ForumSinsi - 2006 Yılından Beri - Yabancı Sermayeli Şirket ve İrtibat Bürolarının Bildirim Mükellefiyetleri

DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLAR KANUNU
KANUN NO: 4875
KABUL TARİHİ: 5 HAZİRAN 2003
RESMİ GAZETE : 17 HAZİRAN 2003
AMAÇ VE KAPSAM

Madde 1- Bu Kanunun amacı, doğrudan yabancı yatırımların özendirilmesine, yabancı yatırımcıların
haklarının korunması ile yatırım ve yatırımcı tanımlarında uluslar arası standartlara uyulmasına,
doğrudan yabancı yatırımların gerçekleştirilmesinde izin ve onay sisteminin bilgilendirme sistemine
dönüştürülmesine ve tespit edilen politikalar yoluyla doğrudan yabancı yatırımların artırılmasına
ilişkin esasları düzenlemektir. Bu Kanun, doğrudan yabancı yatırımlara uygulanacak muameleyi
kapsar.

TANIMLAR

Madde 2- Bu Kanunda geçen;
a) Yabancı yatırımcı: Türkiye'de doğrudan yabancı yatırım yapan,
1)Yabancı ülkelerin vatandaşlığına sahip olan gerçek kişiler ile yurt dışında ikamet eden Türk
vatandaşlarını,

2) Yabancı ülkelerin kanunlarına göre kurulmuş tüzel kişileri ve uluslar arası kuruluşları,
b) Doğrudan yabancı yatırım : Yabancı yatırımcı tarafından,
1)Yurt dışından getirilen;
- Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nca alım satımı yapılan konvertibl para şeklinde nakit
sermaye,
- Şirket menkul kıymetleri (devlet tahvilleri hariç),
- Makine ve teçhizat,
- Sınai ve fikri mülkiyet hakları,
2)Yurt içinden sağlanan;
-Yeniden yatırımda kullanılan kar, hasılat, para alacağı veya mali değeri olan yatırımla ilgili diğer
haklar,
- Doğal kaynakların aranması ve çıkarılmasına ilişkin haklar,
gibi iktisadi kıymetler aracılığıyla;
i) yeni şirket kurmayı veya şube açmayı,
ii) menkul kıymet borsaları dışında hisse edinimi veya menkul kıymet borsalarından en az %10
hisse oranı ya da aynı oranda oy hakkı sağlayan edinimler yoluyla mevcut bir şirkete ortak
olmayı,
c) Müsteşarlık: Hazine Müsteşarlığı’nı,
ifade eder.

DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLARA ILIŞKIN ESASLAR

Madde 3
a) Yatırım Serbestisi ve Milli Muamele
Uluslar arası anlaşmalar ve özel kanun hükümleri tarafından aksi öngörülmedikçe;
1-Yabancı yatırımcılar tarafından Türkiye’de doğrudan yabancı yatırım yapılması serbesttir.
2- Yabancı yatırımcılar yerli yatırımcılarla eşit muameleye tabidirler.
b) Kamulaştırma ve Devletleştirme
Doğrudan yabancı yatırımlar, yürürlükteki mevzuat gereğince; kamu yararı gerektirmedikçe ve
karşılıkları ödenmedikçe kamulaştırılamaz veya devletleştirilemez.
c) Transferler
Yabancı yatırımcıların Türkiye’deki faaliyet ve işlemlerinden doğan net kar, temettü, satış, tasfiye ve
tazminat bedelleri, lisans, yönetim ve benzeri anlaşmalar karşılığında ödenecek meblağlar ile dış
kredi ana para ve faiz ödemeleri, bankalar veya özel finans kurumları aracılığıyla yurt dışına
serbestçe transfer edilebilir.
d) Taşınmaz Edinimi
Yabancı yatırımcıların Türkiye’de kurdukları veya iştirak ettikleri tüzel kişiliğe sahip şirketlerin, Türk
vatandaşlarının edinimine açık olan bölgelerde taşınmaz mülkiyeti veya sınırlı ayni hak edinmeleri
serbesttir.

