Somut İşlemler Dönemi

SOMUT İŞLEMLER DÖNEMİ

İlkokul yıllarındaki çocuklar, bilişsel yeterlilik bakımından çok hızlı değişme gösterirler İlkokul dönemindeki, çocukların düşünmesi okul öncesi çocukların düşünmesinden çok farklıdır Artık, tersine çevirebilme kavramı kazandıklarından korunum ilkesi ile ilgili bir sorunları da yoktur Nesnelerin fiziksel yapılarında yada mekandaki konumlarında değişmelerle, miktar, hacim, sayı vb özelliklerinde değişme meydana gelmeyeceğini anlarlar Kısa ve geniş bardaktaki süt ile ince uzun bardaktaki sütün aynı miktarda olduğunu görebilirler; parçalanmış çikolatalarla kalıp halinde olanın aynı miktarda söyleyebilirler Algılanan görüntüye göre değil gerçeği anlayarak tepkide bulunurlar

Tüm dünyada çocukların somut işlemler döneminde okula başlamaları bir tesadüf değildir Bu dönemde, bazı işlemlerin zihinsel olarak yapabilecek durumdadırlar Örneğin; benim beş portakalım, senin dört portakalın var İkimizin portakallarını bir araya getirdiğimizde kaç portakal eder? Diye sorduğumuzda problemi zihinsel olarak çözebilirler

Bu dönemde en düzeyde gruplama yapabilirler Bir grup bir nesnenin bir başka grubun alt sınıfı olabileceğini anlarlar Örneğin; taşıt araçlarına otomobiller ve kamyon vb , diğer taşıt araçları olarak gruplayabilir, otomobilleri de, benzinle çalışanlar ve mazot vb yakıtla çalışan diğer otomobiller olarak sınıflandırılabilirler Şema 1 de görüldüğü gibi otomobiller taşıt araçlarının bir alt grubu, benzinle çalışanlarda otomobillerin bir alt grubudur

Çocuklar, bu dönemde nesnelerin belli özelliklerine göre sınıflayabilirler Örneğin, nesneleri uzunluklarına, genişliklerine, ağırlığına vb göre düzenleyebilirler Bu beceri kazandıktan sonra geçişleri ve dönüştürmeleri daha kolay yaparlar Örneğin; Songül İlknur’dan uzundur İlknur da Gökçe’den uzundur Bu grupta, en uzun kişinin kim olduğunu somut işlemler dönemindeki çocuklar kolaylıkla bulurlar

Somut işlemler dönemindeki çocuklar ben merkezcilikten uzaklaşmışlardır Olayları ve dünyayı, başkaları açısından da görebilirler Ancak bu dönemde, düşünme süreçleri çocuk tarafından gözlenebilen gerçek olaylara yöneliktir Çocuklar, somut olduğu sürece karmaşık problemleri çözebilirler Soyut problemleri ise çözemezler Soyut kavramları, çevresindekileri model alma yoluyla yerinde kullanmalarına rağmen, anlamlarını açıklayamazlar

Nazlının bu cevabında tam eğitimcilerin alması gereken çok ders vardır Eğer problemde yumurta değil simit, ciklet vb gibi alınsaydı çocukların ilgisini daha çok çekecek, onlar için daha somut olacak dolayısıyla, gelişim düzeyine daha uygun olacaktır Çocuk yaşamında işe yarayacak bu problemi çözmekten de zevk alacaktır

Bu örnek olayda da görüldüğü gibi “kavram” terimi çocuk için soyut bir sözcüktür ve gereksiz olarak soru kökünde yer almaktadır Çocuk, kavramın anlamını bilmediği için, sorunun doğru cevabını bilmesine rağmen cevaplayamamaktadır Oysa soru kökü, çocuğun gelişim düzeyine uygun olarak sorulsaydı çocuk bitkinin tanımını kolaylıkla cevaplayacaktı Çocuklar bu dönemde dili etkili olarak kullanmakla birlikte vatan, millet, ülke vb soyut kavramları anlayamazlar Soyut kavram ve deneyimlerin somut yollarla açıklanmaları gerekir Örneğin sakla samanı gelir zamanı vb deyimler somut olarak çocuklara açıklanmalıdır