Ağ Yüklenmesi

AĞ YÜKLENMESİ
Ağ Yüklenmesi

Microsoft Windows NT Server sürüm 4 tarafından kullanılan veri yapıları, güvenlik açısından oldukça değerlidir, fakat aynı zamanda sistem bir kez yüklendikten sonra üzerinde bazı değişiklikler yapılmasını engelleyebilirler Bu yüzden, sistemin ilk seferinde doğru yüklenebilmesi için dikkatli plan yapılması gerekir

Bir Dosya Sistemi Seçmek

Windows NT ağını yüklediğinizde FAT (file allocation table) ve NTFS (NT file system) olmak üzere iki ağ dosya sistemi seçeneğiniz vardır Ağı FAT veya NTFS olarak önceden biçimlendirilmiş bir bölmeye yükleyebilirsiniz Ayrıca sistemi yüklerkende bir bölmeyi FAT veya NTFS olarak biçimlendirebilirsiniz Veya yükleme sırasında hiçbir veri kaybı olmadan, bir FAT bölmesini bir NTFS bölmesi olarak değiştirebilirsiniz

NTFS'den daha düşük bir ek yükü olmasına rağmen FAT, sunucu için uygun bir seçim değildir NTFS'in yerleşik güvenlik ve kurtulabilirlik özelliklerinden yoksundur NTFS'in birçok özelliği onu Windows NT için yeğlenen dosya sistemi yapmaktadır:
· Korumalar ya dizinlere ya da kişisel dosyalara atanmaktadır Dosyalar taşındıklarında bile izinlerini koruyabilirler
· Hiç kimse bir disketten önyükleme yaparak NTFS sistemine yetkilendirilmemiş erişim kazanamaz
· Çökme durumunda sistem kurtarılabilir; çünkü hareketler yürütülmeden önce bu hareketlerin günlük tutma işlemleri tamamlanmıştır Disk onarım yardımcıları gerekli değildir
· NTFS kendi disk alanlarını sürekli olarak gözler; eğer bir hasar bulursa, kötü alanı hizmet dışına çıkarır ve bu alandaki veriyi başka bir alana taşır Bu sıcak düzenleme (hot fix) olarak adlandırılır ve çalışan herhangi bir uygulamada gözle görülmez

RISC işlemcili makineler üzerinde bir FAT bölmesine ihtiyacınız olacak, ancak önyükleme amaçları için çok küçük bir tane de (min 5 MB) yetecektir Sabit diskin geri kalan kısmı NTFS olarak biçimlendirilmelidir

Eğer güvenliğin değil de kullanışlığının önem taşıdığı bir ortamda iseniz, en azından bir küçük FAT bölmesini, Intel tabanlı sunucular üzerinde bile, kullanmayı düşünebilirsiniz Çok güvenli ve sağlam bir yapılandırma olmadığı kesindir Ancak sabit sürücünüzde küçük bir FAT bölmeniz varsa, EISA yapılandırma yardımcılarını çalıştırmak gibi sistem yönetiminin küçük işleriyle uğraşmak daha kolaydır Tüm donanım yardımcılarını ona yükleyebilir ve sisteminiz çöktüğünde veya büyük sorunlar olduğunda bile bir disketten önyükleme yaparak yardımcılara gidebilirsiniz Sabit diskin kendisi çöktüğünde bu kuşkusuz işe yaramayacaktır; dolayısıyla bu durumda güvenli, ancak erişebilir bir yerde disket sürümlerinizi tutmanız gerekecektir Ancak küçük bir FAT bölmesine sahip olmak, bir çok durumda olayı kolaylaştırmaktadır

Ancak güvenliğin ciddi önem taşıdığı bir ortamda FAT bölmesi kullanmayın Bu durumda, tüm depolama sisteminizin NTFS için yapılandırılması iyi olur

Yalnızca Windows NT ile çalışan bilgisayarların NTFS'i doğrudan kullanbilmelerine rağmen, ağ kullanıcıları hiçbir zorluk çekmeden NTFS bölmelerindeki dosyalara erişebilirler, MS,OS, OS/2, UNIX veya Microsoft Windows'un çeşitlemelerinden biriyle çalışıyor olsalar bile

Disk Bölmelerini Planlamak
Sunucunuzu kurduğunğzda, sunucunun kullanılabilir disk alanlarının bölümlemesine de karar vermeniz gerekecektir Tek, büyük bölmeler ile çoklu, küçük bölmeler arasında dengelemeler yapılır

Kavramsal olarak büyük, tek bölmelerle uğraşmak her zaman daha kolaydır, ancak büyük bölmeler kullanmak, sistem yapılandırılması için her zaman elverişli yol olmayabilir Dikkate alınması gereken bir konu, sistemin genel kararlılığıdır Eğer sisteminizin genel yapılandırılmasının, oldukça sabit bir uygulamalaru grubu ve istikrarlı bir kullanıcı nüfusuyla kararlı olması beklentiniz varsa, bu gereksinimlere karşılık verecek büyük bölmeler kullanmayı yeğleyebilirsiniz

Eğer sunucunuz temelde bir veritabanı sunucusu işlevini görecekse, karar alma yönünde çok fazla şey yapmanız gerekmez Veritabanınızın çekirdek program dosyalarını, mantıksal büyüme için yer ayırarak, tek bir bölme üzerine koymanız iyi olacaktır Ancak hızı maksimumda tutmak için herşeyi bu bölme dışında tutmanız gerekeceğinden, bölmeyi buna uygun olarak boyutlandırın Veri dosyalarının kendi başlarına nasıl düzenledikleri büyük ölçüde veritabanınıza bağlıdır, fakat dosyalar ya çoklu bölmeler ve çoklu sürücüler boyunca dağılacaklar ya da tümüyle veritabanı uygulamasının denetimi altında olan özel bir ham bölme üzerine depo edileceklerdir Her durumda, veritabanının büyümesi için çok fazla alana gerek olduğunu fark edeceksiniz Bir veritabanı sunucusu aynı zamanda, şeritleme (striping) veya diziler (array) kullanarak veritabanınızı çoklu sabit sürücüler boyunca yaymanıza izin veren bir RAID donanım veya yazılım çözümünün kullanılması için belirgin bir yerdir Bu, sadece sınırsız bir büyümeye izin vermekle kalmaz, sabit disk boşluğunuzu ölçülü bir şekilde genişletebilme avantajını da sağlar; çünkü daha fazla dosya alanı gerektiğinde, bir ek sürücüyü basitçe dizinize ekleyebilirsiniz
Diğer taraftan eğer işinizin doğası oldukça sık sistem değişiklikleri gerekiyorsa, daha küçük sabit disk bölmeleri kullanmayı daha anlamlı bulabilirsiniz; böylece özel bir proje için kolayca bir bölme yaratabilirsiniz Proje tamamlandığında, gereken şey sadece veriyi arşivlemektir; bölme temizlenecek ve bir sonraki projeye hazır hale gelecektir

NTFS'in bir büyük getirisi de, FAT kullanımındaki gibi büyük miktarlardaki alanlar harcamaksızın büyük ve tek bölmelere sahip olabilmenizdir Sistem bölmesi yeterince büyük ve kararlı olacak ve birdenbire onu büyütmek derdine düşülmeyecektir Tipik bir yükleme için, bugünlerde sabit sürücü alanının ucuz olduğunu varsayarsak, tipik bir sunucuya yaklaşık 500 MB yeter Kuşkusuz kullanıcı ve uygulama bölmelerinin boyutu tümüyle sizin özel ortamınıza bağlı olacaktır Ancak, onlara büyüme için fazla yer bırakmanız gerekmeyecektir, çünkü yeni kullanıcı ya da uygulama eklemeniz gerektiğinde, eski bölmelere dokunmadan basitçe bir başka sürücü ya da bölme eklenmelidir

Disk bölmelerini planlarken dikkate almanız gereken bir şey de, eğer varsa, ne tür bir RAID ya da başka bir sürücü erişim yöntemi kullanacağınızdır Eğer seçimşansınız varsa, bir özel RAID denetcisini veya bir RAID donanım çözümünü kullanmak gerekir Yeterli bir RAID donanım çözümünü Windows NT Disk Administrator içinde yerleşik olarak bulabilirsiniz

Bir disk dizisi veya ikizi oluşturmak için Disk Administrator'ın yerleşik araçlarını kullanmak kesinlikle avantajlıdır Kuşkusuz, en önemlisi maliyettir, çünkü maliyet kayıp disk alanı ile sınırlıdır Ancak, taşınabilirlik ve uyumluluk konusunda da üstünlükleri vardır Disk Administrator, işletim sisteminin tümleşik bir bölümüdür; bu yüzden, Intel tabanlı veya RISC tabanlı bir sürücü için aynı biçimde kolayca yapılandırabilirsiniz Bu bazı bilgisayarların gereksinimlerine bağlı olarak farklı işlemciler kullanıldığı çeşitlenmiş ağ boyunca, benzer bir yapılanmayı korumanıza izin verir Ayrıca çözümü güç uyumluluk sorunları için endişe etmeniz gerekmez, çünkü Disk Administrator işletim sisteminin içinde tasarımlanmıştır

Öte yandan, Disk Administrator kullanımında bazı kısıtlamalar vardır Yalnızca üç temel RAID türünü destekler; İkizleme (RAID 1), şeritleme (RAID 0) ve eşlikli şeritleme (stripting with parity) (RAID 5) Bunlar en iyi bilinen ve en yaygın RAID türleri olsalar da, RAID seçenekleriniz neredeyse yalnız bunlarla sınırlrıdır ve sizin gereksinimlerinizi karşılamayabilir Disk dizilerinizin kullanımını farklı bir donanım altsistemine taşımanın, hem hız hem de kararlılık açısından belirgin üstünlükleri olabilir Öncelikle, RAID donanım çözümlerinin çoğu, sunucuyu tümüyle kapatmaksızın başarısız sabit sürücüleri kaldırmanıza (sıcak takas) izin verir; bu dabir üretim ortamında kesinlikle bir avantajdır

Ağ İletişim Kurallarını Seçmek
Windows NT Server geniş ölçüde iletişim kurallarında bağımsızdır Standart iletişim kurallarından herhangi birini kullanarak işini görebilir ve tüm ana iletişim kurallarıyla boy ölçüşebilir
· IPX/SPX : Novell NetWare ağlarının iletişim kuralı ve Windoe NT Server için varsayılan iletişim kuralı
· TCP/IP : Internet'in iletişim kuralı ve geniş alanlı ağlar için yeğlenen iletişim kuralı
· NetBEUI : Microsoft Lan Manager ağları ve Microsoft for Workgroups ağları tarafından kullanılan iletişim kuralı
· AppleTalk : Macintosh bilgisayarlarının kullandığı iletişim kuralı
· SNA DLC : Anasistem erişimi için iletişim kuralı

Çok azımız bu iletişim kurallarının tümünü aynı anda desteklemeyi isteriz ve aslında buna gerek yoktur Temel seçim iki tanedir: IPX/SPX veya TCP/IP

IPX/SPX, NetWare ağlarında yıllardır başarıyla kullanılan hızlı ve esnek bir ağ iletişim kuralıdır; kurulumu ve yapılandırılması kolaydır Bir yerel ağ için varsayılan iletişim kuralıdır ve bu düzeyin ötesinde bir bağlantı planlamıyorsanız, iyi bir seçimdir Aynı zamanda NetWare sunucularla karışık bir ortama gireceğinizde de yeğlenen bir iletişim kuralıdır