e) Uyuşmazlıkların Çözümü
Özel hukuka tabi olan yatırım sözleşmelerinden kaynaklanan uyuşmazlıkların çözümü ile yabancı
yatırımcıların idare ile yaptıkları kamu hizmeti imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden kaynaklanan
yatırım uyuşmazlıklarının çözümlenmesi için; görevli ve yetkili mahkemelerin yanı sıra, ilgili
mevzuatta yer alan koşulların oluşması ve tarafların anlaşması kaydıyla, milli veya milletlerarası
tahkim ya da diğer uyuşmazlık çözüm yollarına başvurulabilinir.
f) Nakit Dışı Sermayenin Değer Tespiti
Nakit dışındaki sermayenin değer tespiti, Türk Ticaret Kanunu hükümleri çerçevesinde yapılır.
Yabancı ülkelerde kurulu bulunan şirketlerin menkul kıymetlerinin yatırım aracı olarak kullanılması
halinde, menşe ülke mevzuatına göre değer tespitine yetkili makamların veya menşe ülke
mahkemelerince tespit edilecek bilirkişilerin ya da uluslar arası değerlendirme kuruluşlarının
değerlendirmeleri esas alınır.
g) Yabancı Personel İstihdamı
Bu Kanun kapsamında kurulan şirket, şube ve kuruluşlarda istihdam edilecek yabancı uyruklu
personele, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca çalışma izni verilir.
4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun’un 23. maddesi uyarınca Hazine
Müsteşarlığı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca müştereken hazırlanacak yönetmelikte;
yabancı sermayeli şirket ve kuruluşlardan hangilerinin bu kapsama gireceği ile söz konusu
yönetmelik kapsamında izin verilecek kilit personelin tanımı ve çalışma izinlerine ilişkin özel
nitelikteki diğer esas ve usuller belirlenir.
Bu kapsamda istihdam edilecek personele, 4817 sayılı Kanun’un 14. maddesi birinci fıkrasının “b”
bendi hükümleri uygulanmaz. İstihdam edilecek yabancı uyruklu kilit personele, 4817 sayılı
Kanun’un 13. maddesi birinci fıkrasının hangi durumlarda uygulanacağı hazırlanacak yönetmelikte
belirlenir.
h) İrtibat Büroları
Müsteşarlık, yabancı ülke kanunlarına göre kurulmuş şirketlere, Türkiye'de ticari faaliyette
bulunmamak kaydıyla irtibat bürosu açma izni vermeye yetkilidir.

POLITIKA BELIRLEME VE BILGI ISTEME

Madde 4- Müsteşarlık; kalkınma plan ve yıllık program hedeflerini, ülkenin genel ekonomik
durumunu, dünyadaki yatırım eğilimleri ve ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile özel kesim meslek
kuruluşlarının görüşlerini dikkate alarak, doğrudan yabancı yatırımlara ilişkin politikaların genel
çerçevesini belirlemeye, bu amaçla diğer kuruluşların faaliyetlerine katılmaya yetkilidir. Doğrudan
yabancı yatırımları ilgilendiren mevzuatta yapılacak değişiklik ve yeni mevzuat taslakları hakkında
Müsteşarlığın uygun görüşü alınır.
Müsteşarlık, doğrudan yabancı yatırımlara ilişkin bilgi sistemini kurmak ve geliştirmek amacıyla,
yatırımlar hakkındaki istatistiki bilgileri, her türlü kamu kurum ve kuruluşları ile özel kesim meslek
kuruluşlarından istemeye yetkilidir.
Yabancı yatırımcılar, yatırımları ile ilgili istatistiki bilgileri Müsteşarlıkça hazırlanacak yönetmelikle
belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde Müsteşarlığa bildirirler. Söz konusu bilgiler istatistik amaçları
dışında ispat aracı olarak kullanılamaz.

ÇEŞITLI HÜKÜMLER

Madde 5- a) Mevcut yabancı sermayeli kuruluşlar
18/1/1954 tarihli ve 6224 sayılı Kanun kapsamında kurulan şirketler, kazanılmış hakları saklı kalmak
kaydıyla, bu Kanuna tabidirler.
b) Yönetmelik
Bu Kanunun uygulanmasına ilişkin esaslar Kanunun yayımını izleyen bir ay içerisinde Müsteşarlıkça
hazırlanacak yönetmelikle düzenlenir.
c) Yürürlükten Kaldırılan Hükümler
18/1/1954 tarihli ve 6224 sayılı Yabancı Sermayeyi Teşvik Kanunu yürürlükten kaldırılmıştır.
Mevzuatta, 6224 sayılı Kanuna yapılan atıflar bu Kanunun ilgili hükümlerine yapılmış sayılır.
d) Bu Kanun hükümlerine ilişkin değişiklikler, ancak bu Kanuna hüküm eklenmek veya bu Kanunda
değişiklik yapılmak suretiyle düzenlenir.

GEÇICI MADDE : Bu Kanunun uygulanmasını göstermek üzere hazırlanacak yönetmelikler
yürürlüğe girinceye kadar, mevcut kararname, tebliğ ve genelgelerin bu Kanuna aykırı olmayan
hükümlerinin uygulanmasına devam olunur.

