Reagentler

**Prof. Dr. Sinsi** · 09-09-2012

Reagentler için tepkimeye giren yan reaktifler diyebiliriz

Aslında onlar da reaktifler ama atom sayısı olarak daha az olunca esas yapıya "eklenen" reaktif sıfatını almış oluyorlar

Bir de reagentin tamamı reaksiyona girmemektedir diyebiliriz

Örnek vermek gerekirse, en basitinden, bir karboksilik asit esterinin indirgenmesinde kullanılan LiAlH4 bir tür reagenttir

Organik kimyada sık sık karşımıza çıkar ve ezber gibi gözükür

Fakat onlar aslında organik kimyanin "alfabesidir"

Reagentler
Benzer reagentler arasındaki farklar
Reagentleri organik kimyanin alfabesi olarak adlandırmıştım

Reagentlerın doğru yerde kullanılması düzgün kelime ve cümleler kurmaya benzer

Benzer özellikteki reagentler arasındaki farkları bilmek organik kimyada büyük avantaj sağlar

Mesela, yükseltgeme tepkimeleri için kullanılan bir çok yükseltgen reagent vardır

Ama bunlardan bazıları, istediğimiz yükseltgenme basamağında dururken, kimisi kuvvetli yükseltgen oldukları için köküne kadar yükseltgerler

İndirgeme reagentleri için de benzer şeyleri söylemek mümkün

Dolayısıyla nerde hangi reagenti kullanacağını bilmek organik kimyanın olmazsa olmazlarındandır

Grignard Bileşiği
Alkil halejenürleri kuru dietil eter icinde magnezyum ile muamele ettikten sonra elde ettigi bilesigin yillar sonra bile onun adiyla anilacagini da tahmin etmemisti herhalde

Victor Grignard henüz ömrünün baharinda, gencecik bir doktora ögrencisi iken hocasinin uzun bir süredir ugrastigi bu konuda inanilmaz bir basari gösterip kendi adiyla anilan bu tür bilesikleri sentezlemeyi basarmis ve Organometalik Kimya adli yeni bir kimya dalinin da öncülügünü yapmis oldu

Sodyum Bor Hidrür
Lityum alimünyum hidrür gibi güçlü bir indirgenle seçici indirgemeler yapmak pek mümkün olamamaktadır

Bu seçiciliği sağlamak için daha zayıf bir indirgen kullanmak iyi bir çözüm olabilir

İşte böyle bir amaç için uygun reaktiflerden biri sodyum bor hidrürdür

Sodyum bor hidrür, NaBH4, keton ve aldehitleri indirgerken, ester ve karboksilik asitlere etki etmez

Dolayısıyla hem keton hem de ester fonksiyonel gurupları içeren bir molekülde sadece ketonu indirgemek mümkün olabilmektedir

09-09-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Reagentler Reagentler için tepkimeye giren yan reaktifler diyebiliriz Aslında onlar da reaktifler ama atom sayısı olarak daha az olunca esas yapıya "eklenen" reaktif sıfatını almış oluyorlar Bir de reagentin tamamı reaksiyona girmemektedir diyebiliriz Örnek vermek gerekirse, en basitinden, bir karboksilik asit esterinin indirgenmesinde kullanılan LiAlH4 bir tür reagenttir Organik kimyada sık sık karşımıza çıkar ve ezber gibi gözükür Fakat onlar aslında organik kimyanin "alfabesidir" Reagentler Benzer reagentler arasındaki farklar Reagentleri organik kimyanin alfabesi olarak adlandırmıştım Reagentlerın doğru yerde kullanılması düzgün kelime ve cümleler kurmaya benzer Benzer özellikteki reagentler arasındaki farkları bilmek organik kimyada büyük avantaj sağlar Mesela, yükseltgeme tepkimeleri için kullanılan bir çok yükseltgen reagent vardır Ama bunlardan bazıları, istediğimiz yükseltgenme basamağında dururken, kimisi kuvvetli yükseltgen oldukları için köküne kadar yükseltgerler İndirgeme reagentleri için de benzer şeyleri söylemek mümkün Dolayısıyla nerde hangi reagenti kullanacağını bilmek organik kimyanın olmazsa olmazlarındandır Grignard Bileşiği Alkil halejenürleri kuru dietil eter icinde magnezyum ile muamele ettikten sonra elde ettigi bilesigin yillar sonra bile onun adiyla anilacagini da tahmin etmemisti herhalde Victor Grignard henüz ömrünün baharinda, gencecik bir doktora ögrencisi iken hocasinin uzun bir süredir ugrastigi bu konuda inanilmaz bir basari gösterip kendi adiyla anilan bu tür bilesikleri sentezlemeyi basarmis ve Organometalik Kimya adli yeni bir kimya dalinin da öncülügünü yapmis oldu Sodyum Bor Hidrür Lityum alimünyum hidrür gibi güçlü bir indirgenle seçici indirgemeler yapmak pek mümkün olamamaktadır Bu seçiciliği sağlamak için daha zayıf bir indirgen kullanmak iyi bir çözüm olabilir İşte böyle bir amaç için uygun reaktiflerden biri sodyum bor hidrürdür Sodyum bor hidrür, NaBH4, keton ve aldehitleri indirgerken, ester ve karboksilik asitlere etki etmez Dolayısıyla hem keton hem de ester fonksiyonel gurupları içeren bir molekülde sadece ketonu indirgemek mümkün olabilmektedir