Wilson İlkeleri Nelerdir? (8 Ocak 1918)

Wilson İlkeleri Nelerdir? (8 Ocak 1918)

ABD Cumhurbaşkanı Woodrow Wilson IDünya Savaşı sonrasında yapılacak barışın esaslarını yayınladığı on dört ilke ile açıklamış İtilaf devletleri de ABD’yi yanlarında tutmak istediklerinden dolayı bu ilkeleri kabul ettiklerini bildirmişlerdir
ABD başkanı Wilson savaştan sonra barışın devam etmesini bir daha böyle büyük savaşların çıkmamasını istiyordu
İlkeler:
1-Galip devletler yenilen devletlerden toprak ve sa-vaş tazminatı almayacak
Açıklama:
1-Bu madde yeni sömürgeler oluşmasına karşıdır
2-Malüb devletlerin mütareke imzalamasını hızlandırmıştır
3-Savaştan sonra imzalanan antlaşmalar bu maddeye uymamıştır
2-Devletlerarası antlaşmalarda açık diplomasi esası uygulanacak
Açıklama:
Gizli antlaşmalar hukuken geçersiz sayılmıştır
3-Karasuları dışındaki denizlerde tam serbestlik sağlanacak
4-Uluslar arası ekonomik engeller kaldırılacak ve devletler arasında eşitlik sağlanacak
5-Silahlanmanın azaltılması yolunda karşılıklı güvenceler verilecektir
Açıklama:
İlk silahsızlanma çağrısıdır
6-RusyaBelçikaRomanyaİtalyaSırbistanKaradağ ve Romanya’nın sınırları tekrar saptanacak
7-Devletlerarası anlaşmazlıkları barış yoluyla çözecek uluslararası bir örgüt kurulacak
Açıklama:
Milletler Cemiyetinin kurulması istenmiştir Bu cemiyet Paris Konferansında kurulmuştur Bu madde Wilson Prensiplerinin uyulan tek maddesidir Savaş uluslararası meselelerin çözülmesinde araç olmaktan çıkarılmak istenmiştir
8-Boğazlar bütün ulusların ticaret gemilerine açık olacak
9-Osmanlı İmparatorluğu’nda Türklerin oturduğu bölgelerin egemenliği sağlanacak; diğer bölgelerdeki uluslara da kendilerini geliştirme hakkı verilecektir
Açıklama:
Osmanlı Devletinin devam edeceği fakat parçalanacağı vurgulanmıştır Bu madde Mondros mütarekesinden sonra Anadolu’da başlayan işgallerin hukuk dışı; bu durum karşısında Türk Kurtuluş Savaşının ise hukuka uygun olduğunu gösterir Bu madde azınlıklar için ilham kaynağı olmuştur
10-Alses Loren Fransa’ya geri verilecektir
Açıklama:
Bu madde “savaştan sonra malüb devletlerden toprak alınmayacaktır” maddesi ile çelişmektedir
Wilson Prensiplerinin Önemi:
1-İttifak grubu mütareke imzalama konusunda ce-saretlendi(Savaşın bitişi hızlandı)
2-Çok uluslu imparatorlukların parçalanması ön görüldü
3-Wilson ilkeleri itilaf devletlerinin çıkarlarına ters düşmüştür Bu nedenle kabullenmiş gibi göründükleri bu ilkeleri kendi çıkarları doğrultusunda yorumlamışlardır İttifak devletleri ise bu ilkeleri barışın anahtarı olarak görüp benimsemişlerdir
4-Savaştan sonra prensiplerine uyulmadığını gören ABD belli bir dönem Avrupa siyasetinden çekildi 5-İmzalanan antlaşmalarda prensiplere uyulmadı
6-Kurtuluş Savaşı ve II Dünya Savaşının çıkması Wilson Prensiplerinin amacına ulaşmadığını gösterir