedi ve anlattı:

“Bizde; törelerimizde, gelenek ve göreneklerimizde, üç şeye kına yakılır. Bir, gelin kızın avucuna kına yakılır; evine, ailesine, yuvasına kendini adasın diye! İki, kurbanlık koça kına yakılır; Allah’a kurban olsun diye! Üç, askere giden Mehmetçiğe kına yakılır; vatanına, devletine, milletine, toprağına, bayrağına düğüne gidiyormuşçasına gitsin diye! İşte ben seni bu yüzden kınalarım oğul. Haydi, var git şimdi, yolun açık olsun. Unutma, ben de seni adadım vatana!..”


–Sonra, alnımdan öptü ve sardı avuçlarımı. Bu yüzden kınalı şimdi ellerim. Ben yakmadım. Anam yaktı, anam kınaladı beni!

Öğretmen hanım mı benden önce bıraktı gözyaşlarını, yoksa ben mi ondan önce suladım yanaklarımı, bilmiyorum. Sanki yıllar süren bir sessizlik yaşadık. Bu defa Mustafa’nın gözlerine bakmaya biz utanıyorduk. Cumhuriyetimizin kurucusu Atatürk’ün “Dünyanın hiçbir ordusunda yüreği seninkinden daha temiz, daha sağlam bir askere rast gelinmemiştir.” ifadesini şimdi çok daha iyi anlıyordum. Nermin Öğretmen gözlüğünün camlarını temizlemek bahanesiyle oyalanıyor, ben de ellerimi koyacak bir yer arıyor; ama bir türlü bulamıyordum. Kim bilir ne emeklerle büyüttüğü yavrusunu, kurbanlık koç misali kınalayarak, “Ben de seni adadım vatana!” diyebilen o eli öpülesi anneyi, kendi annemmiş gibi kucaklamak istedim. Nihayet, Nermin Hanım bu sessizliği bozdu:

–İşte Anadolu kadını bu Mustafa! Kurtuluş Savaşımızda cepheye mermi taşırken, öküzünün yerine kendini kağnıya koşan, bebeğinin battaniyesini üzerinden çekip alıp, ıslanmasın diye cepheye taşıdığı mermiyi saran kadın bu. Sen annenle gurur duy ki, o da bassın seni bağrına. Bak şairin mısralarındaki, başka bir oğul da annesine neler söylüyor:


“Altında dökülsün oğlunun kanı,
Bayrağın gül rengi solmasın anne...”

–İşte sen de bayrağımızın gül rengini asla soldurmayacak bir Mehmetçik olacaksın. Annene lâyık bir evlat olduğunu da görüyorum. Duygu ve düşüncelerin askerlik boyunca daha da olgunlaşacak. Konuştuk işte, yurdu sev demekle olmuyor. Tüfek çatılacak çat diyoruz ama yurt sevilecek sev nasıl diyeceğiz. Sevdiğinde ne olacağını, hayatında neyin değişeceğini anlatmak, öğretmek lazım. Teskereni aldığında bütün bu değerleri daha iyi anlayacaksın.

Sayfa 12 (Arkası yarın)