Kosova Tarihi

Kosova tarihi

Kosova tarihi günümüzdeki bağımsız Kosova Cumhuriyetinin sınırları içinde kalan toprakların tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar
Kosova’ya tarih öncesi dönemlerde yerleşen ilk Hint-Avrupa halkları İlliryalılar ve Traklardı 6 yüzyılın sonlarında Slavlar Kosova’ya yerleştiler 850-1018 yılları arasında Kosova Tuna Bulgar Hanlığı’nın bir parçası oldu 13 yüzyılda Sırpların, 14 yüzyılda ise Osmanlıların eline geçti I Balkan Savaşı’ndan sonra Yugoslavya Krallığı’na dahil edilen Kosova 1992 yılında Yugoslavya’nın parçalanmasından sonra Sırbistan’ın sınırları içinde kaldı
Ancak Sırbistan hükümeti nüfusunun çoğunluğu Arnavut kökenli olan Kosova halkının özerkliğini tanımadı 1990lı yıllarda Sırbistan hükümeti ve Kosovalı Arnavutlar arasında bir çok şiddet olayları yaşandı Kosova 1999 yılında NATO tarafından yapılan Kosova Operasyonu sonrasında özerklik kazandı Kosova, ABD, AET, Sırbistan ve Rusya arasında Kosova’nın statüsü konusunda yapılan görüşmelerin çıkmaza girmesi üzerine Kosova 17 Şubat 2008 tarihinde bağımsızlığını ilan etti

İlk Çağ

Roma İmparatorluğu döneminde Kosova’nın ismi Dardania’ydı Günümüzde Kosova’da Dardanlara ait birçok kalıntıya rastlanmaktadır Kosova’da yaşayan Arnavutların Dardanlardan (İlirya) geldiklerinin en güçlü kanıtı; insan yapısı, aynı kültür ve dilin konuşulmasıdır Dil zaman geçtikçe değişmiştir ancak aynı dilbilgisi kuralları içermektedir Arnavutça kelimelerin çoğu İlirya’da konuşan dilden kaynaklamaktadır Bunun en güçlü kaynağı eski Yunan felsefecilerin kitaplarında - İlir diline ait pekçok kelimeyi kullanmasıdır Dardanlar Kosova’nın bugünkü topraklarında yaşamaktaydı Yapı olarak güçlü ve sert insanlar olarak izah ediliyorlar

Arnavut Ligası

Kosova ilk defa I Murat zamanında 1389 yılında I Kosova Savaşından sonra Osmanlı topraklarına katıldı Ancak Yıldırım Beyazıt’ın 1402 yılında Ankara Savaşı’nda yenilmesi üzerine yaşanan Fetret Devri sırasında Kosova’daki Osmanlı yönetimi zayıfladı 1444 yılının Mart ayında Arnavut ve Karadağ prenslikleri Balkanlar’daki Osmanlı yayılmasına karşı Arnavut Ligası (ya da Lezha Ligası veya siyasi birliği) denilen bir askeri savunma birliği oluşturdular O zamanlar Venedik hakimiyetinde bir liman şehri olan Lezha (Alessio)’da bölgenin en önemli prenslikleri olan Thopia, Muzaka, Ballsha ve Crnojevic aileleri de bu birliğe kurdu katıldı

Arnavut Lezha Birliği’nin üyeleri olan prensler şunlardı: Lek Dukagjin, Pjetėr Shpata, Gjergj Ballsha, Karl Thopia, Theodor Muzaka, Stefan Crnojević, İskender Bey (Gjergj Kastrioti) Daha ufak diğer Kuzey Arnavut aşiretleri de bu birliğe katıldılar Osmanlılar’a karşı mücadele için kendi aralarındaki anlaşmazlıkları bir tarafa bıraktılar Arnavut Kruya Prensi Gjergj Kastrioti (İskender Bey) birliğin komutanlığına seçildi Alınan siyasi kararlarda bütün birlik üyelerinin kabul etmesi şartı vardı Birlik Venedik Cumhuriyeti tarafından da desteklendi

1444′te İskender Bey Osmanlı ordusunu Torviol Ovası’nda yenmeyi başardı Bundan sonraki iki yılda da Arnavut Birliği Osmanlılara karşı savaşlar kazandı 1450′de Kruya’yı kuşatan Osmanlı birlikleri kuşatmayı kaldırmak zorunda kaldılar 1451′de İskender Bey Napoli Krallığı ile bir ittifak kurdu

1452′de Osmanlı ordusu Mokrica ve Meçadi’de Arnavut Birliği’ne yenildi 1453′te İstanbul’un fethi üzerine Arnavutlar Napoli, Venedik, Papalık ve Macaristan Kralları’ndan maddi yardım almaya başladılar 1462′ye kadar Arnavutlar her yıl Osmanlı ordusunu püskürtüyor, ama ertesi yıl Osmanlılar tekrar aynı güçle tekrardan geliyorlardı 1460 ve 1463′te yapılan ateşkesler dışında Arnavut-Osmanlı savaşı hiç durmadan sürdü 1462′de İskender Bey önemli bir şehir olan Ohrid’i almayı başardı
1466′da Kruya’nın ikinci kuşatması da Arnavut Birliği’nce engellendi Fakat aynı yıl Osmanlılar Shkumbin Vadisi’nde Elbasan Kalesi’ni kurmayı ve ilk kez Arnavutluk’ta kalıcı olmayı başardılar 1467′de Kruya’nın üçüncü kuşatması da Arnavut Birliği’nce engellendi 1468′e kadar İskender Bey’in 10000 kişilik ordusu Osmanlı Orduları’nın sürekli saldırılarını başarıyla engellemeyi başardı

