Açıktohumlular Ya da Gymnospermae ( Pinophyta)
 

AÇIK TOHUMLULAR

http://frmsinsi.net/attachment.php?a...1&d=1359829817

Açıktohumlular,tohumları meyvelerinin içinde saklı olan kapalıtohumluların tersine,açık tohumlar ( ya da tohumtaslağı) aracılığıyla üreyen odunsu bitkiler.Açıktohumluların yarısından fazlası ağaç,geri kalanların çoğu çalıdır.

Açıktohumlular ya da Gymnospermae ( pinophyta) bölümü,Cycadicae,Pinicae ve Gneticae adlı üç altbölümü ayrılır.Açıktohumluların sınıflandırılmasında birçok yöntem uygulanmışsa da hiçbiri kesin değildir.Burada kabul edilen sınıflandırma biçimi Sovyet botanikçi Armen Tahtayan'dan alınmıştır.

Açıktohumlular Antarktika dışındaki bütün kıtalarda,özellikle de ılıman enlemlerde görülür.En yaygın türler,Kuzey Yarıkürede başta ardıçlar (Juniperus) olmak üzere göknarlar (Abies) melezler (Larix),ladinler (Pieca) ve çamlar (Pinus) güney yarıkürede Podocarpus türleridir.

Buna karşılık birçok türün dağılımı coğrafi açıdan son derece sınırlıdır.Örneğin kıyı sekoyası ( Sequoia sempervirens) ABD'de yalnızca California ve Oregan'da,mamutağacı ( Sequoiadendron giganteum) yalnızca California'da ,Microcycas Küba'da ,Stangeri Güney Afrikada ,Taiwani Tayvan'da yetişir.Ladinler ve melezler bütün ağaçlara göre en kuzeyde yaşayan türlerdir.

http://frmsinsi.net/attachment.php?a...1&d=1359829817

Yumuşak kerestesi en değerli sayılan ağaçların çoğu açıktohumlulardandır.Kuzey Yarıküre'nin ağaçları olan çam,duglasgöknarı ( Pseudotsuga) ,sedir ( Cedrus) ve Sequoia sempervirens ile Güney Yarıkürenin ağaçları olan Agathis australis,Podocarpus,Dacrydium ve Araucaria vb.Kağıt hamuru ladin,suga ( Tsuga), göknar ve çamlardan elde edilir.Ardıç.melez,mazı ( Thuja),porsukağacı (Taxus) ve mabetağacı (Ginko biloba) gibi kereste ve kağıt hamuru yapımında kullanılan ağaçlardan pek çoğu süs bitkisi olarak da yetiştirilir.Japonlar ağaç cüceleştirme sanatında ( bonsai) çam ve ardıç kullanırlar.

Açıktohumluların besin kaynağı olarak önemi pek azdır.Pinus edulis,P.monophylla,P.guadrifolia gibi çamların tohumu olan çamfıstığının geniş ölçüde ticareti yapılır.Araucaria,Gnetum ve mabetağacının tohumları ise yetiştiği yörelerde yenir.Cycadaceae familyasından Cycas,Encephalartos,Macrozamia ve Zamia cinslerinin aslında zehirli olan tohumlarından ve dallarından özel bir işlem uygulandıktan sonra kıtlık zamanlarında önemli bir besin olan bir tür nişasta çıkarılır.Ardıçların etli kozalaklarından (bakka),alkollü içkilerde,özellikle cinde koku verici olarak kullanılan bir uçucu yağ elde edilir.

Ladin,çam ,ardıç,göknar,suga ve mazı ağaçlarından da başka uçucu yağlar elde edilir.Bu yağlar sabun,oda spreyi,dezenfektan,ilaç,kozmetik ve parfüm yapımında kullanılır.Hoş kokulu yağlardan koku sanayisinde ,öbürlerinden de koku tutucu ya da antiseptik olarak yararlanılır.Suga ve ladin ağaçlarından dericilikte kullanılan tanen elde edilir.

