Sirenia,suda Yaşamaya Uyarlanmış Memeliler Takımı
 

SİRENİA


http://frmsinsi.net/attachment.php?a...1&d=1320238837

Sirenia,günümüzde yaşayan iki cinsten dört türü ve fosillerinden tanınan 20"yi aşkın soyu tükenmiş cinsi kapsayan,suda yaşamaya uyarlanmış memeliler takımı.İri yapılı hayvanlardan oluşan bu takımın soyunu sürdürebilen 4 türü de aşırı avlanma sonucu azalmıştır.Yaklaşık 8 m uzunluğuyla Sirenia takımının en iri üyesi olan denizineği ( Hydrodamalis gigas) türü ilk kez 1741"de görülmüştü.Ama eti ve yağı için başlatılan büyük kıyımdan kurtulamayarak aynı yüzyıl içinde soyu tükenmiş ,geriye dugong ( Dugong dugon) türü ile Trichechus (bak manati) cinsinden üç tür kalmıştır.Bu hayvanların uzunluğu genellikle 4 m dolayındadır.Ama ilk gözlemcilere göre,uzunluğu 6 m"yi bulan bireyler de vardır.

Sirenia üyeleri yalnız bitki yiyerek beslenir.Yaşam ortamlarını yüksek yapılı bitkilerin gelişebildiği sığ kıyı bölgeleri sınırlar.Dugonglar özellikle Güneydoğu Asya kıyılarında görülür.ve tümüyle denizde yaşamaya uyarlanmıştır.Manatiler ise ,hem denizlerde hem de haliç ve ırmaklarda yaşarlar.Yaşadığı sulardan fazla uzak olmayan bir yerde karaya bırakıldığında gövdesiyle yeri iteleyerek geriye dönmeyi başarabilir.Manatiler Atlas Okyanusunun tropik ve astropik bölgelerinin yanı sıra Amazon Havzasında da bulunur.

Sirenia üyelerinin vücudu torpil,burunları hortum,ön bacakları kürek biçimindedir.Arka bacakları ise yoktur.Yüzebilmek için yassı kuyruklarını kullanırlar.Dugongların kuyruğunun çatallı ,hortumunun kıvrık olmasına karşılık,manatilerin hortumu düz,kuyruğu yuvarlaktır.Çok kalın ve sert olan derileri seyrek tüylüdür.Vücutları çok yağlı olmakla birlikte derilerinin altında bulunan yağ tabakası kalın değildir.Gözleri küçük ve yuvarlaktır.gözkapakları yoktur.Kulak delikleri çok ufaktır.Boyutlarına göre çok ağır olmalarına son derece yoğun yapıdaki kemikleri yol açar.Beslenme sırasında bitkileri önce güçlü üst dudaklarını kullanarak koparır,sonra çene önlerinde bulunan boynuzsu yastıklar ve azıdişleri yardımıyla ezer.Dugongların her bir çenesinde çiğneme yüzeyi çıkıntılı altı tane azı dişi vardır.Bu dişler hayvan olgunlaştıkça dökülür ve erişkin bireylerde yalnızca iki tane kalır.Erkeklerde kesicidişlerden biri uzayarak ağzın dışına çıkar.Manatilerin her bir çenesinde yer alan 20-30 azıdişi yaşla birlikte öne doğru ilerler.Öbür memelilerde yedi boyun omuru bulunmasına karşılık manatilerin boyunlarındaki omur sayısı altıdır.

Denizinekleri genellikle gruplar halinde yaşar.Soluk alma dışında seyrek olarak yüzeye çıkan ve son derece ürkek olan bu hayvanların üreme,büyüme ve öbür fizyolojik özellikleri üstüne bilgiler oldukça yetersizdir.Gebelik dönemlerinin yaklaşık beş ay sürdüğü sanılmaktadır.Genellikle bir yavru doğurmakla birlikte dugonglar arasında ikiz yavruya da oldukça sık rastlanır.Erkek ve dişi arasında boyut farkı yoktur.Meme bezleri göğüs bölgesindedir.ve yavrularını emzirirlerken yüzgeç biçimli bacaklarından birini kullanarak dik durabildikleri sanılmaktadır.Bu emzirme,biçimi olasılıkla çeşitli denizkızı efsanelerinin doğmasına yol açmıştır.

Sirenia üyeleri soluk almak üzere yüzeye çıktıktan sonra 16 dakika kadar suyun altında kalabilmektedir.Manatiler bazen suyun üstüne yüzüstü yatarak güneşlenirler.Sese karşı çok duyarlı olan bu hayvanlar en küçük gürültüden bile korkarak suya dalarlar.

Filleri de kapsayan Subungulata üsttakımında yer alan Sirenia takımının en eski fosil örnekleri Eosen Bölüme ( y.45-38 milyon yıl önce) tarihlendirilmektedir.


Kaynak:AnaBritannica cilt 28 frmsinsi.net için derlenmiştir.