İsim Tamlamaları-ad Tamlamaları Ve özellikleri

iSİM TAMLAMALARI – AD TAMLAMALARI VE ÖZELLİKLERİ İLE İLGİLİ KONU ANLATIM Aralarında anlam ilişkisi bulunan adların oluşturduğu söz öbeği Bir adın bir başka adı anlam bakımından tamamlaması Ad takımı olarak da bilinir Tamlayan 1 sözcük, tamlanan 2 sözcüktür Tamlayan tamlananın anlamını bütünler, tamamlar Örn: Su çanağı: çanak ve su arasında belli bir anlam ilişkisi vardır a a Kapının kolu: kapı ve kol arasında belli bir anlam ilişkisi vardır a a En az iki addan oluşur Baştaki ad veya adlar tamlayan, sondaki ad veya adlar tamlanan Örn: Okulmüdürü Tamlayan Tamlanan Devlet memurununokul müdürü tyan tnan tyan tnan tyan tnan

BELİRTİLİ:

Tamlayan “-ın” ilgi ekini (tamlayan) , tamlanan “–ı” 3tekil kişi iyelik ekini (tamlanan) alır Tamlananın tamlayana kesin aitliği söz konusudur Belirlilik vardır Örn: Sınıf-ın kapı-s-ı Arkadaşın-ın kitap-ı Köylü-n-ün mallar-ı

BELİRTİSİZ:

Belirtme anlamı bir genellik kazanır Tamlanan 3kişi iyelik eki “-i” almış durumu Tamlayan belirli değildir Kesin olmayacak biçimde genel bir aitlik anlamı Anlam sınırı çok geniştir Örn: Sokak kapı-s-ı (hangi sokak) Ev terlik-i (hangi ev) Okul müdür-ü (hangi okul) Çam ağaç-ı (hangi çam)

TAKISIZ:
Tamlayan ve tamlananın ek almamış durumu Eksiz tamlama Tamlayan tamlananın neden yapıldığını, neye benzediğini belirtir Örn: Yün eldiven, dev adam…

ZİNCİRLEME:

Tamlayanı veya tamlananı ad tamlaması olan ad tamlaması Örn: Bahçe kapısının gıcırtısı a a a tyan tnan kardeşinin ders kitabı a a a tyan tnan Uyarı: bazı cümlelerde ve özellikle şiirlerde tamlayan ile tamlanan yer değiştirebilir Örn: Sakarya saf çocuğu masum Anadolu’nun Divanesi kaldık Allah yolunun Uyarı: tamlamalarda araya sözcük girebilir Örn: Küçüğün minik elleri Afrika’nın balta girmemiş ormanları UYARI: Belirtili ve zincirleme ad tamlamalarında tamlayanla tamlanan arasına sözcük girebilir; ancak takısız ve belirtisiz ad tamlamalarında araya sözcük giremez Örn: Afrika’nın balta girmemiş ormanları Adamın hiç eksilmeyen saygısı