Dillerin Çeşitlenmeleri

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-21-2012

Dillerin Çeşitlenmeleri

Dil: İnsanların duygu, düşünce ve isteklerini anlatmak için kullandıkları ses ya da işaretler sistemidir

Dilbilgisi : Biş dili oluşturan sesleri, kelimeleri, cümleleri ve bunlarla ilgili kuralları inceleyen bir bilimdir

Dünya Dilleri Arasında Türkçenin Yeri: Yeryüzünde iki binden fazla dil incelenmiştir

Buna göre Diller üç gruba ayrılır

Tek Heceli Diller

Bu dillerde bütün kelimeler tek hecelidir

Kelimelerin çekimli haller yoktur

(Çince, Tibetçe bu gruba girer)

Bitişken (Eklemeli) Diller

Bu dillerde bütün kelimeler tek hecelidir

Kelimelerin çekimli haller yoktur

(Çince, Tibetçe bu gruba girer) Kelime kökleri değişmez

Kelime köklerine çeşitli ekler getirilerek türetkeler yapılır

Kelimeler cümle içinde kullanılırken çeşitli çekim ekleri alırlar

( Türkçe, Macarca bu dil grubuna girer)

Bükümlü (Çekimli) diller

Bu dillerde tek ve çok heceli kökler ve ekler vardır

Kelime türetmelerinde ve çekim esnasında köklerde değişiklik olur

(Arapça ve bütün Hint - Avrupa dilleri bu gruba girer

Dillerin Çeşitlenmeleri:

A

Şive: Bir dilin değişik kültür düzeylerine göre uğradığı değişime ŞİVE denir

Yazı diline yansımaz

B

Ağız: Kentler veya köyler arasında rastlanan az çok değişik konuşmalara AĞIZ denir

Gonya, Gayseri vb

C

Lehçe: Ağız ayrılığı daha geniş ve belirgin şekilde ortaya çıkar

Konuşma dilinde beliren farklılık yazı dilinde de kendini gösterir: Kıpçakça ve Çağatayca gibi

Tükçenin Kaynağı: Türklerin anayurdu Orta Asya olup dilimizin kaynağı buradan gelir

Türkçeyi konuşanların sayısı 120 milyon civarındadır

Türkler arasındaki ağız farklılığı sürekli yeni lehçelerin türemesine yol açmış, yeni birer dil durumuna gelmiştir: Yakutça ve Çavuşça gibi

Bu dillerin hepsine birden Ural - Altay dilleri denir

Soydaş Diller: Birkaç eski anadilin değişikliğe uğramasıyla yeni diller oluşmuştur

Bu ana dilden geldikleri anlaşılan bir soydan sayılır

buna göre soydaş diller :

Hint - Avrupa Dilleri

Hami - Sami Dilleri

Çin Tibet Dilleri

Bantu Dilleri

Ural - Altay Dilleri

Hint, İran

gibi Asya dilleri ve bütün avrupa dilleri

İbranice ve Arapça gibi

Çince, tibetçe

Afrika Dilleri

Ural kolu, Macar ve Samoyet dilleri

Altay kolu, Türkçe ve Moğolca

Ana Türkçeden gelen dillerin hepsine birden Türk dilleri denir

10-21-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Dillerin Çeşitlenmeleri Dillerin Çeşitlenmeleri Dil: İnsanların duygu, düşünce ve isteklerini anlatmak için kullandıkları ses ya da işaretler sistemidir Dilbilgisi : Biş dili oluşturan sesleri, kelimeleri, cümleleri ve bunlarla ilgili kuralları inceleyen bir bilimdir Dünya Dilleri Arasında Türkçenin Yeri: Yeryüzünde iki binden fazla dil incelenmiştir Buna göre Diller üç gruba ayrılır Tek Heceli Diller Bu dillerde bütün kelimeler tek hecelidir Kelimelerin çekimli haller yoktur (Çince, Tibetçe bu gruba girer) Bitişken (Eklemeli) Diller Bu dillerde bütün kelimeler tek hecelidir Kelimelerin çekimli haller yoktur (Çince, Tibetçe bu gruba girer) Kelime kökleri değişmez Kelime köklerine çeşitli ekler getirilerek türetkeler yapılır Kelimeler cümle içinde kullanılırken çeşitli çekim ekleri alırlar ( Türkçe, Macarca bu dil grubuna girer) Bükümlü (Çekimli) diller Bu dillerde tek ve çok heceli kökler ve ekler vardır Kelime türetmelerinde ve çekim esnasında köklerde değişiklik olur (Arapça ve bütün Hint - Avrupa dilleri bu gruba girer Dillerin Çeşitlenmeleri: A Şive: Bir dilin değişik kültür düzeylerine göre uğradığı değişime ŞİVE denir Yazı diline yansımaz B Ağız: Kentler veya köyler arasında rastlanan az çok değişik konuşmalara AĞIZ denir Gonya, Gayseri vb C Lehçe: Ağız ayrılığı daha geniş ve belirgin şekilde ortaya çıkar Konuşma dilinde beliren farklılık yazı dilinde de kendini gösterir: Kıpçakça ve Çağatayca gibi Tükçenin Kaynağı: Türklerin anayurdu Orta Asya olup dilimizin kaynağı buradan gelir Türkçeyi konuşanların sayısı 120 milyon civarındadır Türkler arasındaki ağız farklılığı sürekli yeni lehçelerin türemesine yol açmış, yeni birer dil durumuna gelmiştir: Yakutça ve Çavuşça gibi Bu dillerin hepsine birden Ural - Altay dilleri denir Soydaş Diller: Birkaç eski anadilin değişikliğe uğramasıyla yeni diller oluşmuştur Bu ana dilden geldikleri anlaşılan bir soydan sayılır buna göre soydaş diller : Hint - Avrupa Dilleri Hami - Sami Dilleri Çin Tibet Dilleri Bantu Dilleri Ural - Altay Dilleri Hint, İran gibi Asya dilleri ve bütün avrupa dilleri İbranice ve Arapça gibi Çince, tibetçe Afrika Dilleri Ural kolu, Macar ve Samoyet dilleri Altay kolu, Türkçe ve Moğolca Ana Türkçeden gelen dillerin hepsine birden Türk dilleri denir