TCP/IP de hızlı ve esnek bir ağ iletişim kuralıdır Esasen Internet için yaratılan TCP/IP, karşılaşabileceğiniz her türlü donanım veya işletim sistemi üzerinde çalışan ve yaygın kabul gören bir iletişim kuralıdır Eğer geniş alanlı bir ağa ya da Internet'e bağlantı yapacaksanız, ağınız için yeğleyeceğiniz iletişim kuralı da TCP/IP olacaktır TCP/IP, yapılandırılması ve sürdürülmesi zor bir iletişim kuralı olarak ün yapmıştır; ancak Windows NT Server'daki araçlarla TCP/IP'nin yapılandırılması ve sürdürülmesiişini geçmişte olduğundan daha kolay yapabilirsiniz

NetBEUI yerel ağ yapılandırılmasının ilk zamanlarında geliştirilmiştir Küçük ve bazı durumlarda nispeten hızlıdır ve Lan Manager ve Windows for Workgroups ağları için kullanılan bir iletişim kuralıdır Bunula birlikte, günümüzün farklı ağ ortamında, sınırlamaları yararlarından daha ağır bastığından, ömrünün sonuna gelmiştir

AppleTalk ve SNA DLC, sırasıyla Macintosh ve anasistem (mainframe) ortamlarına bağlantıyı kolaylaştırmak için, Windows NT Server'a katılmıştır Eğer ağınız bu platformlardan birini içeriyorsa, uygun iletişim kuralını ekleme gereğiniz olacaktır DLC, Hewlett-Packard yazıcılarla konuşmak için yararlı bir iletişim kuralıdır Bunula birlikte, her iki durum için de TCP/IP'yi kullanabileceğinizi görebilirsiniz Her iki ortam için de mükemmel TCP/IP çözümleri vardır ve her ikisinin de gelecekte TCP/IP'ye gittikçe daha fazla yönelmeleri olasıdır Bununla birlikte, bir kalıt ortamı destekleme gereğiniz olabilir ve Windows NT Server bunun için gerek duyacağınız araçları içerir

Güvenlik Planlaması
Hemen hemen tüm ağ kullanıcıları, soyut konuşulduğunda güvenliğin iyi bir şey olduğunu kabul ederler Ancak günün birinde, bir parolayı unuttukları, istedikleri bir belgeye ulaşamadıkları, en yakınlarındaki yazıcı dururken koridorun sonundaki yazıcıdan çıkış almak zorunda kaldıkları, Internet'ten aldıkları nefis bir programı yükleyemedikleri zaman bu durum değişir Güvenlik yüzünden çalışmaz olduklarını söylerler Öte yandan, erişilen, değiştirilen hatta tahrip edilen dosya kendilerinin ise, bu kez de güvenlik gevşek diye yakınırlar

İdeal bir güvenlik, hem kimsenin özel bir izni olmadan hiçbir şeye ulaşamayacağı kadar eksiksiz, hem de varlığını hiç kimsenin hissetmeyeceği kadar şeffaf olmalıdır

Ağ Yönetim Modelleri ve Güvenlik Sorunları
Ağınız için seçtiğiniz yöntem modeli, uygulamanız gerek güvenlik önlemi türlerini etkiler Ağ yönetimi dört temel yapılandırmadan birinde organize edilebilir:
· Bir kuruluşun tümü için merkezden
· Bölüm veya grup temelinde yerel olarak (dağıtılmış yöntem)
· İşletim sistemi ile
· Yukarıdakilerden bazı bileşenleri ile

Yönetim modellerinin hem küçük hem de büyük ve karmaşık modeller için benzer olabilmesi şaşırtıcıdır Bu modellerin ölçek ve derecesi farklılaşabildiği hakde, temel yaklaşım aynıdır İncelenebilecek üç model vardır:

Merkezden Yönetim

Bir merkezden yönetim modelinde, örgütlenme içindek kaynakların, kullanıcıların ve ağların tümünü bir kişi, grup veya bölüm yönetir Bu model, küçük ve orta ölçekli örgütlenmelerde iyi çalışır; büyük ya da coğrafi olarak dağınık olan örgütlenmelerde yavaş veya yetersiz kalabilir Ancak, güvenlik açısından, merkezden yönetim en iyi modeldir Sistem politika ve yordamların tüm örgütlenmede tek tip olmasını sağlar Yöneticiler hem ağ içindeki kaynak ve kullanıcıların yeniden konumlandırılmasını, hem de kullanıcı profil ve erişimlerinde gerekli değişiklikleri hızla gerçekleştirebilir

Merkezden yönetim modeli

Dağıtılmış Yönetim

Dağıtılmış yöntem modelinde ağ, bölüm ve çalışma grubu düzeyinde yönetilir Bu yerel düzeydeki yönetim kullanıcı gereksinimlerine hızlı yanıt vermeyi kolaylaştırsa da, bu yanıt hızı çoğu zaman ağ güvenliği pahasına başarılabilmektedir Bir ağ üzerinde çeşitli bölüm ve çalışma grubu düzeyi yönetici olduğunda, sistem politikaları ve yordamları bir çalışma grubundan diğerine değişmektedir Bir sistemde ne kadar çok grup bulunursa, çoklu güven ilişkileride o kadar çok gerekecektir

Dağıtılmış yönetim modeli

Karışık Yönetim
Karışık yöntem modeli hem merkezden, hem de dağıtılmış yönetim modellerinin özelliklerini taşır Bölüm veya çalışma grubu düzeyindeki yöneticiler kullanıcıların günlük gereksinimleri ile ilgilenirken, merkezi yönetimdeki sistem politikalarının kuruluş çapında uygulanmasını sağlar Bu, genellikle küçük örgütlenmelerin karşılabileceklerinden daha büyük bir personel yatırımı gerektirmektedir, dolayısıyla karışık yönetim modeli genellikle daha büyük organizasyonlarla sınırlandırılmıştır

Karışık yönetim modeli

Ağ Güvenlik Türleri
Ağ güvenliği için dört ana kategori vardır:
· Fiziksel güvenlik
· Kullanıcı güvenliği
· Dosya güvenliği
· Davetsize karşı güvenlik

Ağınızın büyüklüğü ne olursa olsun, bu kategorilerin hepsi hakkında bilgi sahibi olmanız gerekmektedir Ancak bunlardan biri veya diğerinin göreli önemi, ağın boyutu değiştikçe değişecektir

Fiziksel Güvenlik

İster ağ sunucusu, ister masaüstü iş istasyonu, isterse taşınabilir bilgisayar veya bir alışveriş merkezindeki ortak erişim terminali olsun, her bilgisayarın fiziksel olarak güvende olması gerekmektedir Bilgisayarı fiziksel olarak alıp götürebilen biri, verinize erişim kazanabilir Yine de bu, tüm bilgisayarlarınızı sürgülemeniz anlamına gelmez Fakat, ağ sunucularının konumuna karar vermek, biraz daha fazla özeni gerektirmektedir Çok fazla yürümemek için bu yerin yakın olması iyi olur Kapısı kitlenen, iyi havalandırılmış, iyi aydınlatılmış bir oda bu iş için uygun olacaktır

Kullanıcı Güvenliği

Kullanıcı güvenliğinin iki yönü vardır:
· Kullanıcıların gerek duydukları kaynaklara erişimini kolaylaştırmak
· İşlerini yapmaları için gerekli olmayan kaynakları ise, kullanıcılardan uzak tutmak ve hatta gizlemek Bu kaynaklar, hem işletmenin en gizli bilgilerini, hem de diğer kullanıcıların kişisel varlıklarını kapsar

Mümkün olduğu kadar, ağa ve ağ kaynaklarına erişim için kullanıcıların sadece bir kez girmeleri gereken, tek bir parolayı anımsamaları iyi oluuur Buna karşın, yüksek derecede hassas kaynaklara erişim için ikinci bir parola girme zorunluluğu, bu kaynakların gizlilik özelliğini pekiştirir İnsanlar iki veya üç parolayı anımsamayabilirler Fiziksel yerleşimle birlikte ağınızın mantıksal düzenini de planlamanız, daha sonra karşınıza çıkabilecek pek çok güvenlik ve yönetim sorunlarından sizi kurtaracaktır Etki alanlarının, basit fiziksel yakınlık yerine kişi ve nesnelerin mantıksal gruplamalarını içereceği biçimde düzen planlanır

Dosya Güvenliği

Dosya güvenliğini sağlamanın iki yolu vardır:
· Dosya erişimini denetlemek
· Dosya bütünlüğünü korumak

Hem veri hem de belge dosyaları yapılandırılmış biçimde veri içerir, ancak belge dosyaları genellikle insanlar tarafından okunabilirken, veri dosyaları bir program tarafından yorumlanmalıdır

Microsoft Windows NT Server sürüm 4 hem klasör hem de dosya düzeyinde erişimi denetlemenize olanak sağlar Böylece,bir klasöre tam erişimi olan biri, o klasördeki bir dosyaya erişemeyebilir veya bunun tam tersi Ancak bu sadece, NTFS dosya sistemini seçmişseniz mümkün olabilr Aslında,Windows NT'deki izinler, herhangi bir dosyaya atanabilen bileşimlerdir Kişisel dosya özellikleri şunlardır:
· Read (R)
· Write (W)
· Execute (E)
· Delete (D)
· Change Permissions (P)
· Take Ownership (O)

Ayrıca, yetkilendirilmemiş erişim denemelerini önleyecek şekilde hassas ve gizli dosyaları denetlemek gerekir

Program dosyaları

Program dosyaları ve onları içeren klasörler, hemen her zaman Read'e ayarlanmalıdır, çünkü kullanıcılar nadiren yazmaya gerek duyacaklardır Ayrıca Read erişimi, kullanıcıların kasıtlıı veya kasıtsız olarak dosyaların silinmesi, üzerine yazmasını ya da virüs getirmesini önler Bununla birlikte, bütün dosyaları Read'e ayarlamak da yeterli değildir, çünkü bir klasöre Change Permissions erişimi olan bir kullanıcı, klasördeki herhangi dosya için erişimi değiştirebilir

İyi Bir Parola Seçmenin Kuralları
İyi bir parola aşağıdaki özelliklere sahiptir:
· Oturum açma adındaki karakterlerin bir rotasyonu değildir
· En azında iki alfebetik ve bir tane de alfebetik olmayan karakter içerir
· En az altı karakter uzunluğundadır
· Parola, kullanıcı adı ve başharfleri, çocuklarının veya diğer belirgin kişi adlarının baş harfleri veya bu tür verilerle kullanıcının doğum tarihi ve telefon numarası gibi verilerin bileşimide değildir
Windows Nt de Donanımın Planlanması ve Yerleştirilmesi
Ağ için donanım seçmek, tek bir iş istasyonu için donanım seçmekten daha özenle yapılmalıdır İş istasyonları, genellikle kendi iç yapılandırılmaları dikkate alınmaksızın bir ağa bağlanabilir, ancak sunucu ve denetcilerin, en iyi başarımı elde etmek için, ağdaki rolleri düşünülerek tasarlanmaları gerekir Her ne kadar kötü tasarlanmış ve yapılandırılmış bir iş istasyonu kendi kullanıcısını kızdırsa da, ağ üzerindeki rolü düşünülerek tasarlanıp yapılandırılmamış bir sunucu, ağ üzerindeki tüm kullanıcılar için sorun yaratacaktır

