Madde Dolaşımı

**Şengül Şirin** · 04-26-2009

MADDE DOLAŞIMI

Ekosistemlerde canlılığın devam edebilmesi için canlıların kullandığı maddelerin, kullanılan kadar da üretilmesi gerekir

Bu kullanılmaya ve tekrar üretilmeye madde dolaşımı denir

Madde dolaşımını ototrof canlılar CO2, H2O, NH3 ve diğer elementleri kullanarak başlatmaktadır

Kullanılan bu maddeler besin zinciri yolu ile heterotroflara geçmektedir

Yine besin zinciri içindeki saprofitler, bitki ve hayvan artıkları ile ölüleri parçalayıp CO2, H2 O, NH3 ve diğer maddeleri ekosisteme kazandırmaktadır

Karbon Dolaşımı

Organik maddelerin ve canlıların temel elementi C dur

Karbon atmosferde CO2 halinde bulunur

CO2 nin canlı vücuduna geçişi bitkiler ve kemosentetik bakteriler aracılığı ile olur

Fotosentez ve kemosentezle besin haline dönen CO2 bitki ve hayvanların vücudunda yapı ve enerji verici olarak kullanılır

Ayrıca solunumla tekrar atmosfere döner

Azot Dolaşımı

Atmosferimizde %78 oranında serbest azot bulunur

Bu serbest azottan bitkiler ve hayvanlar faydalanmaz

Serbest azotun kullanılabilir hale gelmesi için kemosentetik bakterilerin azotu Nitrat'a (NO-3) çevirmesi gerekir

Bu çevrim ile bitkiler azotu nitrat (NO-3) tuzları şeklinde alabilirler

Bitkilerin yapısına giren azot, besin zinciri ile hayvanlar alemine geçer

Canlılar azotu; protein; DNA, RNA ve ATP yapımında kullanır

Bir kısmı ise solunum ve diğer olaylar sonucunda üre, ürik asit halinde ortama bırakılır

Saprofit ve kemosentetik bakteriler bunları tekrar bitkilerin kullanabileceği tuzlar haline çevirir

Ayrıca baklagillerin kökünde yaşayan bazı bakteriler de havanın serbest azotunu bağlayarak canlılar alemine kazandırırlar

Su Dolaşımı

Canlılar suyu sıvı halde alıp sıvı ve buhar halinde dışarı verirler

Bu esnada artıklardan ve fazla ısıdan kurtulmuş olurlar

Su canlılar alemi dışında doğada fiziksel olarak da dolaşır

Yoğunlaşarak yağmur halinde yağan su buharlaşan su miktarına eşittir

Oksijen Dolaşımı

Canlıların tamamına yakını besinleri parçalayabilmek için oksijen kullanırlar

Kullanılan bu oksijenin yerine de bitkiler fotosentezle oksijen üreterek dengeyi sağlamış olurlar

04-26-2009	#1
Şengül Şirin	Madde Dolaşımı MADDE DOLAŞIMI Ekosistemlerde canlılığın devam edebilmesi için canlıların kullandığı maddelerin, kullanılan kadar da üretilmesi gerekir Bu kullanılmaya ve tekrar üretilmeye madde dolaşımı denir Madde dolaşımını ototrof canlılar CO2, H2O, NH3 ve diğer elementleri kullanarak başlatmaktadır Kullanılan bu maddeler besin zinciri yolu ile heterotroflara geçmektedir Yine besin zinciri içindeki saprofitler, bitki ve hayvan artıkları ile ölüleri parçalayıp CO2, H2 O, NH3 ve diğer maddeleri ekosisteme kazandırmaktadır Karbon Dolaşımı Organik maddelerin ve canlıların temel elementi C dur Karbon atmosferde CO2 halinde bulunur CO2 nin canlı vücuduna geçişi bitkiler ve kemosentetik bakteriler aracılığı ile olur Fotosentez ve kemosentezle besin haline dönen CO2 bitki ve hayvanların vücudunda yapı ve enerji verici olarak kullanılır Ayrıca solunumla tekrar atmosfere döner Azot Dolaşımı Atmosferimizde %78 oranında serbest azot bulunur Bu serbest azottan bitkiler ve hayvanlar faydalanmaz Serbest azotun kullanılabilir hale gelmesi için kemosentetik bakterilerin azotu Nitrat'a (NO-3) çevirmesi gerekir Bu çevrim ile bitkiler azotu nitrat (NO-3) tuzları şeklinde alabilirler Bitkilerin yapısına giren azot, besin zinciri ile hayvanlar alemine geçer Canlılar azotu; protein; DNA, RNA ve ATP yapımında kullanır Bir kısmı ise solunum ve diğer olaylar sonucunda üre, ürik asit halinde ortama bırakılır Saprofit ve kemosentetik bakteriler bunları tekrar bitkilerin kullanabileceği tuzlar haline çevirir Ayrıca baklagillerin kökünde yaşayan bazı bakteriler de havanın serbest azotunu bağlayarak canlılar alemine kazandırırlar Su Dolaşımı Canlılar suyu sıvı halde alıp sıvı ve buhar halinde dışarı verirler Bu esnada artıklardan ve fazla ısıdan kurtulmuş olurlar Su canlılar alemi dışında doğada fiziksel olarak da dolaşır Yoğunlaşarak yağmur halinde yağan su buharlaşan su miktarına eşittir Oksijen Dolaşımı Canlıların tamamına yakını besinleri parçalayabilmek için oksijen kullanırlar Kullanılan bu oksijenin yerine de bitkiler fotosentezle oksijen üreterek dengeyi sağlamış olurlar