Devamlı (Ömür Boyu) Oruç Tutmanın Yasak Olması

Devamlı (Ömür Boyu) Oruç Tutmanın Yasak Olması



Devamlı (Ömür Boyu) Oruç Tutmanın Yasak Olması



Abdullah ibn Amr ibnü'I-Âs (ranhümâ)'dan rivayet edilmiştir: "Peygamber (sav), (Abdullah ibn Amr'a hitaben):


Doğrusu sen, her gün oruç tutuyor ve bütün gece ibadet mi yapıyorsun? buyurdu Ben:


Evet' dedim Peygamber (sav):


Sen böyle yaptığın zaman, doğrusu bundan dolayı göz zayıflayıf göz çukuru içine çökecek ve nefis de çok yorulacaktır Devamlı (ömür boyu) oruç tutan kimse, oruç tutmamıştır (Her aydan) üç gün oruç tutmak, yılın tamamını oruç tutmak (gibi)dir' buyurdu Ben;


Ben, bundan daha çoğuna güç yetirebilirim' dedim Peygamber


Öyleyse Davud (as)'ın orucu gibi oruç tut O, bir gün gün oruç tutar, bir gün oruç tutmazdı Düşmanla karşılaştığı zaman ise (düşmandan) kaçmazdı' buyurdu [325]


Bir rivayette ise şu ilave vardır: (Abdullah ibn Amr)


Ey ALLAH'ın peygamberi! (Düşmandan kaçmama özelliğini) bana kim sağlar?' (dedi Peygamber:


O, bir ilahî ihsandır' buyurdu)


(Hadisin ravisi) Atâ' ibn Ebi Rebâh der ki: Ben (bu kıssada ravinin) devamlı orucu nasıl zikrettiğini bilmiyorum (Yalnız) Peygamber (sav)'in, iki kere:


Devamlı oruç tutan [326] kimse, oruç tutmamıştır [327] buyurdu (şeklindeki sözünü ezberimde tutuyorum) [328]


Başka bir rivayette ise, Peygamber (sav), Abdullah ibn Amr'a şöyle buyurdu:


Senin (devamlı bir şekilde) oruç tuttuğun, (orucu hiç) bırakmadığın ve geceleyin (uyumayarak) namaz kıldığın (bana) haber verilmedi mi [329] (zannediyorsun)? Böyle yapma! Çünkü gözlerinin senin üzerinde hakkı var Nefsinin senin üzerinde hakkı var Ailenin senin üzerinde hakkı var [330] Buna göre (bazen) oruç tut, (bazen) oruç tutma, (bazen) namaz kıl ve (bazen de) uyu! (Bir de,) her on günde bir oruç tut (Tut*madığın) dokuz günün sevabını da alırsın1 buyurdu


Peygaber (sav) {daha sonra) üç kere:


Devamlı oruç tutan kimse, oruç tutmamıştır' buyurdu [331]


Başka bir rivayette ise şu ifade yer almaktadır:


Benim (devamlı bir şekilde) oruç tuttuğum, Resulullah (sa;v)'e anlatılmıştı Derken (bir gün) Resulullah (sav) yanıma girdi Hemen ona, içi hurma lifiyle doldurulmuş, deriden yapılmış bir yastık koydum Fakat Resulullah (sav) yere oturdu Yastk, ikimizin arasında kaldı Bana:


Sana her aydan üç gün oruç tutmak yetmiyor mu? [332] buyurdu Ben de:


Ey ALLAH'ın resulü! Bu kadarı, bana yetmez!1 diyecek oldum (Sözü*mü keserek:}


Beş gün oruç tut!' buyurdu Ben:


Ey ALLAH'ın resulü!' dedim Resulullah (sav):


Yedi gün oruç tut!' buyurdu Ben:


Ey ALLAH'ın resulü!' dedim Resulullah (sav):


Dokuz gün oruç tut!1 buyurdu Ben:


Ey ALLAH'ın resulü!' dedim Resulullah (sav):


On bir gün oruç tut!' buyurdu Be yine:


Ey ALLAH'ın resulü!' dedim Resulullah (sav):


Davud (as)'ın orucunun üstünde (hiç bir) oruç yoktur Bu oruç, yılın yarısıdır Bir gün oruç tutmak, bir gün tutmamaktan ibarettir' buyurdu [333]


Bu hadis(in bu şekildeki metinlerin)i; Buhârî ile Müslim rivayet etmiştir Yine Müslim'in bir rivayeti ise şu şekildedir:


Resulullah (sav), Abdullah ibn Amr'a:


(Her ayda) bir gün oruç tut Geri kalan (günlerin) sevabını da alırsın1 buyurdu Abdullah:


Ben bundan daha fazlasına güç yetirebilirim1 dedi Resulullah (sav):


(O zaman her ayda) iki gün oruç tut Geri kalan (günlerin) sevabını da alırsın' buyurdu Abdullah:


Ben bundan daha fazlasına güç yetirebilirim' dedi Resulullah (sav):


(O zaman her ayda) üç gün oruç tut Geri kalan (günlerin) sevabını da alırsın' buyurdu Abdullah:


Ben bundan daha fazlasına güç yetirebilirim' dedi Resulullah (sav):


(O zaman her ayda) dört gün oruç tut Geri kalan (günlerin) sevabını da alırsın' buyurdu Abdullah:


Ben bundan daha fazlasına güç yetirebilirim' dedi Resulullah (sav):


ALLAH katında en faziletli orucu, Davud (as)'m orucunu tut Çünkü Davud (as), bir gün oruç tutar ve bir gün oruç tutmazdı [334] buyurdu [335]


Yine Müslim'in başka bir rivayetinde, Abdullah ibn Amr şöyle der:


Resulullah (sav), bana:


Ey Abdullah ibn Amr! Senin, gündüzleri oruç tuttuğun ve geceleri de ibadet ettiğin haberi bana ulaştı Böyle yapma! Çünkü vücudunun senin üzerinde hakkı var [336] Gözlerinin senin üzerinde hakkı var Eşinin senin üzerinde hakkı var [337] (Bazen) oruç tut, (bazen de) oruç tutma Her aydan üç gün oruç tut İşte bu, devamlı (bütün sene) oruç tutmak demektir [338] buyurdu Ben:


Ey ALLAH'ın resulü! Ben dayanıklıyım' dedim Resulullah (sav):


Öyleyse Davud (as)'ın orucunu tut Bir gün oruç tut, bir gün oruç tutma' buyurdu


Abdullah ibn Amr (yaşlanıp da Resulullah'ın tavsiyesini yapmakta zorlanınca):


Keşke (Resulullah'ın bana tavsiye ettiği) ruhsat(lar)ı yapsaydım derdi [339]


Nesâî ise, bu hadisin; içerisinde "yastık" İfadesi geçen ikinci rivayeti, [340] ilk baştaki rivayeti [341] ve Müslim'in ilk rivayetini nakletmiştir


Yine Nesâî'nin başka bir rivayetinde, Abdullah ibn Amr şöyle der:


Peygamber (sa,v)'e oruç (um d an) bahsettim Bunun üzerine Peygamber (sav):


Her on günde bir oruç tut Geri kalan dokuz günün de sevabını alırsın1 buyurdu Ben;


Bundan (daha) fazlasına da gücüm yeter' dedim Peygamber (sav):


Her dokuz günde bir oruç tut Geri kalan sekiz günün de sevabını alırsın' buyurdu Ben:


Bundan (daha) fazlasına gücüm yeter' dedim Peygamber (sav):


Öyleyse her sekiz günde bîr gün oruç tut Geri kalan yedi günün sevabını da alırsın' buyurdu Ben:


Bundan (daha) fazlasına da gücüm yeter' dedim Peygamber {sav) bu şekilde devam etti Sonunda:


Bir gün oruç tut, bir gün oruç tutma' buyurdu [342]


Yine Nesâî'nin diğer bir rivayetinde, Abdullah ibn Amr şöyle der:


Babam, beni, soylu bir kadınla evlendirmişti (Babam,) ona gidip kocası (benim) ile ilgili soru sormuştu Bunun üzerine kadın:


O, çok iyi bir insan Fakat evlendiğimizden bu yana ne yatağımıza geldi ve ne de örtülü eteğimizi araştırdı1 demiş


Bunun üzerine (babam,) durumu Peygamber (sav)'e anlatmış Peygamber (sav):


Onu bana getir' buyurmuş


Bunun üzerine babamla birlikte Peygamber (sav)'e gittim Peygamber (sav):


Nasıl oruç tutuyorsun?' diye sordu Ben de:


Hergün' diye cevap verdim Peygamber (sav):


Haftada üç gün oruç tut' buyurdu Ben de:


Daha fazla tutabilirim' dedim Peygamber (sav):


iki gün oruç tüt, bir gün oruç tutma' buyurdu Ben de:


Daha fazlasına da gücüm yeter' dedim O zaman Peygamber (sav):


En faziletli oruç, Dâvud (as)'ın orucudur Dolayısıyla bir gün o-ruç tut ve bir gün oruç tutma' buyurdu


Yine Nesâî'nin konu ile ilgili diğer bir rivayetinde, Abdullah İbn Amr şöyle der:


ResuluIIah (sav), bana:


Senin geceleri ibadet ettiğin ve gündüzleri oruç tuttuğun haberi bana ulaştı buyurdu Ben:


Ey ALLAH'ın resulü! Ben bu (yaptıklarımla) ancak hayr istemekteyim1 dedim ResuluIIah (sav):


Devamlı (ömür boyu) oruç tutan kimse, oruç tutmamıştır Fakat devamlı (ömür boyu) oruç tutma yerine, (her) aydan üç gün oruç tutman sana yeterlidir' buyurdu Ben:


Ey ALLAH'ın resulü! Ben bundan fazlasına gücüm yeter' dedim ResuluIIah (sav):


Beş gün oruç tut' buyurdu Ben:


Bundan daha fazlasına gücüm yeter' dedim Resulullah (sav):


On gün oruç tut' buyurdu Ben;


Bundan daha fazlasına gücüm yeter' dedim Resulullah (sav):


Dâvud (as)'ın orucunu tut O, bir gün oruç tutardı, bir gün oruç tutmazdı1 buyurdu[343]


Yine Nesâî'nİn konu ile ilgili başka bir rivayetinde, Abdullah ibn Amr şöyle der:


Resulullah (sav) şöyle buyurdu: En faziletli oruç, Dâvud (as)'m orucudur O, bir gün oruç tutardı, bir gün oruç tutmazdı [344]


Yine Nesâî'nin başka bir rivayetinde, Abdullah ibn Amr şöyle der:


Resulullah (sav) bana:


Kur'an-ı ayda bir oku (hatmet)' buyurdu Ben de:


Bundan daha fazlasına gücüm yeter' dedim


(Bu şekilde günleri azaltmasını) istemeye devam ettim Sonunda Resulullah (sav):


Beş günde (Kur'an- hatmet)' buyurdu Ayrıca da:


Ayda üç gün oruç tut' buyurdu Ben de:


Bundan daha fazlasına gücüm yeter' dedim (Bu şekilde günleri azaltmasını) istemeye devam ettim Sonunda Resulullah (sav):


Şanı yüce olan ALLAH katındaki oruçların en sevimlisi olan Dâvud (as)'ın orucu (gibi) oruç tut Çünkü o, bi gün oruç tutardı, bir gün oruç tutmazdı' buyurdu [345]


Atâ' ibnu's-Sâib'in babası yolundan gelen rivayette, Abdullah ibn Amr şöyle der:



Resulullah (sav), bana:


Her ayda üç gün oruç tut, bir defa da Kuran oku [346] ( hatmet)' ise, buyurdu


Bunun üzerine ben, ondan, (bu müddeti) kısaltmasını istedim benden (Kur'an okumayı ve orucu) azaltmamı istedi


Bir gün oruç tut, bir gün iftar et' buyurdu


Atâ' der ki: (Kur'an-ı hatmetmenin en az müddeti konusunda) babam (es-Sâib)'in dediğinde ihtilaf ettik Kimimiz; 'Yedi günde' derken, kimimiz de: 'Beş günde1 dedi [347]


Tirmizî'nin bir rivayetinde ise, Resulullah (sav) şöyle buyurmaktadır:


"En faziletli oruç; kardeşim Davud'un orucudur O, bir gün oruç tutardı, bir gün oruç tutmazdı (Düşmanla) karşılaştığında kaçmazdı[348]





[325] Buhârî, Savm 54, 55, 56; Müslim, Sıyâm 181-193 (1159); Ebu Dâvud, Şehru Ramazân 8 (1389); Tirmizî, Savm 57 (770); Nesâî, Sıyâm 76, 77, 78; İbn Mâce, Sıyâm 28 (1706); Ahmed b Hanbel, 2/164, 190,199, 212


[326] Yalnız Visal orucu ile devamlı tutulan ömür boyu oruç birbirine karıştırılmamalıdır Visal orucu; iki yada daha fazla günü, arada hiç iftar etmeksizin birbirine eklemek suretiyle tutulan oruçtur Devamlı tutulan ömür boyu oruç İse; bayramlarda ve teşrik günlerinin dışında akşamlan iftar etmek şartıyla her gün tutulan oruçtur Visal orucu tutmak, mekruhtur, (ç)


[327] Alimler, Resulullah (sav)'in bu sözünü 3 şekilde yorumlamışlardır:


1 Bu söz, hakiki manasına hamledilir Buna göre devamlı oruç tutan, bayramlarda ve teşrik günlerinde de orucu bırakmayacağı için, sevap kazanayım derken günaha girmiş olacağından hiç oruç tutmamış gibi olur Hz Aişe'de bu görüştedir


2 Bu ifade; oruçtan zarar görecek yada oruç sebebiyle başkalarının haklarını zayi edecek olan kimseler hakkındadır


3 "Oruç tutmamıştır" ifadesi; "Başkaları gibi oruçtan zorluk çekmez" manasında haberdir, dua manasında değildir, (ç)


[328] Buhârî, Savm 57; Müslim, Sıyâm 186 (1159)


[329] Hadisin muhtelif varyantlarından anlaşıldığına göre; Abdullah b Amr'ın, gündüzleri oruç tuttuğu, geceleri de Kur'an'ı hatmetmek suretiyle ihya edeceğine yemin etmişti Bunu haber alan Hz Peygamber {sav), Abdullah'a; bunu yapmamasını, çünkü gerek nefsinin, gerek gözlerinin ve gerekse ailesini ve gerekse de misafirlerinin kendisi üzerinde haklan olduğunu ve ömrünün sonlarına doğru bu vazifeleri yapamayacağını anlatmıştı Abdullah ise, Hz Peygamber (sav)'in tavsiyelerini kendisi için az bulmuş, her tavsiyesine karşılık daha fazlasını istemişti


Abdullah ise, kendinde ibadet için kuvvet gördüğünden daha fazlasını rica ediyordu Ne- tice de, Hz Peygamber (sav)'in haber verdikleri ortaya çıktı Çünkü Abdullah, ihti-yar-laymca, bu ibadetleri yapmada güçlük çekmeye başlamıştı O zaman Hz Peygamber (savj'in tavsiyelerini hatırlayıp:


Keşke (Resulullah'ın bana tavsiye ettiği) ruhsat(lar)ı yapsaydım' diye hayıflanırdl Bunun anlamı; Abdullah'ın, Hz Peygamber (sav)'in tavsiyelerine haşa İtiraz değildi Çünkü Abdullah, Hz Peygamber (sav)'in bu tavsiyelerinin emir mahiyetinde olmadığını biliyordu Çünkü Hz Peygamber (sav), bu tavsiyeleri, Abdullah'a yaptığı amel hususunda sırf bir hafifletme ve kolaylık olması için yapıyordu, (ç)


[330] Ailenin hakkmdan maksat; onların nafakalarını sağlamak, onlara güzel muamelede bulunmak, çocuklarına İslam terbiyesi vermek gibi hususlardır, (ç)


[331] Buharı, Savm 57; Müslim, Sıyâm 186 (1159)


[332] Hz Peygamber (sav), ümmetini, daima hayrh işlere teşvik buyurmuş, onlara ancak güçlerinin yeteceği İbadetleri tavsiye etmiş, bıkkınlık verecek şekilde fazlasına gitmekten sakınmalarını emir buyurmuştur, (ç)


[333] Buhârî, Savm 59, İsti'zan 38; Müslim, Sıyâm 191 (1159)


[334] Konumuzla ilgili bu hadisler, ara vermeden devamlı oruç tutmanın uygun olmadığını göstermektedir Efdal olan orucun, "Davud Orucu" olduğunu bildirmektedir, (ç)


[335] Müslim, Siyam 192 (1159)


[336] Vücudun hakkından maksat; onun sıhhatine dikkat etmek ve ona iyi bakmaktır Çünkü devamlı surette nafile oruç tutmak sebebiyle vücut dermansız ve halsiz düşer Böylece vücut, telef olmaya maruz kalır, (ç)


[337] Eşinin hakkından maksat; cinsel ilişki, nafaka ve güzel muamelede bulunmak gibi hususlardır, (ç)


[338] Her ay tutulan üç gün oruç, öümr boyu tutulan oruca denk tutulması; fazilet ve sevap itibarı iledir Yoksa buradaki benzerlikten, hakikatte, eşitlik lazım gelmez Çünkü her ay bir gün oruç tutan kimse ile on gün oruç tutan kimsenin birbirinden farkı ortadadır Zira biri on kat sevaba layık bir hasene, diğeri ise onar kat sevabı kazanan on hasene ifa et-mistir, (ç)


[339] Müslim, Sıyâm 193 (1159)


[340] Nesâî, Sıyâm 79


[341] Nesâî, Sıyâm 78


[342] Nesâî, Sıyâm 76


[343] Nesâî, Sıyâm 76


[344] Nesâî, Sıyâm 76


[345] Nesâî, Sıyâm 78


[346] Hz Peygamber {sav)'e, Abdullah ibn Amr'm her gece Kur'an-ı hatmettiği haberi ulaşınca, onu çağırmış ve kendisine Kur'an-ı ayda bir defa hatmetmesini emretmiştir Ancak Abdullah ibn Amr, bunu, daha kısa bir zamanda yapmaya kudretinin bulunduğunu bildirmesi üzerine önce 20 <jüne, sonra sırayla 15, 10 ve 7 güne kadar inmiş, 7 günden daha kısa zamanda hatmetmeye kalkışmamasını tenbih emretmiştir


Kur'an'ın, belirtilen bu zamanlar içerisinde okunması ile ilgili emirler, vacipliğe delalet etmediği gibi, bir haftadan daha kısa zamanda okunmaktan yasaklanılması da bunun haram oluşuna delalet etmez Önemli olan; her fırsatta ALLAH'ın kelamıyla meşgul olmak, ancak bunun için zaruri dünyevî ve ailevî işleri ihmal etmemek, ailenin, dünyanın ve nefsin de hakkını vermektir, (ç)


[347] Ebu Dâvud, Şehru Ramazân 8 (1389}


[348] Tirmizî,Savm57(770)