İlk kural şudur: Microsoft Windows NT Server 40 Hardware Compatibility List'te olmayan bir sunucu veya denetçiyi kullanmayı düşünmeyin Bunun iki nedeni vardır Birincisi, ağınızdaki en önemli makinelerin hepsi resmen uyumluysa, herşeyin mükemmel çalışması şansına sahipsinizdir İkisi, eğer bilgisayarlarla veya listedeki diğer gereçlerle herhangi bir sorununuz olursa, Microsoft'u arayabilirsiniz Eğer, uyumlu olarak tanımlanmamış bir gereci kullanıyorsanız, kendinizle başbaşa kalırsınız Sorununuzun donanımla ilgili olup olmaması, bu durumda önemli olmayacaktır Dolayısıyla bileşenlerin, her zaman donanım uyumluluk listesinden seçtiğinizden emin olmak gerekir Microsoft Windows NT, donanım konusunda Microsoft Windows'un Microsoft Windows 95 gibi diğer sürümlerinden çok daha titiz olsa da, uygun donanımların listesi her Windows NT sürümüyle biraz daha uzamaktadır Seçimlerinizi donanım uyumluluk listesi ile sınırlamak sıkıntı yaratmayacaktır

Eğer çok sayıda sistem yerleştirmeyi planlamış ve donanım uyumluluk listesinde bulunmayan bir donanım parçasını kullanmak zorunda kalmışsanınız, donanım sağlayıcınızın listeye katılması için bu öğeyi Microsoft'a bildirmesi, harcadığı zamana ve paraya değer

Sistemi Tasarlamak
Microsoft Windows NT Server sürüm 4 sistemini tasarladığınızda, karar alma sürecinizde dikkate alıp dengeleyeceğiniz üç etken vardır:

Ağınız için seçmiş olduğunuz etki alanı türü

Başlangıç boyutu ve sistemin beklenen gelişimi

Kaynakların örgütlenmedeki konumları

Etki Alanı Modeli
Etki alanı modelinizin eninde sonunda neye benzeyeceğini düşünmeksizin, tek bir etki alanıyla başlayın ve gereksinimler sisteminizi aşıncaya kadar orada kalın Bu, sizin Windows NT sunucu araçlarını tanımanıza, olası yükleme sorunlarını tanımlamanıza, donanım seçimlerinin akıllıca olduklarından emin olmanıza ve denetimli bir ortamda bile kaçınılmaz olarak beliren sistem hatalarını ve kullanıcı arabirimi sorunlarını incelemenize olanak verir Test ortamında yakalamış olduğunuz sorunlar için endişelenmeniz gerekmeden, ağınızın ölçeğini büyüttüğünüzde yeteri kadar yenisiyle karşılaşabilirsiniz Hızla ilerleme eğiliminde olsanız da, şimdi fazla zaman harcmak, sistemin yüklenme ve uygulaması sürecinin tamamını kolaylaştıracaktır

Başlangıçtaki birincil etki alanı denetçinizi çalışır duruma getidikten sonra, örgütün etkili kullanıcılarını sürece katın Bu kullanıcıları başlangıç işleminin bir parçası yapın ve etki alanları, yerel genel grup türleri ve uygulama teknikleri hakkındaki kararlara katılmalarına izin verin Daha en başta bir anahtar kullanıcı grubu oluşturmak, tüm süreci benimseyen müttefikler yaratarak sistemin uygulayışını çok kolaylaştıracaktır Bunlar sizin en iyi ve en etkili savunucularınız olabilir Ve büyük bir ağ projesini uygulamış olan herkesin bildiği gibi, savunmaya ihtiyacınız olabilir

Bu çekirdek grubun aynı ölçüde önemli bir başka önemli rolü daha vardır Bunlar maden ocağınızın sirenleri olabilirler; yükleme sırasında sorunlar olduğunda bu grup, sorun kontrolden çıkmadan önce hızla tepki vererek erken uyarı sistemi olacaklardır Bu kişiler test aşamasında sizinle yaptıları çalışmalar sayesinde, yeni ortamlarından ne bekleyeceklerini bilirler ve porjeniz ufak bie örnek çalışmadan tamamlanmış bir ortama dönüşünceye kadar, sistemde oluşabilcek tüm başarım azalmalarını ve gariplikleri derhal farkedeceklerdir

Başlangıç Boyutu ve Sistemin Beklenen Gelişimi
Başlangıçtaki ağ boyutunuz ile sisteminizin beklenen gelişimi arasındaki farkı dikkate almak önemlidir Örneğin, büyük bir şirketin bir bölümünde bir ağ kurarken bu sistemin, şirketin geri kalan kısmını da içine alabilecek şekile gelişme olasılığını göz önünde bulunduruyor olabilirsiniz

Sadece şu anki durumunuz değil, şirketinizin gelecek için planladığı koşullara uyan bir etki alanı modeli seçilmelidir Başlangıçtaki tasarım şirketinizin gelecekteki gereksinimlerini dikkate almadan yapılmışsa, sonradan etki alanı modelinizi değiştirmek çok daha zor olacaktır Örneğin, eğer örgütümüzün kuvvetli, merkezi bir bilişim sistemi varsa, etki alanı mimarinizi tam güven ilişkili bir model etrafında tasarlamayı istemezsiniz Bu durumda temel etki alanı veya çoklu temel etki alanı daha uygun olacaktır Öte yandan, örgütünüzdeki her bölüm veya departmanın genellikle kendi kaynaklarında sorumlu olduğu ve bilişim sistemleri departmanınızın esas olarak destekleyici bir rol üstlendiği bir durumda, çoklu temel etki alanı modeli çok daha anlamlı olacaktır Ancak bu durumda bile, kuruluşunuzun tek bir yerleşim ve az sayıda departmanın ötesinde gelişeceğini düşünüyorsanız, temel veya çoklu temel etki alanı modelinin karmaşık güven ilişkilerini sürdürmek, bazı noktalarda çok büyük sıkıntılar yaratır

Nispeten az sayıda sunucu her biri birden çok görevi gerçekleştirecek şekilde kullanmayı düşünüyorsanız, güçlü makinelere ihtiyacınız olacaktır Kaynakları biraz daha dağıtılmış olduğu ve birkaç sunucunun etki alanı denetçilerine yardım ettiği bir yapıda, her makinenin çok güçlü olmasına gerek yoktur Ancak, dağıtılmış kaynaklarınız olsa bile, kendinize ileriye yönelik büyüme için yer bırakın Böylece kullanıcılarınıza bugün nitelikli hizmet vermeyi ve ileride giderek artan isteklere destek verebilmeyi sağlamış olursunuz Potansiyel büyüme alanları olarak şu anahtar alanları aklınızda bulundurun:

Bellek

İşlem gücü

Sabit sürücü sığası, esnekliği ve hızı

Ağın bant genişliği

Bu alanların hepsi için, başlangıçtaki ağ kurulum aşamasında kendinize büyüme için yer bırakabilirsiniz

Bellek

Her zaman belli bir bellek miktarı için mümkün olan en az sayıdaki yuvayı seçmektir Örneğin, bir sunucuda 64 MB'lık RAM verebilmek için kolayca dört veya sekiz yuva kullanabilirsiniz Ancak mümkün ise, bunu yapmamanız iyi olur Daha ileri bir planlama yaparak, gelecekte kendinizi kısıtlamaktan kolayca kaçınabilirsiniz İstediğiniz sonucu verecek olan maksimum bellek modül boyutunu seçin Çoğu durumda yeni Pentium veya PentiumPro ana çevrim kartları için bu ölçü iki yuvadır, altı tane de gelecekteki bellek için bırakırsınız 128 MB' tan fazlasını destekleyemeyecek bir ana çevrim kartı seçmeyin Bu başlangıçta çok büyük bir bellek gibi gözükebilir ve fazlasıyla yeter Ancak sonradan daha fazla belleğe ihtiyacınız olursa, yeni uygulamalarınız ve veritabanı sunucunuz 256 MB gerektirirse, eski RAM'inizi yeniden işleyip kullanılabilir duruma getirmek için bir yol aramak gerçekten sinir bozucu olmaktadır

Bir Windows NT ağındaki tüm etki alanı denetçi ve sunucuları en az 32 MB RAM kullanımdan yarar görecektir Tabii ki, bellek fiyatları böyle kalırsa, her makinede bu kadar RAM ayıramayabilirsiniz Bir denetçi 16 MB RAM'le bile idare edebilir; ancak her dört MB'lık RAM bir fark yaratacaktır, dolayısıyla yapabildiğiniz sürece 20 veya 24 MB'a çıkın

Ağ boyunca kaynakları dağıtmak, ancak RAM veya işlem gücü yetersizliği ile karşılaşmayacaksanız iyi bir fikir olabilir Her biri, yönetebileceğiniz en çok RAM'e sahip olanaz sayıda sunucuya sahip olmak, daha az RAM'li çok sayıda makineye sahip olmaktan çok daha iyidir

İşlem gücü Ek işlemcileri destekleyebilecek bir sunucuyla işe başladığınızı düşünün Başlangıçtaki sisteminiz ekstra gücü gerektirmese bile, ek CPU'ları destekleyecek bir tasarım, gereksinimleriniz beklentilerinizin ötesinde arttığında sığayı hızla ve kolaylıkla yükseltmenize olanak tanıyacaktır Birden fazla CPU'yu destekleyebilecek bir sunucu için yüksek bir para ödeyecek olsanızda, maliyet gerçekte çok fazla olmayacaktır Birden fazla CPU'yu destekleyebilen bir sistem, diğer anahtar alanlarda da kolayca ölçeklenebilir biçimde tasarlanmıştır

Sabit sürücüler Aynı düşünceler sabit sürücüler için de geçerlidir Er ya da geç, sunucularınıza ek sabit sürücü sığası eklemeniz gerekeceğinizden emin olabilrsiniz Depolama gereksiniminin varolan sığanızı her zaman aşması Murphy'nin değişmez kanunlarında biridir Eğer, depolama alt sisteminizi çoklu sürücülerin çevresinde tasarlamısanız, kullanıcılarınızı ve yapılandırmanızı rahatsız etmeden yeni yer eklemek kolay olacaktır

Ağın bant genişliği
Potansiyel sistem büyüme dar boğazı olarak aklınızda bulundurmanız gereken son alan ağ altsistemdir Windows NT Server, NetBEUI, IPX/SPX, TCP/IP vediğer ağ iletişim kurallarını desteklemektedir, ancak mümkün olduğu sürece TCP/IP'yi kullanmak gerekeceği kesindir NetBEUI, büyük ve yoğun bir ağın kullanımından sorumlu değildir Ayrıca NetBEUI ile ağınızı parçalara da bölemezsiniz, çünkü dolaştırılamaz Windows NT'nin önceki sürümlerine var sayılan iletişim kuralı , esas olarak Novell NetWare ağlarında kullanılan iletişim kuralı IPX/SPX'dir Kurulumu ve yapılandırılması TCP/IP'den daha kolaydır, ancak ağ dünyasının gelecekteki hakimi TCP/IP olacaktır TCP/IP'yi windows NT'deki araçlarla kurmayı, modası geçmiş yoldan şekillendirip tüm önemli ayrıntıları sapmaktan daha kolay bulabilirsiniz Eğer Windows 95 veya Windows NT Workstation'a yükseltemeyeceğiniz kalıt MS-DOS ve Windows makineleriniz varsa, bu makineleri NetBEUI ile sunucuya bağlamaya seçebilirsiniz Windows 95 makinelerinde zaten yerleşik mükemmel bir TCP/IP vardır ve TCP/IP'yi kolaylıkla Microsoft Windows for Workgroups 311 istemcilerine ekleyebilirsiniz

