Yazının İcadı Ve Gelişim Aşamaları,Yazının Ortaya Çıkış Hikayesi Nedir

Yazının İcadı ve Gelişim Aşamaları,yazının ortaya çıkış hikayesi nedir
Yazının İcadı ve Gelişim Aşamaları,yazının ortaya çıkış hikayesi nedir
Yazı, insanın ses tellerinden çıkan ses titreşimlerini, işaretler halinde biçimlendirerek, dil denilen fenomenin sonraki kuşaklara aktarılmasını sağlayan araçtır Bir aracın ortaya çıkması (icat edilmesi) için, ona ihtiyaç duyulması ve onu kullanacak toplumun belirli bir kültürel seviyeye ulaşmış olması gerekir İlk defa MÖ yaklaşık 3200’lerde Mezopotamya’da Sümerler tarafından kullanılan yazı da mevcut mal ve malzeme varlığının listesini çıkarmak gibi ekonomik ve idari nedenlerle icat edilmiştir Nitekim ilk yazı örnekleri olan, Uruk IV ve III dönemlerine ait, 5000’in üzerindeki tabletin % 85’ini tapınağa girip-çıkan yiyecek ve tekstil kayıtları oluşturur Geri kalan % 15 de yine ticari kayıtlarla ilgilidir Bu türden ticari ve ekonomik kayıtları tutmak için ilk zamanlar boş kil yuvarlara konan ve “token” denilen, kilden simgesel figürler kullanılırdı Bu figürlerin zamanla gelişerek yazının bulunuşuna önayak olduğu düşünülmektedir(lev:I)

A Uruk IV: İlk yazılı belgelere MÖ 3 binyıla tarihlenen Uruk IV yerleşmesinde rastlanırpiktografik denilen bu ilk yazı örnekleri resim şeklindedir Anlatılmak istenen nesne sembolik bir çizimi yapılarak gösterilir; örneğin öküzü anlatmak için öküz başı, tahılı anlatmak için başak çizilirdi Bu şekilde 700’ün üzerinde işaret saptanmıştır Bu aşamaya ideografik ve logografik aşama da denir

B Uruk III: Bu dönemde yazı daha gelişkin ve soyut hale gelirresimler karmaşık fonetik değerleri ve soyut düşünceleri ifade edecek düzeye gelir Çizgiler düzleşir ve kıvrımları azalır Uruk IIIb evresinde fonetizasyon yani sesleşme evresi yaşanır Kelimeler içerdikleri ses değerleriyle okunmaya başlanır Bu dönemde Elam(İran)’da da yine ekonomik kayıtlarda kullanılan piktografik bir yazı kullanılır Bu sistem çözülememiştir

C Er Sülaleler Dönemi (MÖ 2900-2350): Bu döneme ait tabletler Şurrupak, Abu Salabih ve Ebla’da ele geçirilir ESD’de yazı artık çizgisel bir hal almıştır Bu dönemin önemli değişikliklerinden biri çivi yazısının gelişmesidir Çivi yazısı, işaretlerin resim özelliklerini kaybederekçivi biçimine benzer çizgisel özellikler kazanmasıyla oluşan sistemdir Kil üzerine çizilen resimlerin –malzemenin elverişsizliği nedeniyle- yuvarlak hatlarının yapılamamasıyla çizgisel bir şekil almaları sonucu çivi yazısı ortaya çıkar (lev:II) Ancak çivi yazısının bazı eksileri vardır İşaretlerin karışık biçimleri nedeniyle anlaşılması güçtür ve çok sayıda işaretin olması günlük kullanımı zorlaştırır Yazıyı kullananlar, işaretlerin biçimlerini resim yazılı kökenleri görünmez hale gelene dek basitleştirerek ilk olumsuzluğu ortadan kaldırırlar Diğer olumsuzluksa işaretlerin sayısını azaltma ve çeşitli yardımcı düzenlemelere başvurma yoluyla aşılır
ESD’de ayrıca ilk defa mektup, öykü gibi edebi konular da yazıya geçirilir

II Mezopotamya ve İran’da Çivi Yazısının Uygulandığı Diller

MÖ 2 binyılda yazı artık Yakındoğu’nun tümüne yayılmıştır(lev:III)

A Sümerce: Bu dilin kökeni bilinmemektedir; ayrıca yaşayan ve ölü diller arasında bir akrabası yoktur Bitişken bir dildir Her kelime değişmeyen, ancak ön-son eklerle işlerlik kazandırılan bir veya birden fazla hece ile ifade edilir
B Akadça: Sami dil grubuna girer Akadça kelimeler, temel olarak alınan 3 konsonant ve bir kök vokaline başka vokaller eklenmesi veya konsonantların çiftlenmesi ve sonra da bu kelimenin çatısına ön-son ek getirilmesiyle oluşturulur

C Eblaca: Bu dilde yazılmış tabletler 3 binyıla tarihlenir Tam olarak çözülemese de Proto-ibrani ve Batı Semitik dillerin öncüsü olduğu bilinir

D Elamca: Bu dilde yazılan tabletler çözülememiştir

E Ugarit: MÖ 14 yy’da 30 işareti olan yarı-alfabetik bir dile ait olan yazıdır

F Eski Persçe: 6 yy’da Yakındoğu’da hakim olmuş Akamenidlerin kullandığı dildir Yarı-alfabetiktir

III Anadolu’ya Yazının Girişi

A Asur Ticaret Kolonileri Çağı: Yazı Anadolu’ya ilk defa ATKÇ’de, MÖ 19 yy’da Asurlu tüccarlar tarafından getirilir Daha çok Asurlu tüccarların kendi aralarındaki yazışmalarda kullanılan bu yazı, ticaretin bitmesiyle ortadan kalkar Yine de bu döneme ait çok sayıda çivi yazılı tablet ele geçmiştir

B Hitit Dönemi: Hint-Avrupa dil grubuna giren Hititçede iki tür yazı sistemi kullanılırdı Bunların ilki Hattuşili I’in (M

alıntı

yazının ortaya çıkış hikayesi, yazının ortaya çıkış,ı yazının ortaya çıkış hikayesi nedir, ortaya çıkış hikayesi nedir, ideografik yazının özellikleri nelerdir, ideografik yazının özellikleri, yazının icadı ve gelişimi, yazinin ortaya çikiş hikayesi, ilk yazının ortaya çıkış hikayesi, çivi yazısının özellikleri nelerdir,yazının cıkış hikayesi, ideografik yazı nın özellikleri, yazını ortaya çıkış hikayesi, yazını ortaya çıkışı,yazının çıkış hikayesi nedir