Biçimci Ruhbilim

Bütünsel yapının kendisim meydana getiren parçalardan bağımsız bir varlığı olduğunu ileri süren ve fizik varlıklar kadar ruhsal varlıkların da böylesine bağımsız biçimleri bulunduğunu savunan ruhbilim öğretisi

Alman ruhbilimcileri Wolfgang Köhler'le Koffka'nın ortaya attıkları ve Fransız ruhbilimcisi Paul Guillaume'un geliştirdiği biçimci ruhbilime göre parça parça duyumlardan meydana gelmiş bir ruh durumu, artık o parçalardan bağımsız bir yapı kazanır Daha açık bir deyişle, zihnin karmaşık olaylarını açıklamak için, parça duyumların bilgisi değil, bütünsel ruh durumunun bilgisi gereklidir

Biçimi yaratan, parçaların ya da öğelerin toplamı değil, bütünsel biçimle olan ilişkileridir Duyumlardan meydana gelmiş bir bileşiklik, zihnin karmaşık yapısını açıklayamaz Fransız düşünürü duyumcu Condillac'tan çağımıza kadar sürüp gelmiş bulunan eski ruhbilim anlayışına göre anlıksal olay, duyumların anlıkta yeniden tasarlanması ve bu tasarımların da çağrışım yasalarına göre birbirlerini çağırmalarıyla oluşurdu Oysa bu görüş, Süleymaniye camiini üst üste dizilmiş taşlar yığınından ibaret saymakla birdir

Süleymaniye camiinin, kendisini meydana getiren parçalardan bağımsız bir varlığı vardır ki onu Süleymaniye camii eden işte bu varlıktır Bu konudaki bilgi, parçaların bilgisi değil, bütünün kendisinin bilgisidir Nitekim bilmediğimiz bir sözcüğün bütün harflerini elde etmekle o sözcüğü kuramayız, buna karşı bir melodiyi başka bir tonda dinlesek de bütün sesler değişmiş olduğu halde onu hemen tanırız Çünkü birinci örnekte bütünsel yapıyı bilmemekte, ikinci örnekteyse bilmekteyiz Öyleyse biçim ve yapı, kendisini meydana getiren parçaların verimi değil, onlardan büsbütün bağımsız bir varlıktır

Bu varlık, başkaca hiç bir varlığa indirgenemez Ancak, gerçeğin birbirinden çok başka olan çeşitli bölgelerinde aynı olabilen genellikler tasarlanabilir Bu bağımsız yapı, sadece fizik varlıklar için değil, ruhsal varlıklar ve örneğin töresel ülküler için de geçerlidir Gücün yapısı, bozulan dengeyi yeniden kurmayı ve dengenin devamını nasıl gerektirirse töresel ideal de kendi engelleriyle öylece savaşır ve yapısını korur

Özet olarak, ansal işlevlerin, parça halindeki duyumlardan değil, insanın ruhsal yapısında bulunan bütünsel biçimler meydana getirme yetisi'nin yarattığı ruhsal bütün'lerden gerçekleştiğini savunan ruhbilim alanındaki biçimcilik, Husserl'le AvenariusMach idealizmine dayanır İnsanı çevresinin özdeksel koşullarından ayırma ve sadece ruhsal bir yapı haline getirme amacını güden bu anlayışın dil alanındaki savlarına da yapısalcılık denir

Fizik, fizyoloji, ekonomi vb gibi bilim dallarına da yayılan geştalt (biçim) kavramı, ilkin Prag Üniversitesi profesörü olaybilimci Christian von Ehrenfels (1859-1932) tarafından ortaya atılmıştır Bu ruhbilim anlayışı, özellikle Pavlov deneyleriyle kökünden çürütülmüştür Biçimci ruhbilim ya da biçim ruhbilimi, düşünceci (idealist) bir akımdır; ruhsal olayları öznel yasalarla çözümlemeye çalışmaktadır