Azerbaycan Hakında Bilgi Ve Açıklamalar

Azerbaycan



Azerbaycan resmi adıyla Azerbaycan Cumhuriyeti (Azerice: Azərbaycan Respublikası), Avrupa ve Asya kıtaları arasında, Güney Kafkasya'da ülkedir Azerbaycan kuzeyde Rusya, kuzey batıda Gürcistan, güney batıda Ermenistan, güneyde İran ve güney batıda Nahçıvan'a komşu olarak Türkiye ile komşudur Ülkenin doğu sınırını Hazar Denizi çizmektedir
Azeri ordusu Kafkasyada en güçlü ordu ünvanına sahipdir

Tarih
Ana madde: Azerbaycan tarihi

Günümüzden Geçmişe Azerbaycan Türkleri 'nin tarihi;

• Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti (1921-1991)
• Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti (1918-1920)
• Rusya hakimiyyeti (1813-1918)
• Azerbaycan Hanlıkları (1747-1813)
• Safeviler (1501-1736)
• Akkoyunlular (1468-1501)
• Karakoyunlular (1410-1468)
• Timurlu hakimiyyeti (1380-1408)
• Celairiler (1357-1380)
• İlhanlılar (1256-1357)
• Eldenizliler (1136-1230)
• Selçuklu hakimiyyeti (1054-1136)
• Revvadiler (983-1054)
• Salariler (941-983)
• Saciler (879-941)
• Arap hakimiyyeti (705-879)
• Sabirler (638-705)

Azerbaycan sözcüğünün kökeni

Azerbaycan'ın adı konusunda değişik görüşler bulunmaktadır Burayı (MÖ 323) yöneten komutanlarından Atropates'ten geldiği söylendiği gibi "Od" anlamındaki azer sözcüklerinden geldiği de belirtilmektedir Ancak, bu yer adının etimolojisi yapılırken, bu bölgede egemenlik Süren Kasar (Hazar) Türkleri'nin ismi de göz önüne alınmalıdır ve kaynaklara göre gerçek payı da büyüktür
Selçuklu Türkleri'nin Azerbaycan'da görülmeleri ise 1015-1021 yılları arasındadır Sultan Alparslan zamanında Azerbaycan'da Türkmenler sayesinde Azerbaycan'ın Türkleşmesi kolay gerçekleşmistir Azerbaycan daha sonra İlhanlılar'ın egemenliğine girmiş ve bir süre Altınordu Devleti'nin hakimiyetinde kalmış; Akkoyunlu ve Karakoyunlular döneminde Türk nüfusu bakımından en yoğun dönemini yaşamıştır Daha sonra Azerbaycan'da Safeviler, Afşar ve Kaçarlar hüküm sürmüşlerdir
Bundan sonra sırasıyla; Şeki, Gence, Bakü, Derbent, Kuba, Nahcivan, Revan, Tebriz, Urmiye, Erdil hanlıkları dönemi başlamıştır
Azerbaycan toprakları Rusların egemenliğine girdikten sonra Erivan'a ve Karabağ'a Ermeni'ler yerleştirilmeye başlanılmıştır
Azerbaycan Türkleri, 1918 - 1920'de Kafkasya Kurultayı'nı toplamış ve 28 Mayıs 1918'de de ulusal Azerbaycan Devleti'ni kurmuşlardır Bu devlet Orta Doğu'da ilk özerk cumhuriyet olmuştur Ancak 1920'de Kafkasya ötesi Sosyalist Sovyet Cumhuriyetler Birliği'ne katılmak zorunda kalmıştır 30 Eylül 1991'de SSCB çöküşüyle bağımsızlığını yeniden ilan etmiştir
Azeriler Kafkasya bölgesinin en büyük Türk bölümünü oluşturmaktadır
Bugüne kadar Kafkaslarda Türkçülük hareketlerinin merkezi hep Bakü olmuştur Bu düşüncenin isim babaları Hüseyni Zade Ali, Ağaoğlu Ahmed, Ali Merdem Topçu Bey'dir

Coğrafi konumu

Azerbaycan 38°-25 kuzey enlemleri ile 44°-50 doğu boylamları arasındaki coğrafı bölgeye yerleşmiştir Sınırların uzunluğu 3600 km dir Azerbaycan 657 metre deniz seviyesinden yüksektir ve topraklarının % 50'si dağlık alanlardır Dağlık alanlar Büyük Kafkasya, Küçük Kafkasya ve Talış dağlarından meydana gelmektedir En yüksek yeri Bazardüzü 4466 metre'dir Hinal dağı, Delidağı, Kedidağı önemli dağlarıdır Kura-Aras Ovası en büyük düzlüktür
Azerbaycan iklimi dünyadaki 11 iklim çeşidinden 9 una sahiptir Yıllık ortalama sıcaklığı 10 °C'nın üzerindedir En büyük gölü 17,5 km² ile Hacıkabul Gölü'dür
Azerbaycan'ın en uzun nehri 1364 km Hazar Denizi'ne dökülen Kura Nehri'dir Kura'nın bir kolu olan Aras ise 1072 km'dir

Din

Azerbaycan'da halkın %94'ü Müslümandır (çoğunluğu Şii) Halkın geri kalanı ise (yaklaşık %4'ü) Hıristiyandır (çoğunluğu Rus Ortodoks Kilisesi, Gürcü Ortodoks Kilisesi ve Molokan) Çok küçük bir bölümü ise Yahudi

