Zenginin Haccı Tehir Etmesi Caizmi

Zenginin Haccı Tehir Etmesi Caizmi
Hakkında Zenginin Haccı Tehir Etmesi Caizmi




Zenginin Haccı Tehir Etmesi Caiz mi?

Kendisine hac farz olan zengin bunu tehir eder de ilk senelerde gitmezse durumu ne olur?

Başka bir ifâdeyle hac farziyetini ileride ifâ edeceği niyetiyle tehir eden kimsenin mesuliyet durumu ne safhadadır?

Bu suâlin cevabını verebilmek için fıkıh kitaplarında haccın farziyeti (fevrî midir, değil midir) şeklindeki hükmün neticesini bilmek gerekir

İslâmın beş şartından biri olan haccın farziyeti zengin olan kimseye zengin olduğu ilk senede hemen gelir ve zenginliğini takip eden hac aylarında hacca gitme mecburiyeti doğar Yani fevrî olan haccın daha sonraki senelere özürsüz tehir edilmesi vebâlden uzak olmaz

Ancak İmam-ı Muhammed haccın terahî üzere farz olduğu görüşünde olduğundan, hemen gidilmeyip de sonraki senelerde gidilmesinde bir mahzur olmadığını ifâde buyurur

Buna göre zengin olduğu ilk senelerde hacca gitmemiş kimseler daha sonraki senelerde de bu farzı ifâ ederek borçtan kurtulurlar

Lâkin, bu meselenin hatırdan çıkarılmaması gereken ince ve hassas bir noktası vardır Şöyle ki:

Hacca gitme imkânını elde ettiği senelerde gitmeyip tehir eden zengin, daha sonra elindeki imkânını kaybeder veya hastalanır, fakirleşirse yani hacca gidemezse durumu ne olur Hac borcu üzerinde kalır mı, yoksa sıhhatini yitirip fakirleştiği için bu mükellefiyetten kurtulmuş mu olur

İşte bu sualin cevabı daima hatırda tutulmalıdır Zira kendisine hac farz olan kimse elinde imkânı bulunduğu senelerde mazeretsiz gitmez de tehir ederse tehir ettiği senelerde de fakirleşip bir daha hacca gitme imkânını bulamazsa hac borcu üzerinde bâki kalır, huzur-u İlâhîye borçlu olarak gider

Mühim olan cihet burasıdır

Ama vaktinde yapmadığı haccı daha sonraki senelerde ifâ ederse hac borcundan kurtulur, ancak tam vaktinde gitmiş gibi sevabı olmaz

Demek oluyor ki, kendisine hac farz olan kimse, hemen gitmez de sonraki senelerde giderse mesele yoktur, borçtan kurtulur Şayet sonraki senelerde sahip olduğu imkânı kaybolur da gidemezse borçlu olarak kalır, vaktinde gitmediği için mükellefiyetten kurtulamaz

Bu noktayı böylece tesbit ettikten sonra şimdi bir başka kapalı meseleye geçmek istiyorum

Hacca gidecek kadar sıhhî bir kudrete sahip olmayan hastalar yaşlılar yahut ölmüşler için hac yaptırmak isteyen vefakâr yakınlar, hiç hacca gitmemiş bir kimseyi bunlara vekil olarak hacca gönderebilir mi

Sualin cevabı evet gönderebilir şeklindedir Vekil olarak hacca gidecek kimsenin daha evvel haccetmiş olmasının istenmesi, tecrübeli olup ziyaret ve ihram usullerini iyi bileceği ihtimalinden dolayıdır Şayet hac fârizasını iyi bilen bir âlim ve müttekî kimse bulunursa hiç hacca gitmemiş de olsa vekil olarak gönderilebilir, vekil olduğu kimse nâmına bu haccı ifâ eder

Şu kadar var ki, fakir olan vekil ilk defa Kâbeyi görünce kendisine de hac farz olduğundan sonraki senede şahsı nâmına hacca gitmesi gerekir, eğer borçlanmadan gidebilirse