Sabit sürücü ana adaptörünüz gibi, ağ kartlarınızın da sisteminizin en hızlı yolunda olmaları gerekmektedir Buna ek olarak, sonradan yükseltmeye karar verirseniz, daha hızlı ağları kolayca destekleyebilecek bir ağ kartını seçmeniz de iyi olabilir

Kaynak Konumları
Planlama sürecinde dikkatlice düşünmenizi gerektiren bir başka ağ özelliği de, ağ kaynaklarının belirlenmesi ve bu kaynakların ağ üzerindeki yerleşimidir Ağınızın boyutuna ve temel işlevine dayalı olarak kaynaklarınızın çoğunu, her etki alanındaki bir veya iki sunucuda merkezleştirmek veya ağ üzerinde dağıtmak isteyebilirsiniz Genellikle kaynaklarınızı mümkün olduğu kadar çok sayıda sunucuya yaymak yararlıdır Örneğin, sunucularınızdan birini bir veritabanı sunucusu olarak kullanacaksanız, onu çok sayıda kullanıcı uygulamalarını da destekler durumda yüklemeyi istemezsiniz Benzer şekilde, ana uygulama sunucunuz da yazdırma sunucunuz olmamalıdır Bu işlevleri ağ üzerine yayarak her işlev için işlem gücünü ve bant genişliğini maksimuma çıkarabilirsiniz Ancak bu, sözkonusu işlevler için önceden yapılandırılmış seçenekleri planlamak anlamına gelecektir Örneğin, eğer yazdırma sunucunuzu geri almanız gerekiyorsa, ağınızın bütünün birden bire yazıcısız kalmasını istemezsiniz Bu noktada yapılacak küçük bir planlama kullanıcıları daha mutlu kılacaktır

Uygun Donanımı Seçmek
Tahmin edebileceğiniz gibi, düşük bilgisayarların Windows NT Server ağında sunucular olarak yeterli br rolü olamaz Bununla birlikte, bütçeyi her makine de aşmanın da gereği yoktur Her makineyi, yapması gerekenler ve göreceli hızının ağın geri kalanı üzerindeki etkisi bakımında değerlendirmek lazımdır

Denetçiler için Donanım

İster birincil ister yedek olsun, etki alanı denetçileri kendi rollerine uyan donanımı gerektirirler Denetçiler, kullanıcılar için, oturum açma doğrulaması sağladıkları ve ayrıca dosya erişim isteklerini de onayladıkları için, bu işlemlerin hızlandırılması hızlı bir ağ kartı (PCI veya EISA) ve hızlı bir sabit sürücü gerektirebilir

Denetçi, bir iş istasyonu olarak kullanılamayacağından, minimum VGA video kartından ve VGA uyumlu monitörden daha fazlasına gereksiniminiz olmaz Bir süper işlemciye de gerek yoktur, çünkü çok fazla bir işlem yapılmaz Bununla birlikte en az bir Pentium 90 veya 100 gereklidir Yapılan işe göre RISC tabanlı makinelerden herhengi biri de olmalıdır

Bir tane çok büyük disk kullanmak yerine çoklu küçük diskler kullanmak gibi bazı temel tasarım alternatiflerini düşünün ve ek sabit sürücüleri kolayca destekleyecek bir sunucu donanımını seçin Windows NT Server EIDE sabit sürücülerini desteklese de, bu sabit sürücülerin sunucuda yerleri yoktur Sabit disk isteklerinin olabildiğince fazlasını işleyecek bir SCSI yolu gerekir ki, hem yol hem de sabit sürücü birden fazla isteği ardarda karşılayabilsinler SCSI ana adaptörü sisteminizin desteklediği (EISA veya PCI gibi) en hızlı yola yerleştirin, çünkü sistem başarımının potansiyel dar boğazı buradadır Disk ikizi yaratma (mirrorring) ve RAID, düzgün çalışabilmek için SCSI disk altsistemlerini gerektirir SCSI sistemlerini alırken, az bilinen bir kuruluşun kendini kanıtlamamış araç gereçleri ile tutumluluk yapmaya çalışmayın Adaptec gibi iyi bilinen markalardan şaşmayın

Dosya Sunucuları için Donanım
Dosya sunucularının istekleri almaları ve hzla yanıtlamaları gerekir Bunun için, makul hızda bir işlemciye (Pentium 120 veya daha iyisi) ve hızlı bir ağ kartına (PCI veya EISA) sahip olmaları gerekir İstekler sabit sürücüden dosya almak içindir; dolayısıyla hızlı sabit sürücüler ve hızlı sabit sürücü denetçileri zorunludur Yoğun bir ağda tek bir bilgisayarın çoklu sabit sürücüleri ve sabit sürücü denetçileri olabilir

Uygulama Sunucuları için Donanım
Uygulama sunucularının da hızlı hızlı sabit sürücüye ve PCI veya EISA gibi ağ kartlarına ihtiyacı vardır Ek olarak, bir uygulama sunucusu elde edebileceğiniz (ve satın alabileceğiniz) en hızlı işlemciyi gerektirmektedir Eğer uygulamalar bir sunucuda tutulacaksa, yavaş bir işlemci kullanıcılarınızın sabırlarını zorlayabilir

Uzaktan Erişim Sunucuları için Donanım
Uzaktan erişim sunucusu olarak 80486 işlemli daha eski bir bilgisayar uygundur; böyle bir sunucu için ağ kartının pek de hızlı olması gerekmez

Bir uzaktan erişim sunucusu için pahalı bir donanım ayırmanın anlamı yoktur, çünkü bilgisayar en yavaş bilgisayardan da yavaş olan çevirmeli bağlantıdan daha hızlı gidemez Yalnızca RAS'ınız aynı anda birçok kullanıcı ile uğraşıyorsa, gereklerinizi o makine için gözden geçirmeniz gerekecektir

Yazdırma Sunucuları için Donanım
Burası, donanım envanterinizdeki en yavaş bilgisayarları bulundurabileceğiniz yerdir Yazdırma işleminin dar boğazı bilgisayar veya ağ kartı değil, yazıcının kendisidir Yazıcılar (bilgisayarlara göre) yavaştırlar, dolayısıyla hemen hemen her bilgisayar yazdırma sunucusu olarak kendine bir yer bulabilir; burada ne RAM ne de hızlı sabit sürücüler önem taşır Bununla birlikte, gereki kuyruk dosyaları için yeterli sabit sürücü alanınız olduğundan emin olmanız gerekebilir

İş İstasyonları için Donanın
İş istasyonlarının yalnızca yapacakları işe uygun donanıma gereksinimleri vardır Burası, kullanıcı yararına, iyi video kartları ve monitörlere para harcanacak yerdir Yalnızca tüm iş istasyonu çalışmaları yerel olarak yapıldığında, hızlı ve büyük sabit sürücülere gerek olur Eğer dosyalar ve uygulamalar ağda dışarıda ise yerel sabit sürücü yavaş olabilir, ancak ağ kartının hızlı ve verimli olması gerekir

Etki Alanlari ve Güven Iliskileri
Microsoft Windows NT Server sürüm 4 agindaki temel yapisal unsur olan etki alani (domain) kavrami ve karmasik bir Windows NT server agindaki etki alanlari arasi iliskilerin temeli olan güven kavrami, ag sistemlerine iliskin gittikçe karmasiklasan istemlerden dogmaktadir Microsoft, ilk ag sunumlarinda, Microsoft Windows for Workgroups'ta çalisma grubu kavramini gelistirmistir Çalisma grubu, bilgi gereksinimleri, çalismalari birbiriyle iliskili olan ve kendi dosya kaynaklarini digerleriyle paylasmak isteyen bilgisayar kullanicilarinin mantiksal bir gruplamasidir Çalisma grubundaki tüm bilgisayarlar esittir; merkezi bir kaynagin bulunmasinin hiçbir yarari olmadigindan, kaynaklarin toplandigi bir merkezi bilgisayar da yoktur Bu tür kurulumlarin es düzeyde aglar (peer to peer network) olarak adlandirilma nedeni de budur

Çalışma Grupları ile Windows NT Server Ağları Karşılaştırması
Çalisma grubu aglarinin çekiciligi, kurulup sürdürülmelerinin kolayligindan gelir Birbirinden bagimsiz kullanicilar, neyin paylasilacagini ve kimin erisecegini belirleyerek kaynak paylasimini yönetirler Bir kullanici diger kullanicilarin bir yaziciyi, bir CD-ROM sürücüsünü, bir sabit sürücüyü veya yalnizca belirli dosya ve dizinleri paylasmalarina izin verebilir Zorluklar, ag çok genislediginde veya her kullanici ya da kullanici grubu için kaynaklara erisim düzeyinin farklilastirilmasi gerektiginde ortaya çikar

Tek basina boyut, bir çalisma grubunun etkisini sinirlayabilir Birçok kullanici varsa ve kaynaklarin sayisida buna bagli bir arti olmussa, kullanicilar kaynaklari bulmakta zorlanabilir Çalisma gruplarinin formel olmayan yapisi, hiçbir merkezi yönetim ve denetim olmadigi anlamina gelir Büyük bir grupta, sistemi yönetmek ve sürdürmek için gereken zaman ve çaba yildirici olabilir, çünkü her bilgisayar tek tek yapilandirilmak zorundadir

Kullanicilar arasinda bir ayrim (yani, belli kaynak için farkli düzeylerde kullanici erisimine izin verilmesi) gerektiginde, erisimi sinirlandirmak için parolalar gerekebilir ve yapilir da Fakat, es düzeyde aglar büyüdükçe parolalar artar ve sistem giderek karmasiklasir Sistemin farkli parçalarina erisim için farkli parolalari olmasi gereken bir çok kullanici, ayni parolayi tekrar tekrar kullanmaya ya da animsanmasi, dolayisiyla da tahmin edilmesi kolay parolalar seçmeye baslar Güvenlik zayiflar Ayrica, sistemin çevirmeli baglantilari varsa ve birisi kurulusun en büyük rakibine çalismak için isi birakmissa, tüm parolalarin degistirilmesi ve çalisma grubundaki kullanicilarin yeni parolalar konusunda bilgilendirilmesi gerekir; sistem yöneticisi ve kullanicisi için yine yildirici bir manzara söz konusudur
Bütün bu nedenlerden dolayi es düzeydeki aglar, özellikle büyük veya merkezlesmis denetim gerektiren aglar için yeterli degildir Windows NT Server'daki yerlesik etki alani yapisi, daha büyük bir esnekligin yani sira, büyük ve karmasik sistemlerde iyi çalisan basitlestirilmis bir yönetim tarzi sunmaktadir

Agi Planlamak
Her proje planlamayla baslar Baslamadan önce neyi basarmak istediginizi kesin ve ayrintili olarak bilmiyorsaniz, çok hata olacak ve çok zaman yitirilecektir Olmak isteyeceginiz en son yer, hosnutsuz kullanicilarin olusturdugu bir agin ortasidir; en iyisi, makineye kabloyu baglamadan önce, her seyi düsünmektir

