Ayasofyadaki Mozaiklerin Açıklamaları

Ayasofyadaki Mozaiklerin Açıklamaları

Apsis Yarım Kubbesindeki Mozaik:

Altın zemin üzerinde ortada değerli taşlarla süslü tahta oturan Meryem, kucağında İsa ile birlikte tasvir edilmiştir Meryem’in koyu lacivert renkte sade ve bütün vücudunu örten kıyafeti, etrafını çeviren altın zemin ile bir kontrast oluşturur

Güney Galeride Deisis Mozaiği:

Ayasofya’nın mozaikleri arasında hiç kuşkusuz, en ünlüsü Deisis kompozisyonudur Deisis, yani mahşer günü İsa’dan Meryem ve Loannes Prodromos’un insanlık için yardımcı olmasını dilemeleridir Mahşer Kompozisyonunun ortasını meydana getiren üçlü kompozisyonda ortada büyük bir İsa ekseni teşkil eder Üçlü grubun ikinci şahsı Meryem'dir Diğer yanda ise Vaftizci Yahya bulunmaktadır

Güney Galerideki İmparatoriçe Zoe Mozaiği:

Ortada Pantokrator (Kainatın hakimi) İsa, sağ eliyle takdis işareti yapmakta, sol eliyle incilerle bezenmiş cildi olan Kutsal Kitabı tutmaktadır İsa’nın bir yanında imparatoriçe Zoe, diğer yanında Zoe’nin üçüncü kocası Konstantinos Monomakhos yer almaktadır Bizans tarihinde entrikaları ve evlilikleriyle ün yapan imparatoriçe Zoe kocalarını değiştirdikçe mozaik üzerindeki imparatorun başı ve isminin belirten yazının da değiştiği sanılmaktadır Konstantin’in kafası ve üstündeki yazıt kazınıp, tekrar yapılmıştır Orijinal mozaik Zoe’nin ilk kocasına aitti Bu panoda İmparatorluk ailesinin kiliseye şükran ve bağışları sembolize edilmektedir

Güney Galerideki Komnenos Ailesi Mozaiği:

İmparator Komnenos II ile eşi Macar asıllı İmparatoriçe İrene ve oğulları Aleksios’u tasvir etmektedir Ortada kucağında İsa ile ayakta duran Meryem yer almaktadır İmparator ve İmparatoriçe değerli taşlarla süslü tören elbiselerini giymişler, imparatorun elinde bir para kesesi, İmparatoriçe de bir rulo tutmaktadır Takdim edilen rulo kiliseye bağışları, deri kese ise altın yardımını belirtmektedir Macar asıllı imparatoriçenin ırk özellikleri; açık ten ve açık saç rengi belirgindir

Güney-Batı Girişi Üstünde Bulunan Mozaik:

Altın zemin üzerinde ortada görkemli bir taht üzerinde oturur durumda koyu lacivert elbiseli Meryem tasvir edilmiştir Başının iki yanında bulunan kısaltılmış harfler “Tanrı Anası” olduğunu ifade eden kelimelerin kısaltılmış semboludur Meryem ayakları altındaki kenarları değerli taşlarla bezenmiş bir kaide üzerine basar Bu kaidenin üst yüzü gümüş mozaiklerle kaplıdır Bizans sanatında altın mozaiklerlerin bol olmasına karşılık, gümüş mozaikler son derece azdır Meryem’in kucağında oturan İsa yetişkin, bilgiç bir insan ifadesine sahiptir Bu onun Tanrıya yakın bir mistik varlık olduğunu gösterir

İki yanda bulunan imparator figürlerinden biri İstanbul’un kurucusu Büyük Konstantin ve elinde sunduğu maket bir şehir semboludur Etrafını surların çevirdiği bu şehrin Byzantion yanı İstanbul olduğu kolaylıkla anlaşılır Ayasofya maketini sunan da Justinyen’dir

İmparator Kapısı Üzerindeki Mozaik:

Bu mozaik pano 9 yüzyıl sonunda yapılmıştır Ortada son derece süslü taşlar ve incilerle süslenmiş taht üzerinde oturmuş Pantokrator İsa bir kaide üzerine basmaktadır Sağ eli takdis işareti yapmakta, sol eliyle dizi üzerinde açık duran bir kitabı tutmaktadır İsa’nın ayakları önünde secde eder durumda imparator altıncı Leon şefaat isterken görülür İki kenardaki madalyonların birinde Meryem tasvir edilmiştir Diğerinde ise lilisenin koruyucusu baş melek Cebrail tasvir edilmiştir

Melek Tasvirli Mozaikler:

Kubbeye geçişi sağlayan köşe elemanlarının yüzeylerinde yalnız kafa ve kanatlardan ibaret olan dört melek tasviri yer alır