Usulsüzlük,Suç Ve Cezaları

USULSÜZLÜK SUÇ VE CEZALARI
A- Tanım ve Mahiyeti
Vergi Usul Kanunun 351 inci maddesinde “usulsüzlük”; vergi kanunlarının şekle ve usule müteallik (ilişkin) hükümlerine riayet edilmesi olarak tanımlanmıştır
Vergi Kanunlarının şekle ve usule ilişkin hükümleri, vergi mükellef ve sorumluluklarına yapma yapmama, bildirme, belge verme, alma, bulundurma ve düzenleme, defter tutma ve tastik ettirme, beyanda bulunma gibi yükümlülükler getiren ve bu yükümlülüklerin yerine getirilişlerindeki yöntemleri öngören düzenlemelerdir Bu düzenlemelerin amacı vergi idaresinin denetimini kolaylaştırarak vergi kaçakçılığını asgariye indirecek bir vergi güvenlik mekanizması oluşturmaktır
Usulsüzlük suçunu oluşturan, devlet’in vergi gelirlerinde yaratılan yu olumsuz sonuç değil; yu sonucu yaratılan eylemdir Usulsüzlük suçunu oluşturan eylem vergi mükellefinin veya sorumlusunun prodi hareketi olabilir Ancak; şu iradi hareket vergi kaçırmak amacına yönelik değildir Hatta; eylemin, usulsüzlük suçunu oluşturabilmesi için özen ve dikkatsizlikten kaynaklanması da gerekli değildir Yani usulsüzlük suçu ceza Hukuku’ndaki objektif sorumluluk hallerine benzemektedir
Vergi İfadesi, eylemin varlığını ve muhatap duran vergi mükellefine veya sorumlusuna ait olduğunu tespit edecek ceza kesme yetkini kullanabilir Buna karşılıkta ceza muhafazı eylemin gerçek olmadığını yargı organı önünde kanıtlamak suretiyle cezadan kurtulabilir

B- GENEL USULSÜZLÜK EYLEMELRİ VE CEZALARI
Genel usulsüzlük eylemleri, VUK 352 maddesinde ağırlıklarına göre iki ayrı derecede toplanmıştır Bunlar “Birinci Derecede Usulsüzlükler”, “İkinci Derecede Usulsüzlükler”

1- BİRİNCİ DERECE USULSÜZLÜKLER
A- Vergi Harç ve Beyannamelerin Süresince Verilmemiş Olması
Usulsüzlük kabul edilerek cezalandırılan eylem, yasal süresi içinde beyanname verme yükümlülüğüne uyulmasıdır Beyannamenin bu süre geçtikten sonra verilmesi eylemi ortadan kaldırmayacağından usulsüzlük cezasının kesilmesine engel değildir

B- Bu Kanuna Göre Tutulması Mecburi Defterlerden Herhangi Birinin Tutulmamış Olması
Ba- Vergi Usul Kanunu 172 maddesinde defter tutmak zorunda olan gerçek ve tüzel kişiler şöyledir:
- Ticaret ve Sanat erbabı
- Ticaret Şirketleri
- İktisadi Kamu Müesseseleri
- Dernek ve Vakıflara Ait İktisadi İşletmeler
- Serbest Meslek Erbabı
- Ve Çiftçilerdir

Bb- Tutulması Zorunlu Defterler
Örn: Tic Kazara sahiplerinden birinci sınıf tacirler bilanço esasına göre, yevmiye defter-i kebir, envanter ve işletme hesabı defteri tutmak zorundadır

Bc- Usulsüzlük Sayılan Defter Tutma Halleri
Vergi mükellefi gerçek ve tüzel kişiler ve VUK göre tutma zorunluluğu getirilen defterlerin hangi birinin tutulmamış olması birinci dereceden usulsüzlük eylemi kabul edilir

Bd- Defterlere Hiç Kayıt Yapılmamış Olması
Tutulması zorunlu kılınmış defterlerin temin edilmemiş hatta tastikde ettirilmiş olmalarına rağmen vergilendirilme döneminde bu defterlerinden birine veya birkaçına kayıt yapılmamış olması defter tutmama eylemi değil mükellefin defterlerine kanıt olarak güvenilmeyeceğini gösterir

Be- Yanlış Defter Tutulmuş Olması
Vergi mükellefleri yukarıda bahsedildiği üzere kazanç ve iratların türüne göre VUK’da belirtilen defterleri tutmak zorundadır Mükelleflere bunun dışında isteklerine göre değiştirme başka defter tutma yetkisi tanınmamıştır Kanunca defter tutmadığı kabul edilir

C- Defter ve Belgelerin Doğru Bir Vergi İncelemesi Yapılmasına İmkan Vermeyecek Derecedeki Karışık Noksan Olması
Ca- Defter Kayıtlarının ve Bununla İlgili Vesikaların Noksan Olması
- Defter kayıtlarının doğruluğundan kuşku duyulmasını gerektirecek sayıda belgenin defterlere kaydedilmemiş olması
- Defterdeki kayıtların (özellikle gider kayıtlarının) kaynağı olarak belgelerin olmaması, sahte olduğuna bir tespit bulunması
- Mükellefin defterlerinde girişi kayıtlı bulunan kimi emtianın çıkışı kaydının olmaması dönem sonu stoklarında da yer almaması
- Veya tam tersi

