Lidya, Tarihi, Lidyanın Başkenti,ekonomisi
 

LİDYA

Lidya,LYDİA olarak da yazılır.Batı Anadolu'nun orta kesiminde antik bölge.Kuzeyde Misya,batı İonya ve Eolis (Aiolis),güneyde Karya,doğuda da Frigya bölgeleriyle çevrilidir.Güney sınırını Messogis (bugün Aydın) Dağları oluşturur.Batı sınırı Magnesia ad Sipylum'a (bugün Manisa) doğru uzanır.Kuzeyde Temnos (bugün Demirci) ve Dindymos (bugün Murat) dağları Lidya ile Misya bölgelerini birbirinden ayırır.Doğuda Frigya ile arasında kesin bir sınır yoktur.Bugünkü Manisa ilinin hemen hemen tümünü,İzmir ilinin de doğu kesimini bir başka deyişle Gediz (Hermos) ve Küçük Menderes (Kaystros ) vadilerini içine alır.

http://frmsinsi.net/attachment.php?a...1&d=1359366846


Bu yöreye daha İÖ 4.binyılda yerleşmişse de Lidya halkının ne zaman geldiği açık değildir.Hint - Avrapa ailesine bağlı bir dil konuşan bu halkın,Lidya'da İÖ 2.binyılın ikinci yarısından sonra yaşadığı bilinmektedir.İÖ 1500'lerde Atys hanedanının yönetmeye başladığı Lidya'da daha sonra iktidara sırasıyla Heraklid ( Herakleides ) ve Mermnad ( Mermnadai ) hanedanları geçti.Homeros'un Mainoialılar diye söz ettiği Lidyalılar Troya Savaşında Yunanlılara karşı Troyalıların yanında yer aldılar.

İÖ 680'de Gyges ile başlayan Mermnad hanedanı döneminde Lidya Devleti gittikçe güçlendi ve yayılmacı bir politika izlemeye başladı.İÖ 7.yüzyılın ilk yarısı içinde ülke üç kez Kimmer saldırısına uğradı.Ardys,Sadyattes ve Alyattes'ten (hd İÖ y.619- y.560) sonra tahta çıkan son Mermnad Kralı Kroisos ( hd.İÖ y.560- Y.546) zenginliğiyle ünlüydü.Onun yönetimi sırasında Lidya doğuda Halys'e (Kızılırmak) kadar uzanan büyük bir devlet durumuna geldi.Bu devlete İÖ 547/46'da başkent Sardes'i ele geçirerek yakıp yıkan Pers kralı II.Kyros ( Büyük) son verdi.Ülke bu tarihten İÖ 334'e değin Perslere bağlı kaldıktan sonra İskender'in (Büyük) eline geçti.Onun ölümü ( İÖ 323) üzerine komutanlarından Lysimakhos'un ,İÖ 282'de I.Selevkos'un daha sonra da III.Antiokhos'un egemenliğine girdi.İÖ 188'de Romalılarla III.antiokhos arasında yapılan Apameia Barışı sonrasında Pergamon (Bergama) kralı II.Eumenes'e verildi.İÖ 133'te Roma'nın Asya Eyaleti'ne bağlandı.

http://frmsinsi.net/attachment.php?a...1&d=1359366846


Lidya'nın en önemli kenti Sardes'tir.Tmolos Dağlarının (Bozdağlar) kuzey eteklerinde ,Hermos Irmağı vadisinin bereketli topraklarında kurulu olan kentin içinden akarak Hermos'a karışan Paktolos (Start) Çayının suları altın içermesi nedeniyle eskiçağda ün kazanmıştı.Tarihte ilk sikkeleri altın ve gümüşten Lidyalılar dökmüşlerdir.Altın dökümhanelerinin bulunduğu Sardes'te en önemli endüstri dokumacılıktı.Tmolos Dağlarının güney eteklerinde ,Kaystros Irmağı vadisi içindeki en önemli Lidya Kenti ise Hypaipa'ydı.Bu kent yün dokumacılığı ve kök boyalarıyla tanınırdı.Misya sınırındaki Thyateria ( bugün Akhisar) kenti yüncülük,yün boyacılığı ve dericilikte ileri gitmişti.Bölgenin doğusu ve Hermos ırmağının kaynaklarına yakın bölümü Katakekaumene adını taşıyordu.Yanık ülke anlamına gelen bu ad,yöredeki volkanik araziden kaynaklanıyordu.Katakekaumene 'nin şarapları çok lezzetli ve ünlüydü.Lidya'nın doğudaki en tanınmış kenti Philadelpheia (bugün Alaşehir) ,Pergamon kralı Eumenes'in kardeşi Attalos Philadelphos tarafından kurulmuştu.ve eskiçağda sık sık deprem felaketine uğramıştı.Maionia,Iulia Gordos (Bugün Gördes) .Saittai ve Silandos (bugün Karaselendi)yörenin başka kent ve kasabalarıydı.

http://frmsinsi.net/attachment.php?a...1&d=1359366955

Akdeniz ikliminin egemen olduğu Lidya bölgesinde özellikle Hermos ve Kaystros ırmaklarının vadileri Antik Çağda da günümüzdeki gibi zengindi.Bugün tütün,pamuk,meyve ve üzüm bağlarının yer aldığı Lidya vadileri,o zaman geniş otlaklarla kaplıydı.Fındık,nar ,elma,kestane ve ceviz ağaçlarının bulunduğu Tmolos Dağlarında,şarapçılıkta kullanılan üzüm de yetiştiriliyordu.Gene bu dağlardan toplanan safrandan yapılan kokular,Antik Çağda sevilen lüks tüketim malları arasında ön sırada yer alıyordu.Maden bakımından da zengin olan Tmolos'tan gümüş,bakır,boya yapımında kullanılan arsenik ile ilaç yapımında yararlanılan antimon çıkarılıyordu.Bölgenin bir başka maden zenginliği de cıva idi.Kaystros Vadisinin doğusunda eskiçağın en kaliteli cıva yatakları bulunuyordu.Cıvadan metal levhaları partalarak ayna yapmakta yararlanılıyordu.Lidya'nın dokuma ve battaniyeleri de çok ünlüydü.

Kaynak;AnaBritannica cilt 20 sayfa 410 frmsinsi.net için derlenmiştir.