Etki Alanlarini (Domain) Tanimlamak
Windows NT Server'in temel birimi olan etki alani, bir veritabanini paylasan ve ortak bir güvenlik politikasi olan bilgisayarlar grubudur Etki alani, birincil etki alani denetcisi (primary domain controller-PCD) olarak islev gören bir bilgisayar, yedek etki alani denetcisi (backup domain controller-BDC) olarak islev gören en az bir bilgisayar ve en az bir is istasyonu içerir Ek is istasyonlari olabilecegi gibi, ek yedek etki alani denetçileri ve sunucularida olabilir

Etki alaninin, sunucu içeren bir tür çalisma grubu oldugu söylenebilir Bilgisayarlar arasinda kablolardan daha fazla baglanti olan, baska bir deyisle, ortak bilgi gereksinimleri ve çalismalari olan kullanicilarin mantiksal bir gruplamasidir Amaç hâlâ, kullanicilarin kendi gruplari içinde kaynaklari paylasmalarina izin vermek, böylece grup üyelerinin birlikte ve verimli çalismalarini kolaylastirmaktir Bir etki alanindaki temel fark, agin tek bir noktasinda yönetime ve denetime izin veren bir sunucunun varligidir

Bir Windows NT Server agi, tek bir etki alanini veya birbiriyle baglantili birçok etki alanini içerebilir Ikinci durumda, birbirinde bagimsiz is istasyonlari, belirli erisim gerekleriyle, belirli etki alanlarinda gruplandirilmislardir Etki alani kavraminin gerçek güzelligi, tayfin her iki ucundaki etki alani modellerini ve aradaki bilesen ve degiskenleri destekleyecek sekilde kolayca büyüyüp küçülebilmesidir

Windows NT Etki Alani Modelinin Üstünlükleri
Windows NT agi etki alani modelinin üstünlükleri sunlardir:
· Esnek tasarim yapilandirmasi
· Merkezilesmis ag yönetimi
· Yeni kullanici eklenmesinde ve erisim kisitlamalarinin degistirilmesinde esneklik
· Kullanici hesaplari için tek bir veritabani
· Tüm bir etki alani için tek bir birlesik güvenlik sistemi
· Dosya ve dizinlerin istege bagli erisim denetlemesi

Es düzeydeki agi sürdürmek için gereken makine temelinde yönetim, bir çalisma grubunun verimli olarak ulasabilecegi en büyük boyutu ciddi bir biçimde sinirlamaktadir Windows NT Server sisteminde ise sinirlamalar, yalnizca isinizde hangi bölümlemelerin anlam tasidigina baglidir Tüm bir sirket, tek bir Windows NT Server etki alani olarak yönetilebilir Sirketinizin tüm kullanicilari tek bir çati altinda olsa ve erisebilecekleri kaynaklara göre kullanicilari gruplamak gerekmese de, aginizda istediginiz kadar bilgisayar ve buna karsilik tek bir yönrtsel denetim noktasi olabilir Ayrica, tüm kullanicilar, en yenisi bile, kendi etki alani üzerindeki herhangi bir bilgisayardan erisebilir Dosya ve dizinler için erisim izni, her bir kullaniciya verilmistir, tek tek bilgisayarlara degil

Etki alani yapilandirilmali bir agda sistem yöneticisi olarak siz, agdaki herhangi bir bilgisayardan sistem degisikliklerini yapabilirsiniz Basitçe, etki alanindaki herhangi bir Windows veya Windows NT Server bilgisarinda oturum açabilir ve amaçlanan degisiklikleri yapabilirsiniz Hatta bu yolla kullanicilar ekleyip, silebilir veya erisim sinirlamalarini degistirebilirsiniz Tüm degisiklikler tek bir yönetsel denetim noktasina yapilir ve daha sonra tüm etki alaninda hizla yerine getirilir, çünkü Windows NT Server, kullanici hesaplari veritabanini tüm etki alani boyunca otomatik olarak uyarlar Bu, veritabanini makine makine yenilemek zorunda kalmayan sistem yöneticisinin basagrilarini büyük ölçüde azaltir

Windows for Workgroups aginda, çalisma grubundaki diger üyelere bir bilgisayarin kaynaklarini açabilmek için yapabileceginiz seçimler sinirlidir En basit düzeyde, is istasyonundaki bir kullanici, bilgisayarin kaynaklarini digerleriyle ya paylasacak ya da paylasmayacaktir Bir sonraki düzeyde, söz konusu bilgisayara erisim saglayan bir parola atayabilirsiniz Bu, belirli makinelere kullanicilarin bireysel erisimini denetlemek için sinirli bir olanak saglar Yine de parolasi olmayan herhangi biri tarafindan bir bilgisayarin kaynaklarina fiziksel anlamda erisilemeyecegi anlamina gelir Ayrica, her kullanicinin kendi dosyalarina erisim için bir parola gereksinmesi durumunda, bazi kullanicilarin birkaç farkli parolayi hatirlamalari gerekecektir

Windows NT Server, istege bagli erisim denetimi olarak bilinen denetimi saglamak için ag sisteminin esnekligini arttirmistir Bu sistemde, her kullanicinin diger bir kullanicinin kaynaklarina yapacagi erisim düzeyi kesin sekilde belirlenebilir Tek bir dosya, bir dizin içindeki dosyalar veya bir dizinin tümü için kullanici erisimi saptayabilirsiniz Windows NT Server, mümkün olan en ayrintili ve genis seçimleri yapabilmenizi saglar Her kullanici için yalnizca bir parola gerektirir Kullanici erisim denetimine sahip Windows NT Server sisteminin bir örnegi, bazi kullanicilarin varolan bir belgede degisiklik yapabildikleri, bazilarinin yalnizca belgeyi okuyabildikleri, diger kullanicilarin ise belgeyi bile göremedikleri bir etki alanidir

Etki Alani Bilesenleri
Normal bir etki yapilandirilmasi, isletim sistemleri, sunucular ve is istasyonlari bir araya geldigi bir yapi olabilir

Bir ağ etki alanı örneği

Birincil EtkiAlanı Denetçisi
Birinciletki alanı denetçisi (primary domain controller), bir etki alanındaki en önemli bilgisayardır Etki alanı için güvenlik politikalarını uygular ve hesap veritabanı için de ana depodur Aynı zamanda etki alanının paylaşılan kaynakları için birincil tutucu da olabilir; ancak, birincil etki alanı denetcisinin bu işlevi yerine getirmesi için gerekli değildir, hatta istenmiyen bir durum olabilir

Kullanıcı hesabı veritabanındaki değişiklikler yalnızca birincil etki alanı denetçisinde yapılabilir, daha sonra bu değişiklikler, veritabanının salt okunur kopyalarının tutulduğu yedek etki alanı denetçilerine otomatik olarak yayılır Yönetici olarak oturum açtığınızda birincil etki alanı denetçisinde çalışıp çalışmadığınıza bakılmaksızın, tüm değişiklikleriniz birincil etki alanı denetçisinin veritabanına yapılır Kullanıcı hesaplarını yönetmek için kullandığınız araç User Manager for Domains'dir User Manager for Domains'i çalıştırdığınızda hangi sunucuya oturum açacağınızı seçmezsiniz, sadece yönetmek istediğiniz etki alanını seçersiniz

Birincil etki alanı denetcisi ağ üzerinde olmasa bile, bir veya daha fazla yedek etki alanı denetcileri yaratmışsanız ve bunlardan en az biri ağ üzerindeyse, kullanıcılar ağa oturum açmaya devam edebilirler Bununla birlikte, birincil etki alanı denetcisi ağa dönmediği veya yedek etki alanı denetçilerinden birini birincil etki alanı denetçisine dönüştürmediğiniz sürece, etki alanında kullanıcı veya grup hesaplarını değiştiremez veya etki alanından kullanıcı ve grupları kaldıramazsınız

User Manager for Domains

Yedek Etki Alanı Denetçisi
Windows NT Server etki alanının, bir veya daha fazla yedek etki alanı denetçileri olabilir ve birçok durumda olmalıdır da Her yedek etki alanı denetçisi, hesap veritabanının bir kopyasını içerir; kullanıcılar sisteme oturum açtıklarında onları onaylayabilir ve kaynaklara kullanıcı erişimini yetkilendirebilir Bu, birincil etki alanı denetcisinin çökmesi olasılığına karşı sistemdeki paylaşılan önemli kaynakların artıklığını (redundancy) sağlar Yedek etki alanı denetçilerinden bir tanesi birinci etki alanı denetçisi olarak değiştirilebilir ve ağ, normal olarak işlemeye devam eder Sınırlı sayıda kullanıcının yer aldığı küçük bir etki alanında, yedek etki alanı denetcisinin bulunması şart olmasa da, iyi olabilir Ağda, yalnızca birincil etki alanı denetcisi bulunuyorsa ve o sunucuda kullanılabilir değilse, tüm ağ devredışı kalacaktır Windows NT Server ile çalışan bir bilgisayar, birincil ve yedek etki alanı denetçisi olabilir ya da ikisi de olmayabilir İş istasyonu olarak işlev görecek bir bilgisayar için Windows Nt Server yerine başka bir işletim sistemi kullanmak daha iyidir İş istasyonunun kullanımı, daha kolay ve hızlı olur

İş İstasyonu
İş istasyonları, MS-DOS, OS/2, Microsoft Windows 3x, Windows for Workgroups, Microsoft Windows 95, Microsoft Windows NT Workstation ve Macintosh OS ile çalışabilirler MS-DOS, OS/2, Macintosh OS, ve Windows 3x ile çalışmak için istemci yazılımlarına ihtiyaç vardır Diğerleri gerekli ağ yazılımlarını, temel işletim sisteminin bir parçası olarak içermektedirler

Güven İlişkileri
İki veya daha fazla etki alanını içeren bir ağda, her etki alanı kendi hesap veritabanıyla ayrı bir ağ gibi hareket eder En katı biçimde katmanlara ayrılmış bir örgütlenmede bile, bir etki alanındaki bazı kullanıcıların başka bir etki alanındaki kaynakların hepsini veya bir kısmını kullanma gereksinimleri olabilir Etki alanları arasında kullanıcı erişim düzeylerini yapılandırmanın olağan çözümü güven ilişkisi olarak adlandırılır Windows NT Server, bir yandan kullanıcıları ayrıntılı yordamlar ve çoklu parolalarla uğraşma yükünden kurtarırken, bir yandan da hassas kaynak alanını koruyan etki alanı denetçileri arasında güven ilişkileri olan bir çoklu etki alanlı ağı kurmak için gereken araçların tümünü sağlar

Etki Alanı Modelleri
Windows NT Server'ın dört tane etki alanı güven ilişkisi modeli vardır Seçenekler dikkatlice düşünülür ve ağ stratejisi ona göre planlanır Bu, ağ büyüdükçe, onu sürdürme ve genişletme kolaylığını sağlar
· Tek etki alanı (single domain)
· Tek temel etki alnı (single-master domain)
· Çoklu temel etki alanları (Multiple-master domains)
· Tam-güven ilişkili etki alanları (fully trusted domains)

Ağınız sonuçta bu modellerden tıpkısı, biraz farklılaşmışı veya ağın farklı bölgelerindekileri iki veya daha çok modelin bir karışımı olabilir Fakat temel yapı taşları aynı kalacaktır