1468 yılında İskender Bey’in ölümüyle Lezha Liga’sı zayıflamaya başladı Venedik’in yardımıyla Kuzey Arnavutlar Osmanlılar’la mücadele etmeyi sürdürdüler, ancak Venedik yönetimindeki İşkodra 1479′da Osmanlılarca fetholununca, Arnavut direnişi sona ermese de zayıfladı Bundan sonra Arnavutluk Osmanlı hakimiytine girdi

Osmanlı Dönemi

1479-1912 arasında Kosova Osmanlı hakimiyetinde kaldı Kosova’nın çok önemli Batı-Doğu ticaret yolları üzerinde bulunması nedeniyle, Osmanlı yönetimi Venedik’in de kontrolüne yakın olan Arnavutluk’un geri kalan bölgelerinin aksine Kosova’da yoğun bir devşirme-İslamlaştırma politikası Kosova’da uyguladı 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sonrası Berlin Antlaşması ile tam bağımsılığını kazanan Sırbistan Kosova’da da hak iddia etmeye başladı Osmanlı Devletinin 1912 yılındaki I Balkan Savaşı’nda yenik düşmesi üzerine KosovaYugoslavya Krallığı’nın bir parçası haline geldi


Yugoslavya Dönemi

II Dünya Savaşı sırasında İtalya’nın Almanya’ya teslim olması üzerine Tito tarafından kurulan meclisçe 1945 yılında Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti ilan edildi ve monarşi yıkıldı Bu olaydan sonra Kosova;Yugoslavya’ya bağlı bir eyalet statüsüne geçti
SSCB’nin çöküşü ile dağılmaya başlayan ülkeler arasına Yugoslavya da katıldı Yugoslavya 1992 yılında eyaletlerinin bağımsızlığını ilan etmesi ile dağılmaya başladı Hırvatistan, Bosna-Hersek, Slovenya,Makedonya bağımsızlığını ilan etti Fakat Kosova Sırp baskısı ve askeri müdaheleler sonucunda tam bağımsızlığına kavuşamadı 1995 yılında Sırp ordusu Kosova’ya girdi ve birçok sivilin öldürülmesine sebep oldu

Bağımsızlık süreci
Kosovalı mülteciler (1999)
1991 yılında Yugoslavya’nın dağılması üzerine Kosova’daki yerel etnik Arnavut liderler tek taraflı bağımsızlık ilan etmelerine rağmen, 1990′lı yıllarda bağımsızlığı güvence altına almayı ve otonomiyi geri getirmeyi amaçlayan pasif direniş harekâtı başarısız oldu 1990′lı yılların ortasında, etnik Arnavut isyan harekâtı, Kosova Kurtuluş Ordusu (Kosovo Liberation Army KKO veya KLA veya UÇK; Arnavutça: Ushtria Çlirimtare e Kosov), Sırp hedeflerine saldırmaya başladı 1998 yılının yazında, Arnavutlar Sırp yönetimine karşı kitle protestolarına başladılar Polis ve ordu kuvvetleri KLA’yı ezmek için gönderildi
Kosova Arnavutlarına yapılan baskının devam etmesi üzerine, NATO, Kosova ve Sırbistan’nda bulunan hedeflere Mart 1999 tarihinde hava operasyonlarına başladı (Kosova Operasyonu) Aynı zamanda, Kosova Arnavutlarına karşı, Sırp güçleri tarafından etnik temizliğe başlandı Yüzbinlerce mülteci Arnavutluk, Makedonya ve Karadağ’a kaçmaya başladı Uluslararası Lahey Adalet Divanı araştırmalarında en az 2000 cesede ulaştığını açıkladı 11 haftalık NATO bombardımanından sonra, Miloseviç birliklerini ve polislerini geri çekmeye zorlandı 750000 Arnavut mülteci evlerine geri döndü Bu bölgedeki Sırp nüfusun yarısına tekabül eden 100000 Sırp evlerini terk etti Birleşmiş Milletler, Kosova’nın bağımsızlık yada Sırp egemenliğinden birine dönene kadar bölgeyi kontrolü altına aldı

Böylece Kosova geniş ölçüde bir özerklik kazanmış oldu Kosova temsilcileri ile ABD, AET, Sırbistan ve Rusya arasında Kosova’nın statüsü konusunda yapılan görüşmeler 8 yıl sürdü Görüşmeler hiç bir sonuç vermeyince ABD, NATO ve AB Kosova’nın bağımsızlık düşüncesine desteklemeye başladılar Nihayet 17 Şubat 2008 pazar günü Kosova meclisi tek taraflı olarak bağımsızlığını ilan etti
Rusya, Yunanistan, Güney Kıbrıs Rum Kesimi,Sırbistan ve İspanya bağımsızlığa karşı çıkan devletlerdir Güney Kıbrıs ve Yunanistan’ın bağımsızlığa karşı çıkma nedeni, Kosova’nın, Çamerya ve KKTC için bir örnek olmasıdır Rusya ise batılı devletlerin diğer yeni bağımsız olan ülkeleri (Abhazya, Güney Osetya, Kuzey Kıbrıs vb) tanımadıkları için Kosova’nın bağımsızlığını bir çifte standart olarak görmektedir