Guatemalanın Genel Özellikleri

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-14-2012

Guatemalanın genel özellikleriTemel Özellikleri

Coğrafi Verileri

Konum: Orta Amerika, Karayip Denizi'nin kıyısında, Honduras ve Belize arasında ve Kuzey Pasifik Okyanusu kıyısında, El Salvador ve Meksika arasında yer almaktadır

Coğrafi konumu: 15 30 Kuzey enlemi, 90 15 Batı boylamı

Haritadaki konumu: Orta Amerika ve Karayipler

Yüzölçümü: 108,890 km²

Sınırları: toplam: 1,687 km

sınır komşuları: Belize 266 km, El Salvador 203 km, Honduras 256 km, Meksika 962 km

Sahil şeridi: 400 km

İklimi: tropikal; mevsimler alçak bölgelerde sıcak ve nemli, yüksek arazilerde serin yaşanır

Arazi yapısı: Arazi çoğunlukla dar kıyı ovaları olan dağlık bölgelerden ve engebeli kireçtaşı platolarından oluşmaktadır

Deniz seviyesinden yüksekliği: en alçak noktası: Pasifik Okyanusu 0 m; en yüksek noktası: Tajumulco yanardağı 4,211 m

Doğal kaynakları: petrol, nikel, seyrek ağaçlar, hidro enerji

Arazi kullanımı: tarıma uygun topraklar: %13

22

daimi ekinler: %5

6

diğer: %81

18 (2005 verileri)

Sulanan arazi: 1,300 km² (2003 verileri)

Doğal afetler: Dağlarda sayısız yanardağlar, arada sırada ser depremler ortaya çıkmaktadır

Karayip sahilleri kasırga ve tropikal fırtınalara meyillidirler

Coğrafi not: Batı kıyısında hiçbir doğal korunak yoktur

Nüfus Bilgileri

Nüfus: 12,293,545 (temmuz 2006 verileri)

Nüfus artış oranı: %2

27 (2006 verileri)

Mülteci oranı: -1

94 mülteci/1,000 nüfus (2006 tahmini)

Bebek ölüm oranı: 30

94 ölüm/1,000 doğan bebek (2006 tahmini)

Bebek ölüm oranı: Toplam nüfus: 69

38 yıl

erkeklerde: 67

65 yıl

kadınlarda: 71

18 yıl (2006 verileri)

Ortalama çocuk sayısı: 3

82 çocuk/1 kadın (2006 tahmini)

HIV/AIDS - hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: %1

1 (2003 verileri)

HIV/AIDS - hastalığı olan insan sayısı: 78,000 (2003 verileri)

HIV/AIDS - hastalıklarından ölenlerin sayısı: 5,800 (2003 verileri)

Ulus: Guatemalalı

Nüfusun etnik dağılımı: Melezler, yaklaşık %55, Amerika yerlileri, yaklaşık %43, beyazlar ve diğer %2

Din: Roma Katolikleri, Protestanlar, yerel Maya inançları

Diller: İspanyolca %60, Amerika dilleri %40 (Quiche, Cakchiquel, Kekchi, Mam, Garifuna ve Xinca'yı da içine alan 20 den fazla Kızılderili dili)

Okur yazar oranı: 15 yaş ve üzeri için veriler

toplam nüfusta: %70

6

erkekler: %78

kadınlar: %63

3 (2003 verileri)

Yönetimi

Ülke adı: Resmi tam adı: Guatemala Cumhuriyeti

kısa şekli : Guatemala

Yerel tam adı: Republica de Guatemala

yerel kısa şekli: Guatemala

Yönetim biçimi: Başkanlık Tipi Cumhuriyet

Başkent: Guatemala

İdari bölümler: 22 bölge; Alta Verapaz, Baja Verapaz, Chimaltenango, Chiquimula, El Progreso, Escuintla, Guatemala, Huehuetenango, Izabal, Jalapa, Jutiapa, Peten, Quetzaltenango, Quiche, Retalhuleu, Sacatepequez, San Marcos, Santa Rosa, Solola, Suchitepequez, Totonicapan, Zacapa

Bağımsızlık günü: 15 Eylül 1821 (İspanya'dan)

Milli bayram: Bağımsızlık günü, 15 Eylül (1821)

