Elazığ’Yerel Lehçe Ve Şive

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-14-2012

Elazığ’Yerel Lehçe ve Şive

Elazığ’Yerel Lehçe ve Şive

Anıkom Annem

Ayancah Merdiven

Ayınmah Uyanmak kendine gelmek

Farketmeksezmek

Bir zarara uğrayacağını anlayıp önlemek

Baboş Yiğit delikanlıçocuk ve gençlere sevgi ifade eden hitap

Basduh Pestil Üzüm yada Dut şırasından yapılır

Erik ezmesindende yapıldığı olur

Bağ-nişe-erük basduğu gibi isimlere ayrılır

Bıldır Geçen Yıl

Bibi Hala

Cısdıbıldah Çırıl çıplak

Cıncıh Temiz çok temiz

Çağa Çocuk

Çağam Yavrum çocuğum

Çüt Çift iki kişi beraber

Densüz Akınsız izansız münasebetsiz

Devresü Ertesi

Diyesin Acaba

Diyeze/Eze Teyze

Dönbek Darbuka

Dutunu Dut'un çukur taş içinde dövülüp un haline getirilmiş hali

Enselemek Kovalamak

Erçel Yaramaz huysuz çocuk

Erişte Makarna gibi kesilip çorbası yapılan kurutulmuş hamur

Eşgere Aşikar açık

Evermek Evlendirmek

Eyreti İyreti emanet

Farşımalamat Gizli yapılan bir işin açığa çıkması

Rezil olmak

Gakgo Ağabey büyük kardeş

Gakgoş Abi kardeş anlamında hitap

Garnağıssi Karın ağrısı (Beddua)

Garış Beddu'a

Garış vermek: Beddu'a etmek

Gaynata Kayın baba kayın peder

Gıggılik Tepe zirve en uç yükseklik

Gırnata Kılarnet

Gişi Koca eş

Gurabiye Bisküvi kuru pasta

Gurabiye çocuğu: Kibar nazik

Gurut Suyu süzülmüş yoğurtun kurutulmasıyla yapılan bir yemek malzemesi

Güvegi Damat

Gövüllenmek Sevdalanmak

Hımik Burnundan genizden konuşan

Hıllike Giyimine özen göstermeyen

Horata Laf söz

Horata etmek Laflamak

İsot Biber

İtürmüşüm Unutmuşum

Kırtik 1- Pek az azıcık

2- Kullanılmakla az bir parça kalmış sabun

(Bir kırtik kalmış)

Kortik Çukur

Gumbik Küçük tümsek

Küvre Sünnet olan çocuğu kucalayan

Loğ Dam toprağını şıkıştırmakta kullanılan taş silindir

Makaraları koyvermek Topluca gülmek

Mahna Bahane

Mezre/Mezire Mezra Şehir Harput'ta iken şimdiki Elazığ'ın yerinin adı

Yakın zamana kadar Harputlular ve çevre köylüler Elazığ'a mezre veya Mezzire derlerdi

Mıkayyet olmak Sahip çıkmak sahip olmak

Mıhaşer/Mıkaşer Kabuğu çıkarılmış ve iki parçaya ayrılmış kara nohut

Erişte çorbasına konulur

Mozik Topaç

Orcik Cevzili sucuk

Üzüm şırasından yapılan bulamaca ipe dizilmiş ceviz badem içi dizisi birkaç defa batırılıp kurutularak yapılır