Siyasal ve sosyal yapılanmalar

Azerbaycan'da faaliyetini sürdüren önemli partiler şunlardır:[*]Yeni Azerbaycan Partisi (İktidar) [*]Anavatan Partisi [*]Milli Müsavat Partisi [*]Halk Cephesi [*]Milli İstiklal Partisi [*]Sosyal Demokrat Parti [*]Bağımsız Demokrat Parti [*]Milli Muhabbet Partisi [*]Tövbe Partisi [*]Halk partisi [*]Yeşiller Partisi [*]Demokrat Partisi [*]Demokratik Islahatlar Partisi [*]Ümid Partisi

Ekonomik ve sosyal yapı

1991'de bağımsızlığını aldıktan sonra, özellikle geçiş döneminin ilk yıllarında ekonomik alanda düşüşler olmuş ve para birimi olarak Manat'a bağlı kalmıştır Ancak, Azerbaycan verimli tarım arazileri, doğalgaz, petrol ve demir cevheri bakımından zengin kaynaklara sahip bulunmaktadır Ham petrol üretimi 2006' da günlük 600,000 varile ulaşmıştır

Doğal gaz üretimi ise 1991 de 11 milyon m³ dur Toplam doğalgaz rezervi 2 trilyon metreküp, petrol rezervlerin de 8 milyar varil olduğu savunulmaktadır Ayrıca, petrokimya, yiyecek, giyim gibi hafif sanayide vardır

• Turizm potansiyeli yüksek bir cumhuriyettir
• Bankacılık ve sigortacılık gelişme süreci göstermektedir
• En önemli ihracatı petroldur
• Petro-kimya ürünleri de ihracatta önemli yer tutmaktadır

ayrıca inşaat sektöründe farklı gelişmeler olmuştur

Tarım ve Hayvancılık

Azerbaycan'ın yüzde 7'si tarıma elverişli topraklara sahiptir Bu tarım topraklarının büyük bölümü de Kura ve Aras nehirleri etrafındadır ve ülkede, tarım büyük ölçüde sulamaya dayanmaktadır Yetiştirilen başlıca ürünler tahıl, meyve, pamuk, çay, tütün ve üzümdür Ayrıca, dut ağacından yılda 5000 ton ipek kozası elde edilmektedir
Azerbaycan tarımında ve ekonomisinde hayvancılığın da önemli yeri bulunmaktadır En son verilere göre Azerbaycan'da 1,5 milyon sığır, 5 milyon koyun, 30 milyon kümes hayvanı bulunmaktadır Arıcılık gelişmiştir

Sanayi

Azerbaycan'da sanayi sektörü net maddi üretimin % 48,3 (1992 tahmini) oluşturmaktadır

• Ağır Sanayi: Enerji, Metalurji, Makina, îmal, Kimya, Orman Ürünleridir
• Hafif Sanayi: Dokuma, dikiş, deri, kürk, kunduradır

Ulaşım

Azerbaycan gelişmiş bir ulaştırma sistemine sahiptir

• Demiryolu: 2090 km
• Kara Ulaştırması: Karayolu 30400 km
• Deniz Ulaştırması: Hazar Denizi yoluyla yapılır
• Hava ulaştırması:Bakü hava limanından yapılmakta olup Ankara, İstanbul, Paris, Moskova, Taşkent, Astana, Bişkek, Pekin gibi dünyanın diğer bölgeleriyle bağlantılıdır

Eğitim

Azerbaycan'da eğitimin tüm diğer Türk devlet ve topluluklarına göre çok ileri seviyede olduğu görülür 1991 istatistiki verilere göre 4775 okulda 1503000 öğrenci okumaktadır Bugün okul sayısı 5000'e, öğrenci sayısı 1600000'e ulaşmıştır
Azerbaycan da 6500 kültür tesisi, 4605 adet kütüphane, 125 müze, 125 müzik okulu, 43 halk tiyatro salonu, 3680 kültür evi bulunmaktadır Okuma yazma oranı %975'dür Bakü-Azerbaycan Devlet Üniversitesi ve buna bağlı Enstitüler bütün bilimsel, teknik, sağlık, sanat kollarını içerir boyutlardadır Çok sayıda yabancı öğrenci bulunmaktadır türk öğrencilerin sayısı hergeçen gün artmaktadır

Sağlık

Azerbaycan'da sağlık hizmetleri verilirken üçlü bir sistem uygulanmaktadır[*]İlk müdahale sağlık memurlarıyla yapılmakta, [*]Bunların yetersiz kalması halinde hastalar, hastahanelere gönderilmekte, [*]Hastahanelerin yetersizliği durumunda ise hastalar üniversitelerdeki araştırma hastahanelerine yollanmaktadır
Böylece Azerbaycan halkı eşit biçimde sağlık hizmetlerinden yararlanmaktadır

Sosyal Güvenlik

Azerbaycan'da sosyal güvenlik ağı maliyetleri oldukça yüksek olup, GSMH % 18'ini tutmaktadır Emeklilik yaşı olarak kadınlarda 55 yaş, erkeklerde ise 60 yaş koşulu aranmaktadır
Bugün Azerbaycan Cumhuriyeti ekonomik bağımsızlık kavramını benimsemiş ve 1991'den sonrada serbest piyasa ekonomisine geçerek dünyayla bütünleşmek istemiştir
Ayrıca, özel mülkiyete izin verilmiş, borsa yasası çıkarılmış, devlet tahvilleri hazırlanmış, toprak kanunu ile topraksız çiftçiler topraklandırılmıştır Kendi merkez bankasını kurmuş, düzenli bir vergilendirmeyi getirmiş ve ülkeye yabancı sermaye akışını sağlamıştır
Birleşmiş Milletler, Agit, IMF gibi kuruluşların da üyesidir

İç bağlantılar

• BTC

BTAK
Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri
Yeni Manat