Hidrojen • Oksijen

Hidrojen • Oksijen

Hidrojen


Özellikle suyun bileşimine giren gaz halindeki basit cisimdir Hidrojen, Evren'de en bol bulunan elementtir Güneş'in ve yıldızların maddesinin büyük bir bölümü hidrojenden oluşur Dünyada hidrojeni serbest halde bulmak kolay değildir Havada pek düşük miktarda hidrojen vardır, ancak volkanların fışkırttığı gazlarda veya doğal kaynaklardan fışkıran gazlarda geniş oranda hidrojen vardır Atmosferin yüksek kesiminde, hidrojen, hidrojen tacı adı verilen bir örtü meydana getirmiştir

Maddelerin En Hafifi

Renksiz, kokusuz bir gaz olan hidrojen, bütün maddelerin en hafif olanıdır (havadan 14 kat hafiftir) Böylece bütün öteki gazlara oranla, gözenekli duvarlardan, hattâ akkor durumuna gelecek derecede ısıtılmış demir gibi bazı maddelerin içinden bile, daha hızlı geçebilir, iyi bir ısı ve elektrik iletkenidir ve sıvı hale getirilmesi pek güçtür Kimyasal yönden hidrojen basit bir maddedir (bir hidrojen atomu tek bir çekirdek veya proton ile bunun çevresinde dönen tek bir elektrondan oluşur)

Isıtılmış halde birçok elementle karışır Bu çeşitli tepkileri, sanayide geniş uygulama alanları bulmuştur Oksijenle birleşince su (doğal halde pek çok bulunur) meydana getirir Oksijen ve su karışımı, oksihidrik üfleç'te de (kaynak makinesinin alevinin mavi rengi, yanan hidrojenin özelliğidir) kullanılır Azot ile birleşince, yapay gübre ve patlayıcı maddeler üretiminde kullanılan amonyak oluşur Başlıca sanayi gazlarından olan metan, hidrojen ile karbon karışımıdır

Güdümlü Balonlar ve Füzeler

Eskiden hidrojen, hava gemilerini (balonlar, güdümlü balonlar vb) şişirmekte kullanılırdı, ama çabuk alev aldığından, yerini helyum gazına bıraktı

Silâh sanayii günümüzde hidrojeni, füze yakıtı olarak kullanmaktadır Gerçekten de, sıvı halde (üretimi ve depolanması güç bile olsa), çok yüksek bir enerji verme gücü olmasına karşılık az yer kaplar Nihayet, insanların yarattığı en öldürücü silâhlardan birinin, korkunç hidrojen bombasının da yapımına girerOksijen


Yoğunluğu 1,105 olan renksiz, kokusuz gaz

Oksijen, sıvılaştırılması güç bir azdır (-183 derecede kaynar) Doğada en yaygın olan element odur: havada olduğu gibi suda da vardır; soluduğumuz havanın beşte biri oksijendir Hayvanların ve bitkilerin hayatında çok önemli yer tuttuğu gibi (solunum); insan uğraşlarında da payı büyüktür (besinlerin pişirilmesi, soğukla savaş, madenlerin hazırlanması vb)

Oksijen olmadan hiç bir canlı var olamaz Nefes alırken havayla birlikte oksijeni de içimize çekeriz; oksijen kana karışır ve kandaki alyuvarlar sayesinde vücutta dolaşır Oksijen kimyasal bileşimlerde de yer alır: besinlerdeki karbonla birleşerek solunumla dışa attığımız karbon dioksiti meydana getirir Vücudumuza enerji verir ve vücut sıcaklığının değişmemesini sağlar Bu son derece önemli görevleri nedeniyle, havasızlık veya oksijensiz hava (daracık, di manii yerler), solunumun durmasına kadar varabilen ağır bozukluklara yol açabilir

ISI VE IŞIK

Yanma olayını (oksijenin katılmasıyla meydana gelen ve ısı çıkaran kimyasal tepkilerin tümü) ilk defa Lavoisier inceledi Yanabilir denen maddelerin bir kısmı karbondur (C); bu maddeler yanarken, bileşimlerin-deki karbon, havanın oksijeniyle birleşerek dumanda bulunan karbon dioksit (CO2) ve karbon monoksit (CO) gazlarını verir

Ateş denen gözle görülür yanma, çok miktarda oksijen harcayan, buna karşılık ısı ve ışık yayan şiddetli bir kimyasal tepkimedir Sözgelimi bir otomobil motorunda, ağırlık olarak l kısım yakıtın yanması için 14 kısım hava gerekir ve bu çok büyük bir hacim tutar (çünkü bir metre küp hava ancak 1,3 kilo gelir)

DOĞAL OKSİJEN VE SANAYİ OKSİJENİ

Oksitlerin oluşumu, oksijenin çeşitli maddelerle karıştığı az veya çok şiddetli, az veya çok yavaş kimyasal tepkilerin bir sonucudur En kolay oksitlenen maddeler arasında madenler yer alır Örneğin, oksijen demiri paslandırır

Çok miktarda tüketildiği halde atmosferdeki oksijen miktarı pek değişmez Gerçekten, hayvanlar âleminin tükettiği oksijeni bitkiler yerine koyar: çünkü bitkiler havadan karbon dioksit alır, bunun karbonunu alıkoyduktan sonra oksijenini geri verir

Sanayide sıvı havanın damıtılması yoluyla elde edilen saf oksijen madenî tüpler içinde basınçlı olarak satılır Saf oksijen şiddetli bir yanma sağlar: basınçlı oksijenle beslenen gazlı, asetilenli, hidrojenli veya bu-tanlı hamlaçlar madenleri birbirine kaynatabilir veya kesebilir

Saf oksijen canlılar için de yararlıdır; bazı hastaları bir oksijen çadırına yerleştirmekle kurtarmak mümkündür Saf oksijen uçaklarda, denizaltılarda vb yapay atmosfer (basınçlı hava) yaratmağa da yarar Ama bunun için oksijen dozunu çok iyi ayarlamak gerekir: çok fazla oksijen, dağcıların çok yükseklerde hissettiğine benzeyen sarhoşluğa yol açar

Son yıllardaki araştırmalardan anlaşıldığına göre, oksijen, yüksek basınç altında zehirlenmelere yol açmaktadır Nitekim 10 atmosferlik basınç altında mantarların büyümesi durmakta, ıslak fasulye taneleri üç günde ölmekte, bakterilerin gelişmesi önlenmekte, böceklerle yumurtaları ise bir gün bile dayanamadan canlılığını kaybetmektedir • Bilgilikcom