Kullanıcı Hesaplarının Temelleri
Windows NT Server ağı kullanan herkesin, etki alanlarından biri üzerinde kullanıcı hesabının olması gerekir Eğer kullanıcının hesabı, oturum açmak istediği etki alanında değilse, o etki alanına erişimine, sadece o etki alanı ile kullanıcı hesabının (user account) depolandığı etki alanı arasında güven ilişkisi varsa izin verilir Bir kullanıcı hesabı, bir ad, bir parola ve kullanıcının ağı nasıl kullanacağını belirleyen sınırları içerir Hesap, aslında, tüm ağ boyunca tek olan gizli bir güvenlik tanımlayıcısıyla (SID-security identifier) yaratılır; Windows NT Server, bir kullanıcıyı tanımlamak için kullanıcı adını değil, SID'i kullanır

Kullanıcılar, benzer erişim hak ve izin dizilerine sahip yerel ve genel gruplar olarak gruplandırılırlar Kullanıcı gruplar biçiminde organize etmek, bir işlemle tüm grubun hak ve izinlerini değiştirmenize olanak tanır

Kullanıcıların Gruplar Biçiminde Yönetimi
Windows NT Server, ağınızdaki kullanıcıları yönetmek için harika bir başlangıç noktası oluşturan bir dizi yerleşik yerel ve genel grupla birlikte gelir Bu kullanıcı grubu özelliğinde yararlanarak çok sayıda kullanıcıyı bir defada kolayca yönetebilirsiniz Aslında iki tür kullanıcı grubu vardır, yerel gruplar (local group) ve genel gruplar (global group) Bir yerel grup, sadece yaratıldığı etki alanı içinde yer alıp izinleri bulundurabilir; bir genel grup ise, yine bir etki alanında yer alır, ancak izinlerini tüm güven etki alanları boyunca koruyabilir Kendi istediğiniz ve gerek duyduğunuz izinler dizisini içeren özelleşmiş yerel ve genel grupları kolaylıkla yaratabilirsiniz

Bir grubu ve onun için gerekli izinleri birkez kurduğunuzda, yeni kullanıcıları hızla ekleyebilir veya grup için izinleri ayarlayabilirsiniz Örneğin, maaş veritabanını kullanan ve bordroların yazımını üstlenen bir kullanıcı grubu yaratıyorsanız, yeni bir yazmanı gruba kolaylıkla ekleyebilirsiniz; yazman, gerekli tüm izinlere ve kaynakların konumlandırıldığı etki alan(lar)ı için erişime otomatik olarak sahip olacaktır

İyi düşünülmüş bir grup yapısı, istenmeyen erişimi engellediği gibi, yönetim için harcanan zamanı da azaltır Yerleşik gruplar, size önceden tanımlanmış bir grup yapısı sağlar
DHCP (Dynamic Host Configuration Protokol=Dinamik Bilgisayar Konfigurasyon Protokolü)
TCP/IP protokolünü kullanan aglarda ikisi gerekli olmak üzere bes adet parametre kullanilir Bunlar IP, Subnet Mask, Gateway, DNS ve WINS dir Bunlardan IP ve Subnet'in degerinin mutlaka girilmesi gerekir

Ancak bir network üzerinde makine sayisinin artmasi sonucu bu degerlerin girilmesi hem zorlasir hemde hatali girilmesi sonucu makinelerin baglanti sorunlariyla karsilasiriz Bu sorunu çözmek için olusturulan bir server üzerine DHPC (Dynamic Host Configuration Protokol=Dinamik Bilgisayar Konfigurasyon Protokolü) adi verilen bir servisin kurulmasi sonucu gerekli olan bütün konfigurasyon degerlerinin diger makinelere otomatik olarak baglanmasini saglamis oluruz Bunun için networke bagli statik IP(Internete çikista kullanacagi legal IP degeri) ve gerekli degerleri dogru girilimis bir makine üzerine DHPC Prokolünü kurduktan sonra networkte bulunan diger client makineler IP degerleri bos birakilip bu degerleri DHPC üzerinden isterler Client bu istegi verdikten sonra DHCP IP araligindan seçilen bir IP degeri belirli bir zaman araliginda bu clienta kiralar Ve en son olarak client aldigi IP numarasini onayladiktan sonra o tarih araliginda client'a o IP atanir ve süre sonunda IP numarasi geri alinirVe ondan sonra istenirse tekrar bir IP verilir DHPC server'in genel çalisma prensibi bu sekildedir

Her hangi bir client'in aldigi IP adresini komut satirinda

C:ipconfig

Komutunu yazarak IP adresini, Subnet Maskini ve Default Gateway'ini ögrenebilirizDaha ayrintili bilgi istersek yani kartin MAC adresini, Host ismini (makine adi), DNS ayarlari gibi bu sefer ise

C:ipconfig /all yazmamiz yeterlidir

DHPC 'den eger bir client bir IP numarasi aldiysa

C:ipconfig /release komutuyla aldigi bilgileri birakmasini saglayabilir
C:ipconfig /renew yazarsak tekrar yeni bir deger almasini saglayabiliriz

DHCP SERVER KURULUMU VE KONFIGURASYONU
DHCP servisinin kurulmasi için statik IP'si olan ve bir NT Server makine üzerine Control Panel içindeki Network Objesi altindan Services tabindan Add Buttonuna basarak yeni bir servis olarak DHCP Servisini eklerizVe makine restart edilir DHCP Servisi kurulmus olur daha sonra konfigurasyonuna geçelim Istemcilere verecegimiz IP adres havuzunu tanimlamaliyiz Daha sonra istemcilerin kullanacagi subnet mask degerini girmemiz gerekir Ama bazi durumlarda server gibi kullanilan makinelerin kendine ozgu IP degerleri olabilecegi için onlarin adreslerini statik olarak vermek ve IP havuzundan çikarmamiz gerekir Bazi makinelerinde hep ayni IP'yi almalarini istersek kendilerine ozgu IP degerlerini rezerve ederiz DHPC server servisini konfigure etmek için Administrator Tools menüsü altinda DHPC Manager menusu kullanilir

DHCP sunucu hizmetinin konfigurasyonu için ilk olarak bir scope tanimlanir Scope DHCP'nin degitacagi IP degerlerinin araligidir Eger ag birbirlerine router dedigimiz yönlendiricilerle birbirine bagliysa bu durumda scope sayisi birden fazla olabilir

Simdi artik DHCP konfigurasyonuna geçebiliriz Ilk olarak Administrator Tools arltindan DHCP Manager çalistirilir Local Machine üzerine tiklanarak Scope menusunden Create diyerek yeni bir scope olusturalim Daha sonra Start Adress olarak istemcilere verecegimiz IP'lerin ilk degerini ve End Adress kisminda verilecek son IP degerinin yazalimSubnet mask için ag üzerinde kullandigimiz subnet mask degeri girilir Excluded Adresses kisminda, verdigimiz IP araligi içindeki bir grup IP degerini çikarmak için kullanilir (Bu degerler statik olarak kullanildigi için bunlari hariç tutmamiz gerekir ) Lease Durationda ise client"a verilen IP degerinin ne kadar sonra geri alinacagi degeri girilir Bu degeri çok degisen IP degerlerine göre 3-5 gün arasinda vermek uygun olur Name kisminda scope'un ismi Comment 'te ise ilgili yorum bulunur
Bu degerleri girdikten sonra OK 'e basildiktan sonra sonra bu scope'u aktif edip edilmeyecegi sorulur Buna Yes dersek scope aktif hale gelmis olur Manager 'da aktif olan scopelar yaninda sari lambayla ifade edilir Aktif olmayanlarin yaninda lamba bulunmaz
Scope tanimlandiktan sonra IP ve subnet maske bilgilerini direk olarak clientlara yollamis olduk bundan sonra diger bilgileri yani default gateway, WINS ve DNS server IP Bilgilerinide DHCP tarafindan yollayabiliriz Bunun için DHCP Manager'dan DHCP Option'I seçiyoruz Burada yapilan konfigurasyonlar bütün scopelari yada seçili bir scope'u etkileyebilirDHCP üzerinden bir scope seçildikten sonra DHCP Options menüsünden Global veya Scope seçilir Burada Unused Options kisminda daha önce tanimlamadiginiz ve tanimlaya bileceginiz degerlerin listesidir Bunlardan en çok kullanilanlari asagida verilmistir
003 Router
Router'ın adresi yani default gateway değeri
006
DNS Servers
DNS Server adresi girişi
044
WINS/NBNS
WINS Sunucunun adresi
046
WINS/NBT node type
NETBIOS isim çözümlemesinin tipi girilir
047
NetBIOS Scope ID
NetBIOS Scope ID'si tanımlanır

Windows NT'ye Genel Bakış
Microsoft NT işletim sistemi, Windows NT 31 adıyla sunulan 1993'teki sürümünden bu yana, ağ işletim sistemleri için standart belirleyici olmayı vadetmiştir İlk sürümünün kullanışsızlığına karşın, bu işletim sisteminin özellikleri ve işlevselliği daha sonra sürekli olarak gelimiştir Büyük reklam kampanyaları Microsoft'un gündemdeki işletim sistemi Windows 95 ile ilgilenirken, Windows NT'ye bir takım yeni özellikler ve işlevler, gürültülü olmasa bile düzenli olarak eklenmiştir Ağ yazılım uzmanları bu ilerlemeyi ve her yeni ilerlemeyle birlikte gelen kazanımları da farketmişler, ancak hiçbir zaman Windows NT'yi ağ işletim sistemleri içinde bir lider olarak ilan etmeye hazır olmamışlardır Windows NT sürüm 4'ün gelişmesiyle bu durum değişmiştir

Windows NT'nin 4 Sürümü, Windows 95'den gelen kullanımı kolay grafik arabirimleri kendisiyle bütünleştirmesi, hem de farklı coğrafi konumlardaki kullanıcılarla kurulacak bağlantı sorunlarına getirdiği çözümler açısından, ağ işletim sistemleri içinde oldukça büyük bir gelişimi temsil etmektedir Tüm kullanıcıların bağlantılarını yaptıktan sonra da, bilginin paylaşımı için insanların çalışma biçimlerinde kökten değişiklikler yapacak olan, yeni ve güçlü birtakım araçlar da sağlamaktadır

Dahası, teknolojik mekanizmanın tümü, daha önce olduğundan çok daha kolay bir biçimde denetlenmekte ve yapılandırılmaktadır Windows NT Server'ın 4 Sürümü zahmetsiz bir yönetime doğru adımdır

Sunucu ve İstemci İşletim Sistemleri
Windows NT ağı, genellikle istemci/sunucu mimarisi olarak adlandırılan merkezleşmiş bir ağ işletim sistemini kullanır Ağ işletim sisteminin büyük bölümünün çalıştırıldığı merkezi bilgisayar, sunucu (server) olarak adlandırılır Sunucu tarafından yönetilen kaynakları kullanan bilgisayara ise istemci (client) denir Böylece bir ağdaki tüm bilgisayarlar, sunucu ya da istemci olarak görevlendirilmişlerdir; sunucular hizmet sağlar, istemciler de bu hizmetleri kullanırlar

Her bilgisayar, bir işletim sistemi gerektirir Ancak, bir ağ sunucusu ile bir ağ istemcisinin gereksinimleri genellikle çok farklı olmaktadır Bir sunucu, bir kişisel PC işletim sistemi tarafından normal olarak kullanılan işlevlere ek olarak, şu işlemleri de yönetmelidir:
· Uzak dosya sistemleri
· Paylaşılan uygulamaların çalıştırılması
· Paylaşılan ağ aygıtları için girdi ve çıktı
· Ağ bağlantılı işlemlerin CPU zamanlaması
· Ağ güvenliği