Cb- Defter kayıtlarının ve bununla ilgili vesikaların usulsüz olması
cc- Evrakların Yetkili memurlar tarafından istenildiği halde ibraz edilmemesi

D- Ekim ve Sayım Beyanında Bulunmamış Olan Çiftçilerin Muhtar Tarafından Yapılan Ekim-Sayım Beyanında Bulunma Çağrısına Uymamaları
VUK’nun 145 maddesinde; muhtar ve ihtiyar heyetinin ekim-sayım beyanında bulunmamış olanları, yanlış yada aykırı beyanda bulunmuş olanları verilen süre içine düzeltme yetkisi verilen süre içinde düzeltilmemesi birinci derecede usulsüzlük sayılır

E- Kayıt ve Nizama Uyulmaması
VUK’nun 215 ile 219 maddeleri bu kanuna göre tutulması zorunlu defterlerin kayıt ve nizamına ilişkin hükümler öngörmüştür Bu hükümlere uygun davranılması, doğru bir vergi incelemesine imkan verilmesi usulsüzlük suçudur

F- İşe Başmanın Zamanında Bildirilmemesi
VUK 169 maddesinin 1 fıkrasına göre işe başlayanların işe başlama tarihinden önce vergi dairesi bildirmeleri gereklidir İşe başladıklarını hiç bildirmemesi yada işe başladıktan sonra bildirilmesi birinci dereceden usulsüzlük suçudur

g- Tasdiki Mecburi Olan Defterlerden Herhangi Birinin Tastik Ettirilmemiş Olması
H- Veraset ve İntikal Vergisi Beyannamesinin İkinci 15 Günlük Ek Süre İçinde Verilmesi

2- İKİNCİ DERECEDE USULSÜZLÜKLER
- Veraset ve intikal vergisi beyannamesinin birinci 15 günlük ek süre içinde verilmesi; Emlak Vergisi beyannamesinin iki aylık ek süre içinde verilmesi
- Ekim sayım beyanının süresince yapılmaması veya istenilen bilgileri içermemesi
Çiftçiler her yıl Kasım ayında ekim-sayım beyanında bulunmak zorundadır Bu beyanla çiftçiler her yıl ne kadar araziye ne çeşit ürüne, hayvan sayısını vergi dairesine bilgi vermek zorundadır
- İşe başlama dışındaki bildirimlerin zamanında yapılmaması
- Vergi karnesini süresi sonunda başlayarak 15 gün geçtiği halde alınmamış olması
- Tasdiki zorunlu olan defterleri tasdik süresinin sonundan itibaren 1 ay içerisinde tasdik ettirmek

C- ÖZEL USULSÜZLÜK SUÇ VE CEZALARI
Özel usulsüzlük suçları yukarıda açıklanan 1 ve 2 derecede usulsüzlük suçundan tamamen farklıdır Özel usulsüzlük cezaları belge düzenine uyulması damga vergisinin usulüne uygun olarak ödenmemesi vergi idaresi tarafından istenilen belgelerin verilmemesi ve incelemeye yetkili memurlara yardın edilmemesi suçları için öngörülmüştür VUK 353 maddesine göre
a) Fatura gider pusulası, müstahsil makbuzu ve serbest meslek makbuzlarının verilmemesi, alınmaması veya düzenlenen bu belgeler de gerçek tutarların gösterilmemesi
b) Perakende satış fişi, giriş ve yolcu taşıma bileti sevk irsaliyesi yolucu listesi, günlük müşteri listesi belgelerinin düzenlenmemesi, bulundurulmaması
c) Kayıtların zamanında defterlere kaydedilmemesi, defterlerin işyerlerinde bulundurulmaması ve vergi levhası asılmaması
d) Belge basımı ile ilgili bildirim görevini getirmeyen matbaa işletmelerine 420 YTL özel usulsüzlük cezası kesilir
e) Vergi yoklaması yapan memurların dur ikazına uymayanlara 420 YTL özel usulsüzlük cezası kesilir
g) Muhasebe standartlarına ve tek düzen hesap planına uymayanlara 2700 YTL özel usulsüzlük cezası kesilir

D- İŞYERİ KAPATMA CEZASI
a) VUK 353 maddesine göre işyeri kapatma cezasının uygulanabilmesi için bir takvim yalı içerisince belge kullanmama ve bulundurmama eyleminin ikinci kez tespitinden sonra ilgili mükellefin yazı ile uyarılmış bulunması ve eylemin bu uyarılara karşın üçüncü kez yapıldığının tespit edilmiş olması gerekir
Aynı takvim yılı içinde para cezasına çevrilmiş, aynı mükellefin aynı işyeri içinde başka bir işyeri kapatma cezası varsa mükellef bu cezasını paraya çeviremez
Paraya çevrilen işyeri kapatma cezası mükellefe tebliğ edildiği tarihten itibaren on beş gün içinde ödenir