Anayasa: 31 Mayıs 1985

Üye olduğu uluslararası örgüt ve kuruluşlar: BCIE, CACM (Orta Amerika Ortak Pazarı), CCC (Gümrük İşbirliği Konseyi), ECLAC (Birleşmiş Milletler Latin Amerika ve Karayipler Komisyonu), FAO (Tarım ve Gıda Örgütü), G-24, G-77, IADB (Amerika Bölgesi Kalkınma Bankası), IAEA (Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı), IBRD (Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası), ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü), ICFTU (Uluslararası Serbest Ticaret Birlikleri Konfederastonu), ICRM (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi), IDA (Uluslararası Kalkınma Birliği), IFAD (Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu), IFC (Uluslararası Finansman Kurumu), IFRCS (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Toplulukları Federasyonu), IHO (Uluslararası Hidrografi Örgütü), ILO (Uluslarası Çalışma Örgütü), IMF (Uluslararası Para Fonu), IMO (Uluslararası Denizcilik Örgütü), Intelsat (Uluslararası Telekomünikasyon ve Uydu Örgütü), Interpol (Uluslararası Polis Teşkilatı), IOC (Uluslararası Olimpiyat Komitesi), IOM (Uluslararası Göçmen Teşkilatı), ISO (Uluslararası Standartlar Örgütü), ITU (Uluslararası Haberleşme Birliği), LAES, LAIA (Latin Amerika Entegrasyon Birliği), NAM, OAS (Amerika Devletleri Teşkilatı), OPANAL, OPCW (Kimyasal Silahları Yasaklama Organizasyonu), PCA (Daimi Hakemlik Mahkemesi), UN (Birleşmiş Milletler), UNCTAD (Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı), UNESCO (Eğitim-Bilim ve Kültür Örgütü), UNIDO (Endüstriyel Kalkınma Örgütü), UNU, UPU (Dünya Posta Birliği), WCL (Dünya Emek Konfederasyonu), WFTU (Dünya İşçi Sendikaları Federasyonu), WHO (Dünya Sağlık Örgütü), WIPO (Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı), WMO (Dünya Meteoroloji Örgütü), WToO (Dünya Turizm Örgütü), WTrO (Dünya Ticaret Örgütü)

Ekonomik Göstergeler

Ekonomiye genel bakış: Tarım sektörü GSYİH'nın ¼'nü, ihracatların 2/3' nü ve istihdamın yasını oluşturmaktadır

Kahve, şeker ve muz başlıca ürünlerdendir

GSYİH: Satınalma Gücü paritesi - 60

57 milyar $ (2006 verileri)

GSYİH - reel büyüme: %3

9 (2006 verileri)

GSYİH - sektörel bileşim: tarım: %22

5

endüstri: %18

8

hizmet: %58

7 (2006 verileri)

Enflasyon oranı (tüketici fiyatlarında): %6

6 (2006 verileri)

İş gücü: 3

85 milyon (2006 verileri)

Sektörlere göre işgücü dağılımı: tarım %50, endüstri %15, hizmet %35 (1999 verileri)

İşsizlik oranı: %7

5 (2003 verileri)

Endüstri: Şeker, tekstil, giyim eşyaları, mobilya, kimyasallar, petrol, metaller, kauçuk, turizm

Endüstrinin büyüme oranı: %4

1 (1999)

Elektrik üretimi: 7

604 milyar kWh (2004)

Elektrik tüketimi: 6

649 milyar kWh (2004)

Elektrik ihracatı: 464 milyon kWh (2004)

Elektrik ithalatı: 41 milyon kWh (2004)

Tarım ürünleri: Şekerkamışı, mısır, muz, kahve, fasulye, büyükbaş hayvan, koyun, domuz, tavuk

İhracat: 4

097 milyar $ (2006)

İhracat ürünleri: Kahve, şeker, muz, meyve, sebze, et, giyim eşyaları, petrol, elektrik

İhracat ortakları: ABD %50

1, El Salvador %12

1, Honduras %7

3, Meksika %4 (2005)

İthalat: 9

118 milyar $ (2006)

İthalat ürünleri: Yakıt, makine ve parçalar, inşaat malzemeleri, tahıl, gübre, elektrik

İthalat ortakları: ABD %38

1, Meksika %7

6, El Salvador %4

8, Güney Kore %4

8, Panama %4

4 (2005)

Dış borç tutarı: 6

169 milyar $ (2006 verileri)

Para birimi: Quetzal (GTQ), ABD Doları (USD), diğer

Para birimi kodu: GTQ; USD

Mali yıl: Takvim yılı

İletişim Bilgileri

Kullanılan telefon hatları: 1,132,100 (2004)

Telefon kodu: 502

Radyo yayın istasyonları: AM 130, FM 487, kısa dalga 15 (2000)

Radyolar: 835,000 (1997)

Televizyon yayını yapan istasyonlar: 26 (1997)

Televizyonlar: 1

323 milyon (1997)

Internet kısaltması:

gt

Internet servis sağlayıcıları: 5 (2000)

Internet kullanıcıları: 756,000 (2005)

Ulaşım ve Taşımacılık

Demiryolları: 886 km

Karayolları: 14,095 km (1999)

Su yolları: 990 km

Boru hatları: ham petrol 480 km (2006)