Ağ sunucusu, sunucuya özgü ek ağ işlevleri için tasarlanan bir işletim sistemini kullanır Bir sunucu düzinelerce ve hatta yüzlerce kullanıcı için yazdırma, dosya ve diğer hizmetleri sağlamak zorunda olduğundan, bir ağ işletim sistemi güçlendirilmiş ve sağlam olmak zorundadır Birçok kullanıcı, işlerinin yapılması için sunucuya güvenir, bu nedenle sık yinelenen sistem hatalarını ve hatta reboot yapmak zorunda kalmak istemez

Bir ağ istemcisi, iş istasyonu işletim sistemini kullanır, çünkü istemci işletim sistemi, sunucu işletim sistemi kadar dayanıklı olmak zorunda değildir Bir iş istasyonunun yeniden önyüklemesi, kullanıcı için sıkıntı yaratabilir ama bir başkasının çalışmasını aksatmaz Bir istemci için yerleşik bir güvenlik sistemi de gerekmez, çünkü istemcinin güvenliği ağ işletim sistemi tarafından sağlanmaktadır Bir Windows NT Server ağındaki istemciler, MS-DOS, Microsoft Windows 31, Windows 95, Windows NT Workstation, UNIX, Macintosh OS ve OS/2 gibi herhangi bir işletim sisteminde olduğu gibi çalışırlar Bununla birlikte, bir istemci işletim sistemi ne kadar gelişmiş olursa, güvenlik ve bilgi paylaşımı alanlarında ağ işletim sistemiyle işbirliği de o kadar iyi olur

Windows NT Sürüm 4'ün Özellikleri
Windows NT sürüm 4'ün görünüşü tümüyle yeni, yetenekleri de büyük ölçüde geliştirilmiş olsa da, sıfırdan başlamaz Yeni görünümü ve yeni yetenekleri, Windows işletim sistemlerinin daha önce sürümlerinde oluşturulmuş özelliklerin temeli üzerine yapılandırılmıştır

Önceki Windows NT Sürümlerinden Gelme Özellikler
Windows NT sürüm 4, Windows NT'nin önceki sürümlerinde geliştirilen özellikler temelinde yükselmektedir: Donanım bağımsızlığı, çoklu işlemciler için destek, çokgörevlilik, çoklu çalışma, güvenlik, RAID desteği ve NT dosya sistemi gibi

Dosya bağımsızlığı
Taşınabilirlik veya mimari bağımsızlık olarak da bilinen donanım bağımsızlığı, Windows NT'nin yalnızca bir işlemci türü için tasarlanmadığı anlamına gelir Gerçekte, ilk gerçekleştirilişi, bir Reduced Instruction Set Computing –RISC yongası (chip) olan MIPS R4000 üzerinedir Windows NT Server'ın veya Windows NT Workstation'ın 4 Sürümünü şu işlemcilere yüklenebilir:
· Intel 80486, Pentium, Pentium Pro
· DEC Alpha RISC
· MIPS RISC
· Power PC

Windows NT'nin belirli bir işlemci için yazılan parçaları, hardware absraction layer HAL (donanım soyutlama katmanı) denilen, yazılımın küçük bir kısmına yalıtılmıştır Microsoft'ta çalışan mühendisler, işletim sistemini yeni bir yongaya taşımak için; C kodunu yeniden derlemişler ve yeni bir HAL yazmışlardır Bu, göründüğü kadar kolay değilse de, çok zor olduğu da söylenemez Sonuç, maliyet ile başarım arasında, özel durumunuza en uygun dengeyi kuracak bir donanımı seçebilmektir

Çoklu işlemciler için destek
Windows NT Server, simetrik çoklu işlemcili bilgisayarlarıda desteklemektedir; dört işlemcili bir bilgisayara yükenebilir Windows NT Workstation ikiden fazla işlemcisi olmayan makinelerle sınırlanmıştır

Çokgörevlilik ve çoklu çalışma
Çokgörevlilik, sizi birçok şeyin aynı anda olduğuna inandıran bir yanılsamadır Gerçekte olan, işlemcinin birçok görev arasında hızla geçiş yapmasıdır Çokgörevlilik, hızlı bir bilgisayarda ve onu iyi kullanan (Windows 95) bir işletim sisteminde, birçok şeyin aynı anda olduğu izlenimini veren oldukça inandırıcı bir yanılmasa yaratmaktadır Windows NT, çokgörevliliği çok iyi kullanmakta ve her görevi diğerlerinden özenle ayırmaktadır Bu, aksayan bir programın tüm sistemi bozmasını önlemek için gereklidir Çökmüş bir uygulama, diğer görevleri veya sistemin kendisini etkilemeden kapatılabilir

Bununla birlikte Windows NT, çoklu çalımayı gerçekleştiren uygulamalardan da yararlanabilir Çoklu çalışma, bir uygulamanın çok sayıda yürütme yolunu -iş parçacığı (thread) kullanabildiği bir işlemdir Çok işlemcili bir bilgisayarla işlem yaparken, iki iş parçacığı aynı anda çalışabilir Başka bir deyişle çoklu çalışma, çok görevliliğin yapar gibi göründüğü şeyi gerçekte yapmaktatır

Güvenlik
Windows NT server, yönetici tarafından herhangi bir ağ türü için yapılandırılabilen birçok güvenlik özelliği içerir Ağ üzerindeki bilgi değerlidir ve korunması gereklidir Ağ ne kadar büyük olursa, güvenlik de o denli önemli olur; sistem hataları ve kullanıcı sorunları üreyebilir Ağ, her kullanıcının verisini donanım ve yazılım hatalarından korumalı, yetkisiz kullanıcıları dışarıda bırakıp yetkili kullanıcıları da yapmamaları gereken şeylerden uzak tutmalıdır

RAID desteği
Redundant Array of Inexpensive Disks-RAID teknolojisi, sabit sürücülerin hata toleransını geliştirmektedir Birçok durumda RAID olanağından yalnızca belirli bir donanımı satın alarak yararlanabilirsiniz Windows NT Server yalnızca SCSI donanımı ve standart sabit sürücüler gerektiren bir RAID yazılım desteği sağlamaktadır

NT dosya sistemi
NT File System (NTFS), Windows NT Server ve Windows NT Workstation ile kullanılabilmesi için tasarlanmıştır Söz konusu dosya sistemi, daha önceden çalışmış olabileceğiniz File Allocation Table ( FAT) veya VFAT sistemlerinden oldukça farklıdır ve bir ağ ortamına çok daha iyi uyar NTFS şu özellikleri içerir:
· Boşluklar dahil 255 karaktere kadar dosya adları ve çoklu uzantılar için destek
· Kısa MS-DOS uyumlu dosya adlarının otomatik oluşumu
· Sıcak düzenleme özelliği Kötü disk bölümündeki veri otomatik olarak iyi bir bölüme taşınır ve kötü olan, hizmetten kaldırılır
· Dosya ve klasörler için izinler belirlemenizi sağlayan yerleşik güvenlik
· Disk hatası durumunda dosyaları geri yüklemek için kullanılabilecek günlük dosyası biçimindeki hata toleransı

Windows NT Sürüm 4'te Yeni Olan Özellikler
Windows NT'nin 4 sürümü, öncekilerde olmayan çeşitli özelliklere sahiptir Bazıları tümüyle yenidir, bazıları ise Windows 95'ten alınmıştır

Microsoft Windows 95 kullanıcı arabirimi
Windows NT'nin 4sürümündeki en belirgin ve önemli değişiklik, Windows 95 kullanıcı arabiriminin uyarlanmasıdır Yeni arabirim, program açmayı ve dosya bulmayı eskisinden çok daha kolaylaştırılmıştır Yönetimle ilgili birçok araç ve yardımcı da, kullanımlarını kolaylaştıran yeni görünümler edinmiştir

Microsoft Internet Explorer Sürüm 3
Internet Explorer'ın en son ve en usta işi sürümü Windows NT'ye yerleştirilmiştir Internet Explorer, işletim sistemiyle tümüyle bütünleştirilmiş basit ve hızlı bir Internet tarayıcısıdır

Microsoft Internet Information Server
Windows NT Server sürüm 4'ün ayrılmaz parçası olan Internet Information Server (IIS), World Wide Web, ftp ve Gopher hizmetlerini kurup yönetmenize izin verir IIS, Windows NT Workstation sürüm 4'teki yeni Peer Web Service ile birlikte çalışır ve kullanıların kendi kişisel Internet sunucularını yaratmalarına izin verir

Microsoft Exchange
Microsoft Exchange, Internet postası ve Microsoft Mail'i uzlaştıran yerleşik bir ileti merkezidir İletilere katıştırılmış biçimde dosya gönderip alınabilir Ağa Exchange Server'ı ekleyerek, yerel ve dünya çapındaki ağlarla tam bir ileti ve bilgi paylaşım sistemi yaratılabilir

Telephony API
Yeni Telephony API (TAPI) teknolojisi, Windows iletileme altsistemi (Exchange E-Mail Client), faks uygulamaları ve Internet Explorer tarafından kullanılmaktadır

İletişim kurallarındaki gelişmeler
Windows NT Server'ın 4 Sürümünde bulunan Microsoft Point-to-Point Tuneling Protocol , uzaktaki kullanıcıların Internet üzerinden ağlarına güvenli erişimlerini sağlayan yeni bir teknolojidir BOOTP iletisi içeren geliştirilmiş TCP/IP özelliklerini de bulunabilir Bir diğer yeni özellik ise, DHCP (Dynamic Host Configuration Protocol) ve BOOTP'nin dolaştırılmasını geliştiren DHCP Relay Agent'tır

Ve daha fazla özellik
Bunlarda Windows NT sürüm 4'te bulunabilecek diğer yeni özelliklerdir:
· DNS Name Server
Windows NT Server, Domain Name System (DNS) ad sunucusu olabilir Bu onun, ana bilgisayar adının çözümlenmesinde WINS'i kullanmak için yapılandırılabileceği anlamına gelir Evrensel adlandırma anlaşması Universal Naming Convention (UNC), şimdilerde DNS adlarını desteklemektedir
· Multiprotocol Routing
Windows NT Server 351 hizmet paketinin bir parçası olan çoklu iletişim kuralı dolaştırması (Multiprotocol routing-MPR) artık 4 Sürümle birleştirilmiştir
· DirectX
Windows NT, DirectDraw sürüm 2, DirectSound sürüm 1 ve DirectPlay sürüm 1 için tam bir API desteği sağlamaktadır

· Windows 95 Masaüstlerinin Uzaktan Önyüklemesi
Uzaktan önyükleme hizmeti "disksiz" Windows 95 masaüstlerinin kullanımını basitleştirmektedir
· Uzaktan Yönetim
Uzaktan yönetim, yönetim görevlerinin Windows 95 masaüstünden yerine getirilmesi için bir dizi yeni araçtır
· Novell Netware ile Bağlantı
Windows NT kullanıcıları NetWare Directory Services'ı (NDS) çalıştırarak Novell NetWare 4x sunucularına erişebilirler NetWare sunucusundaki paylaşılan nesneler, kullanımı oldukça kolay olan hiyerarşik bir sırada düzenlenmişlerdir