YÜRÜRLÜK

Madde 6- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
YÜRÜTME
Madde 7- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

Resmi Gazete : 20 Ağustos 2003
Devlet Bakanlığından:
Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu Uygulama Yönetmeliği

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç ve Kapsam
Madde 1 — Bu Yönetmeliğin amacı 5/6/2003 tarihli ve 4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar
Kanunu kapsamına giren konularda uygulanacak usul ve esasları belirlemektir.
Dayanak
Madde 2 — Bu Yönetmelik, 4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu’nun 5 inci maddesinin
(b) bendine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
Madde 3 — Bu Yönetmeliğin uygulanmasında;
Müsteşarlık : Hazine Müsteşarlığını,
Genel Müdürlük : Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğünü,
Kanun : 5/6/2003 tarihli ve 4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanununu,
ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Bilgi İsteme
Kurum ve Kuruluşlardan Alınacak İstatistiki Bilgiler
Madde 4 — Müsteşarlık; Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Sermaye Piyasası Kurulu, Sanayi ve
Ticaret Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, Ticaret Sicil Memurlukları başta olmak
üzere, ilgili diğer kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve sivil toplum
kuruluşlarıyla yapacağı Veri Paylaşım Protokolleri veya diğer usuller çerçevesinde doğrudan yabancı
yatırımlara ilişkin bilgileri temin eder.
Bu çerçevede; ilgili Ticaret Sicil Memurlukları,
a) Kanun kapsamındaki şirket ve şubelerin kuruluş aşamasında ilgililerce doldurulacak "Şirket ve Şube
Kuruluş Bildirim Formu ve Dilekçesi"nin bir nüshasını,
b) Bu şirketlerin tescil ve ilana tabi her türlü ana sözleşme değişikliklerinin bir nüshasını,
c) Bu şirketlerce ilgili Ticaret Sicil Memurluğuna iletilen "Ortaklar Listesi" veya "Hazirun Cetveli"nin bir
nüshasını,
Müsteşarlığa gönderirler.
Şirket ve Şubelerden İstenecek Bilgiler
Madde 5 — a) Kanun kapsamındaki şirket ve şubeler;
1) Sermayelerine ve faaliyetlerine ilişkin bilgileri Yönetmelik ekinde (EK-1) yer alan "Doğrudan Yabancı
Yatırımlar İçin Faaliyet Bilgi Formu" çerçevesinde yıllık bazda ve her yıl en geç Mayıs ayı sonuna kadar,
2) Sermaye hesabına yapılan ödemelere ilişkin bilgileri Yönetmelik ekinde (EK-2) yer alan "Doğrudan
Yabancı Yatırımlar İçin Sermaye Bilgi Formu" çerçevesinde, ödemeyi takip eden 1 ay içinde,
3) Mevcut yerli veya yabancı ortakların kendi aralarındaki veya şirket dışındaki herhangi bir yerli veya
yabancı yatırımcıya yaptıkları hisse devirlerine ilişkin bilgileri Yönetmelik ekinde (EK-3) yer alan "Doğrudan
Yabancı Yatırımlar İçin Hisse Devri Bilgi Formu" çerçevesinde ve hisse devrinin gerçekleşmesini müteakip en
geç 1 ay içinde,
Genel Müdürlüğe bildirirler.
b) Kanun kapsamında bulunmayan tamamen yerli sermayeli şirketler;
1) Şirkete yabancı bir yatırımcının iştirak etmesi veya
2) Şirketin yaptığı sermaye artışına şirket dışındaki bir yabancı yatırımcının iştirak etmesi suretiyle
hisse devrinin gerçekleşmesi ve şirketin Kanun kapsamına girmesi halinde hisse devirlerine ilişkin
bilgileri Yönetmelik ekinde (EK-3) yer alan "Doğrudan Yabancı Yatırımlar İçin Hisse Devri Bilgi Formu"
çerçevesinde ve hisse devrinin gerçekleşmesini müteakip en geç 1 ay içinde Genel Müdürlüğe bildirirler.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