Limanları: Champerico, Puerto Barrios, Puerto Quetzal, San Jose, Santo Tomas de Castilla

Hava alanları: 450 (2006 verileri)

10-14-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Guatemalanın Genel Özellikleri Guatemalanın genel özellikleriTemel Özellikleri Coğrafi Verileri Konum: Orta Amerika, Karayip Denizi'nin kıyısında, Honduras ve Belize arasında ve Kuzey Pasifik Okyanusu kıyısında, El Salvador ve Meksika arasında yer almaktadır Coğrafi konumu: 15 30 Kuzey enlemi, 90 15 Batı boylamı Haritadaki konumu: Orta Amerika ve Karayipler Yüzölçümü: 108,890 km² Sınırları: toplam: 1,687 km sınır komşuları: Belize 266 km, El Salvador 203 km, Honduras 256 km, Meksika 962 km Sahil şeridi: 400 km İklimi: tropikal; mevsimler alçak bölgelerde sıcak ve nemli, yüksek arazilerde serin yaşanır Arazi yapısı: Arazi çoğunlukla dar kıyı ovaları olan dağlık bölgelerden ve engebeli kireçtaşı platolarından oluşmaktadır Deniz seviyesinden yüksekliği: en alçak noktası: Pasifik Okyanusu 0 m; en yüksek noktası: Tajumulco yanardağı 4,211 m Doğal kaynakları: petrol, nikel, seyrek ağaçlar, hidro enerji Arazi kullanımı: tarıma uygun topraklar: %1322 daimi ekinler: %56 diğer: %8118 (2005 verileri) Sulanan arazi: 1,300 km² (2003 verileri) Doğal afetler: Dağlarda sayısız yanardağlar, arada sırada ser depremler ortaya çıkmaktadır Karayip sahilleri kasırga ve tropikal fırtınalara meyillidirler Coğrafi not: Batı kıyısında hiçbir doğal korunak yoktur Nüfus Bilgileri Nüfus: 12,293,545 (temmuz 2006 verileri) Nüfus artış oranı: %227 (2006 verileri) Mülteci oranı: -194 mülteci/1,000 nüfus (2006 tahmini) Bebek ölüm oranı: 3094 ölüm/1,000 doğan bebek (2006 tahmini) Bebek ölüm oranı: Toplam nüfus: 6938 yıl erkeklerde: 6765 yıl kadınlarda: 7118 yıl (2006 verileri) Ortalama çocuk sayısı: 382 çocuk/1 kadın (2006 tahmini) HIV/AIDS - hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: %11 (2003 verileri) HIV/AIDS - hastalığı olan insan sayısı: 78,000 (2003 verileri) HIV/AIDS - hastalıklarından ölenlerin sayısı: 5,800 (2003 verileri) Ulus: Guatemalalı Nüfusun etnik dağılımı: Melezler, yaklaşık %55, Amerika yerlileri, yaklaşık %43, beyazlar ve diğer %2 Din: Roma Katolikleri, Protestanlar, yerel Maya inançları Diller: İspanyolca %60, Amerika dilleri %40 (Quiche, Cakchiquel, Kekchi, Mam, Garifuna ve Xinca'yı da içine alan 20 den fazla Kızılderili dili) Okur yazar oranı: 15 yaş ve üzeri için veriler toplam nüfusta: %706 erkekler: %78 kadınlar: %633 (2003 verileri) Yönetimi Ülke adı: Resmi tam adı: Guatemala Cumhuriyeti kısa şekli : Guatemala Yerel tam adı: Republica de Guatemala yerel kısa şekli: Guatemala Yönetim biçimi: Başkanlık Tipi Cumhuriyet Başkent: Guatemala İdari bölümler: 22 bölge; Alta Verapaz, Baja Verapaz, Chimaltenango, Chiquimula, El Progreso, Escuintla, Guatemala, Huehuetenango, Izabal, Jalapa, Jutiapa, Peten, Quetzaltenango, Quiche, Retalhuleu, Sacatepequez, San Marcos, Santa Rosa, Solola, Suchitepequez, Totonicapan, Zacapa Bağımsızlık günü: 15 Eylül 1821 (İspanya'dan) Milli bayram: Bağımsızlık günü, 15 Eylül (1821) Anayasa: 31 Mayıs 1985 Üye olduğu uluslararası örgüt ve kuruluşlar: BCIE, CACM (Orta Amerika Ortak Pazarı), CCC (Gümrük İşbirliği Konseyi), ECLAC (Birleşmiş Milletler Latin Amerika ve Karayipler Komisyonu), FAO (Tarım ve Gıda Örgütü), G-24, G-77, IADB (Amerika Bölgesi Kalkınma Bankası), IAEA (Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı), IBRD (Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası), ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü), ICFTU (Uluslararası Serbest Ticaret Birlikleri Konfederastonu), ICRM (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi), IDA (Uluslararası Kalkınma Birliği), IFAD (Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu), IFC (Uluslararası Finansman Kurumu), IFRCS (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Toplulukları Federasyonu), IHO (Uluslararası Hidrografi Örgütü), ILO (Uluslarası Çalışma Örgütü), IMF (Uluslararası Para Fonu), IMO (Uluslararası Denizcilik Örgütü), Intelsat (Uluslararası Telekomünikasyon ve Uydu Örgütü), Interpol (Uluslararası Polis Teşkilatı), IOC (Uluslararası Olimpiyat Komitesi), IOM (Uluslararası Göçmen Teşkilatı), ISO (Uluslararası Standartlar Örgütü), ITU (Uluslararası Haberleşme Birliği), LAES, LAIA (Latin Amerika Entegrasyon Birliği), NAM, OAS (Amerika Devletleri Teşkilatı), OPANAL, OPCW (Kimyasal Silahları Yasaklama Organizasyonu), PCA (Daimi Hakemlik Mahkemesi), UN (Birleşmiş Milletler), UNCTAD (Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı), UNESCO (Eğitim-Bilim ve Kültür Örgütü), UNIDO (Endüstriyel Kalkınma Örgütü), UNU, UPU (Dünya Posta Birliği), WCL (Dünya Emek Konfederasyonu), WFTU (Dünya İşçi Sendikaları Federasyonu), WHO (Dünya Sağlık Örgütü), WIPO (Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı), WMO (Dünya Meteoroloji Örgütü), WToO (Dünya Turizm Örgütü), WTrO (Dünya Ticaret Örgütü) Ekonomik Göstergeler Ekonomiye genel bakış: Tarım sektörü GSYİH'nın ¼'nü, ihracatların 2/3' nü ve istihdamın yasını oluşturmaktadır Kahve, şeker ve muz başlıca ürünlerdendir GSYİH: Satınalma Gücü paritesi - 6057 milyar $ (2006 verileri) GSYİH - reel büyüme: %39 (2006 verileri) GSYİH - sektörel bileşim: tarım: %225 endüstri: %188 hizmet: %587 (2006 verileri) Enflasyon oranı (tüketici fiyatlarında): %66 (2006 verileri) İş gücü: 385 milyon (2006 verileri) Sektörlere göre işgücü dağılımı: tarım %50, endüstri %15, hizmet %35 (1999 verileri) İşsizlik oranı: %75 (2003 verileri) Endüstri: Şeker, tekstil, giyim eşyaları, mobilya, kimyasallar, petrol, metaller, kauçuk, turizm Endüstrinin büyüme oranı: %41 (1999) Elektrik üretimi: 7604 milyar kWh (2004) Elektrik tüketimi: 6649 milyar kWh (2004) Elektrik ihracatı: 464 milyon kWh (2004) Elektrik ithalatı: 41 milyon kWh (2004) Tarım ürünleri: Şekerkamışı, mısır, muz, kahve, fasulye, büyükbaş hayvan, koyun, domuz, tavuk İhracat: 4097 milyar $ (2006) İhracat ürünleri: Kahve, şeker, muz, meyve, sebze, et, giyim eşyaları, petrol, elektrik İhracat ortakları: ABD %501, El Salvador %121, Honduras %73, Meksika %4 (2005) İthalat: 9118 milyar $ (2006) İthalat ürünleri: Yakıt, makine ve parçalar, inşaat malzemeleri, tahıl, gübre, elektrik İthalat ortakları: ABD %381, Meksika %76, El Salvador %48, Güney Kore %48, Panama %44 (2005) Dış borç tutarı: 6169 milyar $ (2006 verileri) Para birimi: Quetzal (GTQ), ABD Doları (USD), diğer Para birimi kodu: GTQ; USD Mali yıl: Takvim yılı İletişim Bilgileri Kullanılan telefon hatları: 1,132,100 (2004) Telefon kodu: 502 Radyo yayın istasyonları: AM 130, FM 487, kısa dalga 15 (2000) Radyolar: 835,000 (1997) Televizyon yayını yapan istasyonlar: 26 (1997) Televizyonlar: 1323 milyon (1997) Internet kısaltması: gt Internet servis sağlayıcıları: 5 (2000) Internet kullanıcıları: 756,000 (2005) Ulaşım ve Taşımacılık Demiryolları: 886 km Karayolları: 14,095 km (1999) Su yolları: 990 km Boru hatları: ham petrol 480 km (2006) Limanları: Champerico, Puerto Barrios, Puerto Quetzal, San Jose, Santo Tomas de Castilla Hava alanları: 450 (2006 verileri)