Örken Kalın ip halat

Ösgemek Özlemek

Pırçikli Havuç

Pirpirim 1- Semizotu

2- Çok yaşlı yada düşkün kişi

Sufat Surat sima

Sitil Bakraç kova

Şeve Camdan yapılmış bilezik

Şeve gırmah Hareketli edalı ve işveli bir şekilde oyun oynamak

Şılombu patlatmak Gaz yapmak osurmak yellenmek

Taka Duvarda yapılmış kapaksız küçük dolap

Tavlanmah Şişmanlamak

Tavlu Şişman

Tevekkeli Akılsız saf sehlük

Tump İki tarla arasındaki sınır belirleyen toprak yükseklik

Tosbağa Kamlunbağa

Usulcanah Yavaşca sessizce

Utmah Oyunda yada kumarda kazanmak

Utuzmah Oyunda yada kumarda kaybetmek

Ürkütmek 1-Hayvanı korkutup kaçırmak

2-Çalmak aşırmak

Üsgüre Derin çorba kasesi

Yatsı Mehli Yatsı namazı vakti

Yalavuz Yalnız

Yarennik Şaka

Yarennik etmek Şakalaşmak

Zokah/Zuvah Sokak

Zurba Kuş sürüsü

Sürü

Kalabalık

10-14-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Elazığ’Yerel Lehçe Ve Şive Elazığ’Yerel Lehçe ve Şive Elazığ’Yerel Lehçe ve Şive Anıkom Annem Ayancah Merdiven Ayınmah Uyanmak kendine gelmekFarketmeksezmek Bir zarara uğrayacağını anlayıp önlemek Baboş Yiğit delikanlıçocuk ve gençlere sevgi ifade eden hitap Basduh Pestil Üzüm yada Dut şırasından yapılır Erik ezmesindende yapıldığı olur Bağ-nişe-erük basduğu gibi isimlere ayrılır Bıldır Geçen Yıl Bibi Hala Cısdıbıldah Çırıl çıplak Cıncıh Temiz çok temiz Çağa Çocuk Çağam Yavrum çocuğum Çüt Çift iki kişi beraber Densüz Akınsız izansız münasebetsiz Devresü Ertesi Diyesin Acaba Diyeze/Eze Teyze Dönbek Darbuka Dutunu Dut'un çukur taş içinde dövülüp un haline getirilmiş hali Enselemek Kovalamak Erçel Yaramaz huysuz çocuk Erişte Makarna gibi kesilip çorbası yapılan kurutulmuş hamur Eşgere Aşikar açık Evermek Evlendirmek Eyreti İyreti emanet Farşımalamat Gizli yapılan bir işin açığa çıkması Rezil olmak Gakgo Ağabey büyük kardeş Gakgoş Abi kardeş anlamında hitap Garnağıssi Karın ağrısı (Beddua) Garış Beddu'a Garış vermek: Beddu'a etmek Gaynata Kayın baba kayın peder Gıggılik Tepe zirve en uç yükseklik Gırnata Kılarnet Gişi Koca eş Gurabiye Bisküvi kuru pasta Gurabiye çocuğu: Kibar nazik Gurut Suyu süzülmüş yoğurtun kurutulmasıyla yapılan bir yemek malzemesi Güvegi Damat Gövüllenmek Sevdalanmak Hımik Burnundan genizden konuşan Hıllike Giyimine özen göstermeyen Horata Laf söz Horata etmek Laflamak İsot Biber İtürmüşüm Unutmuşum Kırtik 1- Pek az azıcık 2- Kullanılmakla az bir parça kalmış sabun (Bir kırtik kalmış) Kortik Çukur Gumbik Küçük tümsek Küvre Sünnet olan çocuğu kucalayan Loğ Dam toprağını şıkıştırmakta kullanılan taş silindir Makaraları koyvermek Topluca gülmek Mahna Bahane Mezre/Mezire Mezra Şehir Harput'ta iken şimdiki Elazığ'ın yerinin adı Yakın zamana kadar Harputlular ve çevre köylüler Elazığ'a mezre veya Mezzire derlerdi Mıkayyet olmak Sahip çıkmak sahip olmak Mıhaşer/Mıkaşer Kabuğu çıkarılmış ve iki parçaya ayrılmış kara nohut Erişte çorbasına konulur Mozik Topaç Orcik Cevzili sucuk Üzüm şırasından yapılan bulamaca ipe dizilmiş ceviz badem içi dizisi birkaç defa batırılıp kurutularak yapılır Örken Kalın ip halat Ösgemek Özlemek Pırçikli Havuç Pirpirim 1- Semizotu 2- Çok yaşlı yada düşkün kişi Sufat Surat sima Sitil Bakraç kova Şeve Camdan yapılmış bilezik Şeve gırmah Hareketli edalı ve işveli bir şekilde oyun oynamak Şılombu patlatmak Gaz yapmak osurmak yellenmek Taka Duvarda yapılmış kapaksız küçük dolap Tavlanmah Şişmanlamak Tavlu Şişman Tevekkeli Akılsız saf sehlük Tump İki tarla arasındaki sınır belirleyen toprak yükseklik Tosbağa Kamlunbağa Usulcanah Yavaşca sessizce Utmah Oyunda yada kumarda kazanmak Utuzmah Oyunda yada kumarda kaybetmek Ürkütmek 1-Hayvanı korkutup kaçırmak 2-Çalmak aşırmak Üsgüre Derin çorba kasesi Yatsı Mehli Yatsı namazı vakti Yalavuz Yalnız Yarennik Şaka Yarennik etmek Şakalaşmak Zokah/Zuvah Sokak Zurba Kuş sürüsü Sürü Kalabalık