İrtibat Büroları
İrtibat Bürosu Kuruluşu
Madde 6 — Müsteşarlık, yabancı ülke kanunlarına göre kurulmuş şirketlere, Türkiye'de ticari faaliyette
bulunmamak kaydıyla irtibat bürosu açma izni vermeye ve bu izinlerin süresini uzatmaya yetkilidir.
Kuruluş ve süre uzatımına ilişkin müracaatlar, istenilen bilgi / belgelerin tam ve eksiksiz olması
kaydıyla, başvuru tarihinden itibaren 5 iş günü içinde sonuçlandırılır.
Yabancı şirketlerin, para ve sermaye piyasaları, sigortacılık gibi özel mevzuatı bulunan alanlarda
faaliyette bulunmak amacıyla irtibat bürosu açma talepleri, ilgili özel mevzuatı çerçevesinde yetkili kılınan
kurum veya kuruluşlarca değerlendirilir.
Müracaatta Aranacak Belgeler
Madde 7 — Türkiye’de irtibat bürosu kurmak için aşağıdaki belgelerle Müsteşarlığa müracaat edilir:
a) Ana şirkete ait ve ilgili Türk Konsolosluğunca veya Lahey Devletler Özel Hukuku Konferansı
çerçevesinde hazırlanan Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi
hükümlerine göre tasdik edilmiş Faaliyet Belgesi aslı,
b) Ana şirket hakkında hazırlanmış Faaliyet Raporu veya bilanço ve gelir tablosu,
c) İrtibat bürosunun faaliyetlerini yürütmekle görevli olarak atanacak kişiye verilecek yetki belgesi aslı,
d) İrtibat bürosunun kuruluş işlemlerinin başka bir kimse aracılığı ile yürütülmesi durumunda
vekaletname aslı.
İrtibat Bürolarının İşleyişi Hakkında Hükümler
Madde 8 — İrtibat bürolarının işleyişinde aşağıdaki esaslar geçerlidir:
a) Kuruluş izni alan irtibat büroları, vergi dairesine kayıt belgesinin bir örneğini en geç 1 ay içinde
Genel Müdürlüğe gönderirler. Bürolar, adres değişikliği durumunda yeni adreslerini en geç 1 ay içinde Genel
Müdürlüğe bildirirler.
b) İrtibat bürolarınca, her yıl en geç Mayıs ayı sonuna kadar, büronun geçmiş yıl faaliyetleri hakkında,
Yönetmelik ekinde (EK-4) yer alan "İrtibat Bürolarının Faaliyetlerine İlişkin Bilgi Formu" doldurularak
Müsteşarlığa gönderilir. Bu müracaatlara, büronun geçmiş yıl harcamalarının yurt dışından gönderilen
dövizlerle karşılandığına ilişkin belgeler eklenir.
c) İrtibat bürolarına azami 3 yıllık süre ile faaliyet izni verilir. İrtibat bürolarının süre uzatımlarında,
geçmiş yıl faaliyetleri ile geleceğe yönelik plan ve hedefleri dikkate alınarak, her defasında azami 3 yıl olmak
üzere süre uzatımı verilebilir.
d) İrtibat bürolarının faaliyetlerini sona erdirmesi durumunda kapatma işlemi için, ilgili vergi dairesinden
alınacak iş bırakma-yoklama fişi Genel Müdürlüğe gönderilir. Bürolar, kapanış ve tasfiye sonucunda oluşan
bakiye haricinde, transfer talebinde bulunamazlar.
e) Müsteşarlık, mevzuata aykırı davrandığı tespit olunan irtibat bürolarının kuruluş izinlerini iptal
edebilir ve iptal kararını ilgili mercilere bildirir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Çeşitli Hükümler
Şirket Türleri
Madde 9 —Yabancı yatırımcıların kurabilecekleri veya iştirak edebilecekleri şirketler, Türk Ticaret
Kanunu’nda düzenlenen şirketler ile Borçlar Kanunu’nda düzenlenen adi şirketlerdir.
Adi ortaklık, konsorsiyum, iş ortaklığı, ortak girişim gibi isimler altında sözleşmeye dayalı olarak
kurulan ve Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlenen şirketlerin belirgin niteliklerini taşımayan ortaklıklar,
Kanun’un uygulanması bakımından adi şirket sayılırlar.
Yurt Dışında İkamet Eden Türk Vatandaşları
Madde 10 — Yurt dışında ikamet ettiğini çalışma veya ikamet izni ile belgeleyen Türk vatandaşları,
Kanun’un uygulanması bakımından yabancı yatırımcı sayılırlar.
Bilgi Formlarında Değişiklik
Madde 11 — Bu Yönetmelik ekinde yer alan Bilgi Formlarında değişiklik yapmaya Genel Müdürlük
yetkilidir.
Geçici Madde 1 — 6224 sayılı Yabancı Sermayeyi Teşvik Kanunu, 7/6/1995 tarihli ve 95/6990 sayılı
Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Yabancı Sermaye Çerçeve Kararı ve bu Karar Hakkında Tebliğ
hükümlerine istinaden düzenlenmiş bulunan Yatırım İzin Belgeleri üzerinde işlem yapmaya; Belge
kapsamındaki yatırımlar tamamlanıncaya kadar ve kazanılmış haklar saklı kalmak kaydıyla, Genel Müdürlük
yetkilidir.
Yürürlük
Madde 12 — Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 13 — Bu Yönetmelik hükümlerini Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Devlet Bakanı yürütür.
—— • ——