Yeni Zelanda'da yetişen kauri ağacından kauri kopal denilen bir reçine,soyu tükenmiş bir çam türünden de fosilleşmiş bir reçine olan baltık kehribarı elde edilir.Çeşitli çam türlerinden terebentin çıkarılır.ve uygulanan bir işlemle terebentin esansı sağlanır.Ayrıca Abies balsamea,ladin türleri ve Avrupa melezinden (Larix decidua) de terebentin çıkarılır.Denizüzümü (Ephedra ) türlerinden bazı solunum yolları hasatalıklarının tedavisinde kullanılan efedrin adlı bir alkaloit elde edilir.Milyonlarca yıl süreyle sıkışıp kömüre dönüşen bitkilerin çoğu da açıktohumlular bölümndendir.

Açıktohumlular erozyonun önlenmesinde yararlı bir etkendir.Özellikle Coniferales takımından bitkiler ,yok olan orman bölgelerini yeniden ağaçlandırmakta kullanılır.ayrıca korunak ve rüzgar kesici olarak dikilir.

Açıktohumluların çoğu kışın yapraklarını dökmeyen ağaçlardır.Cycadaceae familyasının dışında kalan öbür bitkilerde değişik biçimlerde basit yaprak bulunur.Cycadaceae'de familyasının bileşik yaprakları palmiyelerinkine benzer.Coniferales takımının bitkileri ise iğne ya da pulsu yapraklı olabilir.Denizüzümü ve Phyllocladus'ta fotosentez yapan organ yapraklar değil dallardır.



Kaynak:AnaBritannica cilt 1 sayfa 66 frmsinsi.net için derlenmiştir.

Cevap : Açıktohumlular Ya da Gymnospermae ( Pinophyta)
 

Açıktohumlularda çiçektozları ve tohumlar ayrı ayrı strobillerde (kozalak benzeri yapılar) gelişir.Bunlar Cycadaceae'de olduğu gibi ayrı ayrı bitkilerde ya da kozalaklılarda olduğu gibi aynı bitki üzerinde bulunabilir.Erkek kozalaklarda üretilen çiçektozlarının (polen) dişi kozalaklardaki tohumtaslaklarını döllemesiyle tohum oluşur.Erkek kozalakların uzunluğu 2 mm ile 80 cm arasında değişir.Her kozalak sarmal (helezon) biçiminde dizilmiş birçok puldan oluşur.her pulun alt yüzeyinde iki ya da daha fazla çiçektozu kesesi bulunur.

Dişi kozalaklar çok daha büyük boyutlarda olabilir.Örneğin Avustralya da yetişen Macrozamia denisonii bitkisinin dişi kozalaklarının boyu 1 m'ye ,ağırlığı 38 kg'ye ulaşır.Çapı 1/2 cm'yi geçmeyen en küçük dişi kozalaklar ise bazı ardıçlarda bulunur.Dişi kozalakların pulları,ardıçların bakka tipindeki meyveleri gibi etli ve birleşmiş ya da ladin ve çamlardaki gibi kağıtsı ,odunsu ve ayrı olabilir.Bazı açıktohumluların ( mabetağacı,porsukağacı,Podocarpus,Torreya ve Cephalotaxus) tohumları,dış kabuğu etli.içi taş gibi sert olan ve eriğe benzeyen bir yapı içinde bulunur.

Açıktohumluların tohumları,dışa açık olarak,kozalak pullarının yüzeyinde ya da yaprak sapları üzerinde oluşur.Çiçektozu taneleri tohumtaslağına taşınıp orada geliştikten sonra,doku içine,çiçektozu borucuğu adı verilen uzantılar gönderir.Tozlaşma genellikle rüzgarla birkaç türde de böceklerle olur.Tohumlar rüzgar ve hayvanlarla ,bazı türlerde ise ( örn.bataklıkservisi ,Taxodium) su aracılığıyla dağılır.

Geç Devoniyen Döneminin (y.435 milyon yıl önce) hemen hemen tüm tohumlu bitkilerini açıktohumlular oluşturuyordu.ve Geç Tebeşir Dönemine ( y.65 milyon yıl önce) değin bu üstünlüğü koruyan açıktohumlular ancak bu dönemde sayıca kapalıtohumlulardan az duruma geldi.Açıktohumluların dört takımının soyu tükenmiştir.Yaşayan takımlar içinde de soyu tükenmiş pek çok cins bulunur.Bugün açıktohumluların en yaygın ve önemli takımı Coniferales'tir.(Kozalaklılar.)


Kaynak:AnaBritannica cilt 1 sayfa 66 frmsinsi.net için derlenmiştir.