Konçerto, Italyanca Concerto
 

KONÇERTO


http://frmsinsi.net/attachment.php?a...1&d=1378209662

Konçerto,İtalyanca CONCERTO,müzikte orkestra ile birlikte çalacak bir solo çalgı için yazılmış çalgısal kompozisyon.Solo çalgıyla orkestranın dönüşümlü olarak,birbirleriyle yarış halinde ya da bir arada çalmasına dayanır.

Konçertonun öncüsü 17.yüzyıl sonuyla 18.yüzyıl başlarının konçerto grassosuydu.Arcangelo Corelli ve George Frideric Handel,bir grup çalgıcının daha kalabalık bir grupla karşılıklı çaldığı bu türde çok sayıda yapıt besteledi.Johann Sebastian Bacah ünlü Brandenburg Konçertolarında ilk kez solo çalgılara yer verdi.Antonio Vivaldi ve Handel de solo çalgı ve orkestra için konçerto yazmaya başlayarak sonradan standart hale gelen üç bölümlü formu geliştirdiler.Vivaldi'nin katkısı olan virtüöz sololar ve kendini ifadeye yönelik pasajlar sonraki besteciler tarafından örnek alındı.Bu geleneğin Bach'ın oğulları ve onların çağdaşlarınca sürdürülmesinden sonra Wolfgang Amadeus Mozart gerek biçim yetkinliği,gerekse anlatım derinliği bakımından bu türe eşsiz bir katkı oluşturan 27 piyano konçertosu besteledi.Bu dönemde,barok dönemdekine göre daha uzun ve karmaşık hale gelen konçertolarda armoninin ve solo çalgının kullanılışında çok daha cüretli uygulamalara yer verildi.Kendisi çok usta bir piyanist olmakla birlikte Mozart konçertolarında gösterişe ağırlık vermedi.Onun getirdiği yenilikleri beş piyano konçertosu ve tek keman konçertosu ile daha ileriye götüren Beethoven de bu konuda benzer bir yaklaşımı benimsedi.Hem Mozart'ın hemde Beethoven'in konçertolarında birinci bölümler,birbirinden değişik uygulamalar içerse de genellikle sanat biçiminde,ikinci bölümler ise şarkı biçimindeydi(ABA); final ise alışılmış olduğu gibi bir rondodan oluşuyordu.

http://frmsinsi.net/attachment.php?a...1&d=1378209507

Romantik dönemde konçerto bir virtüözlük gösterisine dönüştü.Robert Schumann ve Johannes Brahms orkestranın rolünü büyük ölçüde artırırken,Felix Mendelssohn ve özellikle Frederic Chopin ile Franz Liszt de konçertonun biçimini yumuşatıp solocunun rolünü artırdılar.Niccolo Paganini çok sevdiği keman için yazdığı konçertolarda bu çalgıyı özellikle öne çıkardı.Çaykovski kendine özgü ruh halini yansıtan 3 piyano ve 1 keman konçertosunda yapısal açıdan oldukça özgür davrandı.Edvard Grieg ve Sergey Rachmaninoff ise kavramsal düzeyde özgün,ama büyük ölçüde romantik konçertonun yapısına denk düşen konçertolar yazdılar.Edward Elgar'ın keman ve viyolonsel konçertoları da 20.yüzyılda yazılmalarına ve duygusal açıdan İngiliz özellikleri taşımalarına karşın Brahms'ın öngördüğü kurallara uygundu.

Yakın zamanların seçkin bestecilerinden Bela Bartok,Igor Starvinsky,Arnold Schoenberg,Alban Berg,Dmitri Şostakoviç,Benjamin Britten ve Sir Michael Tippett konçerto türüne önemli katkılarda bulundu.Müziğin başka alanlarında olduğu gibi konçerto da 20.yüzyılda çeşitil kompozisyon biçimlerine uyarlandı.Solo çalgının çoğunlukla orkestra ya da çalgı topluluğuna karşıt bir konuma yerleştirildiği,piyanonun eskisinden daha şiddetli vuruşlar için kullanıldığı görüldü.

Günümüze yaklaştıkça besteciyi solo çalgı ve orkestra için kompozisyonlarında daha da özgür kılmak için konçerto teriminden tümüyle vazgeçilmeye başladı.Bununla birlikte Elliott Carter,Thea Musgrave,Hans Werner Henze ve Alexander Goehr biçimi kendilerine özgü yorumlamalarına karşın çoğunlukla konçerto terimini korudular.

Kaynak;AnaBritannica cilt 19 sayfa 223 frmsinsi.net için derlenmiştir.

Cevap : Konçerto, Italyanca Concerto
 

Konçerto; tek ya da birden fazla çalgı için orkestra eşliğiyle bestelenmiş çok bölümlü müzik eseridir.
Çalgı eşliğindeki ses müziğine de 18. yüzyıla kadar çok defa konçerto adı verildi. 17. yüzyıl sonlarına doğru A. Corelli, çalgı konçertosunun ilk belirli biçimi olan concerto grosso’yu oluşturdu. Cocerto Grosso’da, genellikle üç çalgıdan oluşan solocular grubu (concertino), orkestranın geri kalan eşlikçi çalgılarıyla (ripieno, tutti) karşıt durumdadır. Corelli’den sonra G. F. Handel ve J. S. Bach (Brandenburg Konçertoları) bu tür eser veren en büyük ustalar oldular. Bir başka konçerto biçimi olan solo konçerto G. Torelli’ye bağlanan A. Vivaldi tarafından geliştirildi. Vivaldi solo çalgı olarak aldığı keman için bestelediği eserlerle keman konçertosunun ilk büyük ustası sayıldı. Solo konçerto keman dışında org, viyolonsel, piyano, flüt, vb çalgılar için de yazıldı. Önceleri genelde üç bölümlü (hızlı, ağır, hızlı) olan solo konçertolar, romantizmden başlayarak zaman, zaman dört ya da yalnızca tek bölümlü (Konzertstück) olarak bestelendi. İki solo çalgı için bestelenen konçertolara 18. yüzyılda sinfonia concertante (Mozart; KV 364), daha sonraları ikili konçerto (Brahms: Keman ve viyolonsel için, op. 102) denildi. Az sayıda üçlü konçerto da bestelendi (Beethoven: Triplekonzer ap. 56). Ünlü piyano konçertolarının yaratıcıları Mozart, Beethoven, R. Schumann, F. Chopin, Brahms, F. Liszt, Çaykovski ve Bartok’tur. Solo konçerto, biçimsel değişikliklerle de olsa günümüze kadar bestelenmeyi sürdürdü. Örneğin A. Berg’in, A. Webern’in oda konçertoları (Kammerkonzert).