Windows NT Server İçin Donanım Gerekleri
Windows NT Server sürüm 4 güçlü bir işletim sistemi olduğu için, doğal olarak güçlü bir bilgisayarı gerektirir Kimi sunucular daha fazla, kimileri ise daha az güçlü donanımlar gerektirmektedir

Aşağıdakiler, bir sununcu için temel donanım gerekleridir:
· Bir Intel 80486/66 veya daha yükseği, bir Intel Pentium, Power PC, Digital Alpha AXP veya MIPS R4x00 gibi bir desteklenmiş RISK işlemcisi Windows NT Server bilgisayarları en fazla 4 mikroişlemciye kadar destekler Windows NT server ile çalışan bir işlemci için en küçük değer 80486/25 olsa da, etki alanı denetcisi veya dosya sunucusu rolündeki bir bilgisayarın en az bir Pentium mikroişlemcisi olmalıdır 80486/66, NT Server ile çalışan diğer herhangi bir bilgisayar için en gerçekçi minimum değerdir
· Windows NT Server sistem dosyalarının bulunucağı bölmede en az 123 MB sabit disk alanı RISC tabanlı bilgisayarlar için, sabit sürücü bölmesi üzerinde en az159 MB sabit disk alanı olmalıdır
· VGA ya da daha iyi bir ekran
· Ağ üzerinde yükleme yapmayan herhangi bir bilgisayar için, desteklenmiş bir CD-ROM sürücü Intel x86 tabanlı bir bilgisayar için, desteklenmiş CD-ROM sürücüsüne ek olarak bir 35 inç yüksek yoğunluklu disket sürücü
· x86 tabanlı bilgisayarlar için en az 12 MB RAM; 16 Mb önerilen, 32MB ise en iyi olandır RISC tabanlı bilgisayarlar için en az 16 MB RAM; 32 MB yeğlenmelidir

· Fare veya başka bir imleme aygıtı
· Desteklenmiş bir ağ kartı
POP ve SMTP protokolleri nedir, nasıl çalışır ?
O karmaşık e-posta haberleşmesinin nasıl çalıştığını hiç düşündünüz mü? Üstten bakışla ne kadar karmaşık görünüyor değil mi Oysa, gerçekte, hiç te o kadar zor sayılmaz Öncelikle sistemin nasıl çalıştığını bilmek gerekir

E-posta sistemi 2 bölümden oluşur

1-Post office protokol(POP3): POP3 bizim posta kutumuza gelen mesajları oradan almamız için e-posta programımızla (Netscape Messenger veya Outlook Express gibi) abonesi olduğumuz POP3 server'i arasında geçen konuşup anlaşma protokulüdür Bu protokolün nasıl işlediğini kendimiz de, e-posta programı kullanmadan TELNET vasıtasıyla görerek deneyebiliriz Ayrıca bu bize başka yararlar da sağlayacaktır Örneğin e-mail programıyla alamadığımız bazı postaları hiç almadan posta kutusundan silmemiz mümkün olacaktır Ya da kendi SMTP server'imizi hiç kullanmadan istediğimiz birisinin posta kutusuna kısa mesajlar bırakabiliriz

POP3 protokolü sırasında e-mail programı bazı standart komutlar kullanmak zorundadır Bunlar:

USER <KullanıcıAdı> : Bunu yazarak POP3 server'e hangi kullanıcı olarak bağlandığımızı belirtmiş oluruz Örneğin

>USER aguler /Bizim yazdığımız
Bu kullanıcı server'de tanımlıysa Server'in yanıtı,
<+OK welcome aguler
eğer bu kullanıcı olmasaydı
<-ERR …
şeklinde olacaktır (Bazı server'ler kullanıcı yoksa hatayı PASS komutundan sonra verirler)

PASS <Parola> : Bunu yazarak bağlanılan kullanıcının parolasını veririz Eğer parola yanlışsa bağlanamayız Örneğin

>PASS ozelbisiy
doğruysa
<+OK …
yanlışsa
<-ERR invalid password (veya –ERR …)
şeklinde yanıt verecektir

STAT : Posta kutumuzun durumunu almak için kullanılan komuttur Yani posta kutusunda kaç mesaj var ve toplam büyüklüğü nedir, sorularının yanıtını bu komutla alırız

>STAT
<+OK 0 0 Posta kutusunda hiç mesaj yokmuş
veya
<+OK 6 15978 Posta kutusunda 6 adet mesaj varmış ve toplam büyüklüğü 15978 (byte|octet)
miş

LIST [MsgNo] : Mesajların listesini ve her birinin büyüklüğünü verir Eğer MsgNo yazılırsa aynı işlemi sadece o nolu mesaj için yapar
Mesaj nosu yazmadan komutu verirsek

>list
<+OK 11 messages (218146 octets)
<1 940
<2 7044
<3 165064
<4 863
<5 1907
<6 907
<7 2500
<8 2091
<9 4445
<10 1223
<11 31162
<

Şeklinde bir liste verir bize ve en sonunda da bittiğini göstermek için sadece ilk kolonunda (nokta) olan bir satır gönderir Böylece biz (e-mail programı anlar ki tüm mesajlar bunlarmış)
Mesaj nosu yazarak (1 nolu mesaj) komutu verirsek

>list 1
<+OK 1 940

UIDL [MsgNo] : Her mesajın, başka bir mesajda aynısı olayan (benzersiz, unique) bir kodu vardır Bu komut bize o kodu verir Özellikle e-mail programlarında (örneğin Outlook Express 5'te Tools|Accounts|<xx internet account> Properties menüsünde Advanced sayfasındaki
Leave a copy of messages on server işaretlendiğinde aldığın mesajları posta kutusundan silme, kalsın anlamına gelir Dolayısıyla tekrar bağlanılıp mesajlar alınırken Outlook Express 5 daha önce aldığı mesajları işte bu mesaj ID'si yardımıyla tesbit ederek onları birdaha tekrar almaz Eğer mesajlar Outlook Express Inbox'tan ve Deleted Items'dan silinirse aynı mesajları tekrar alacaktır Eğer Leave a copy of messages on server İşaretli değilse Outlook Express bu kontrolu yapmaz, dolayısıyla herhangi bir nedenle bağlantı kesilirse daha sonra mesajları tekrar çekmeye kalktığımızda aynı mesajları tekrar alacaktır
Komutlar Telnetten yazılırsa

>uidl
<+OK
<1 4cf6ef281a0eaae6f906669ad5d097e9
<2 49ba75aeb7a13ad9925979c91b8b67fe
<3 74af7f5470ec50e639c5c0e750b99e99
<4 c335fced9d3004aa794e636646ed84c9
<5 B0003006265MSG
<6 <001201bedd74$05a07820$3c14a8c0@veroniquegozen a ir com>
<7 84fe916939f91687ad3487c45237cfce
<8 2691d46fc915d63f488e797fb860ba7e
<9 B0003018571MSG
<10 <000c01bedda9$93690f20$3c14a8c0@veroniquegozen a ir com>
<11 B0003020608MSG
<
>uidl 1
<+OK 1 4cf6ef281a0eaae6f906669ad5d097e9

şeklinde sonuçlar alınacaktır

TOP <MsgNo> <SatırNo> : Belirtilen numaralı mesajın satır nosu olarak verilen en üstten (mesaj gövdesi başladıktan itibaren) o kadar satırı server'den okumak için kullanılır Server en sonunda ilk kolonunda nokta olan bir satır gönderir Böylece gönderimin bittiği anlaşılır

>TOP 5 1
<……
<…
<…
<

RETR <MsgNo> : Belirtilen numaralı mesajın tümünü almak için bu komut verilir Server mesajın sonunda, ilk kolonunda nokta olan bir satır gönderir Böylece mesajın bittiği anlaşılır

>RETR 5
<……
<……
<……
<

DELE <MsgNo> : Belirtilen mesajı sil komutudur Örneğin 5 nolu mesajı silmek için

>DELE 5

yazdığımızda

<+OK
yanıtını veren server 5 nolu mesajı sildiğini bu şekilde belirtecektir

QUIT : Server'le bağlantının kesileceği komutunu verir Bu komut verilir verilmez Server posta kutusundaki güncellemeleri yaparak bağlantıyı keser Bağlantı başka şekillerde (örneğin Telnet penceresini kapatarak veya menüden Disconnect'e basarak) kesilirse çoğu server'de posta kutusu güncellenmez, dolayısıyla QUIT komutuyla çıkmaya dikkat etmek gerekir

>QUIT
<+OK ………
ve bağlantı kesilir, Telnet penceresi boşalır

LAST : Son mesaja konumlanmayı sağlar Çok kullanılmayan bir komuttur

RSET : Bir server'den bağlantıyı kesmeden başka bir kullanıcı ile login olmayı sağlar Örneğin

>USER agil
<+OK …
>PASS ghtj
<+OK
>LIST
<+OK 0 messages (0 octets)
<
>RSET
<+OK
>USER ggg
<+OK …
>PASS hhhh
<+OK …
>LIST
<+OK 0 messages (0 octets)
<
gibi

NOOP : İşlem yapma demek Ne için kullanıldığını bilmiyorum Bir işe yarıyordur mutlaka ama önemli olduğunu sanmıyorum Belki yeni serverler buna hata mesajı veriyor olabilirler Bunun için ilgili RFC'ye bakmak lazım Uzun iş…

Tabii bunların sonucunda şu soru sorulabilir
"Biz tüm bunları yapıyoruz ama bunların hepsi Text formatında ve şifrelenmemiş yazılar tarzında, bu hacker'lar için bir ziyafet değil mi ?"
Ne yazık ki bu doğru! Adamcağızlar uğraşmış didinmişler ve son derece esnek (bana göre) harika bir sistem kurmuşlar Şimdi hacker'lar yüzünden bunu değiştirecek miyiz Bence gerek yok Onlara karşı en iyi korunma mesajların ulaşılmaz derecede çok olması olacaktır İnternette o kadar çok mesaj dolaşıyor ki garipler hangi birini inceleyecekler
PRIMARY DOMAIN SERVER KURULUMU:
Nt Server Yüklenmesi :

Sistem Gereksinimleri
Windows Nt yüklenecek bilgisayarlarda minumum bulunmasi gereken donanimlar asagida çikarilmistir Bunlar Nt yüklenebilecek minumum gereksinimlerdir Daha güçlü özelliklere sahip makinalarin üzerine kurulmasi önerilir
CPU 32 bit Intel x86 tabanli (80486/33 veya daha yüksek)
RAM
Nt server için 16 Mb RAM
Harddisk
16Kb cluster kullanan harddisklerde 120 Mb civarinda bos alan 32Kb cluster kullanan harddisklerde 200 Mb civarinda bos bir alan gerekmektedir
Display
VGA

Nt Server Yüklenmesi :

Kurdugumuz makinanin üzerinde su konfigurasyon bulunmaktaydi
CPU Intel Pentium II-350 Islemci
RAM
64 Mb RAM
HDD
8 GB Quantum Harddisk

Isletim sistemini 2 MB harddisk üzerine kuracagiz Geriye kalan 6 GB üzerinde FTP ve WWW servislerinin bulunacagini varsaydik

Windows Nt Server kurulumuna başlamadan önce asağıdaki kontrol listesini doldurmanız Windows Nt kurulumu sırasında size büyük kolaylıklar sağlayacaktır