Ülkeler Tarihi: İrak

Irak ın bulunduğu Mezopotamya bölgesi dünyanın ilk önemli yerleşim merkezlerinden biridir MÖ 7 yüzyıla kadar Sümer-Akad Babil ve Asurların elinde kalmış bu tarihte ise Perslerin eline geçmiştir Bölgede İslamiyetten önceki Araplar da Main Sebai ve Himyeri devletlerini kurdular

İslamiyetin doğuşu ve hızla gelişmesi ile birlikte Müslümanlar uzun süre bölgeye hakim oldular Müslümanların dördüncü halifesi Hazret-i Ali nin kabri Necef tedir Oğlu Hazret-i Hüseyin de burada Kerbela da şehid olmuştur İmam-ı A zam Ebu HanifeAhmed bin Hanbel Abdülkadir Geylani gibi büyük alim ve veliler Bağdat ve Kufe de yetişmişler insanlığa ilim ve hikmet yaymışlardır Bu üç zatın türbesi halenBağdat tadır

Bağdat 762 den itibaren yeni baştan imar edilerek Abbasilerin yani İslam dünyasının başşehri oldu ve dünyanın en önemli kültür merkezlerinden biri haline geldi Bilhassa 786-809 seneleri arasında halifelik yapan Harunürreşid ve oğlu Me mun zamanında Irak dünyanın en parlak ilim ve kültür merkezi oldu Ancak 1258 de Irak a giren Moğol hükümdarı Hülagü şehirleri yakıp yıkmış binlerce Müslümanı öldürmüştür

Daha sonraki tarihlerde de eski günleri bulamayan Irak sırasıyla Celayirliler Timuroğulları Karakoyunlular Akkoyunlular ve Safevilerin hakimiyeti altında kaldı 1515 te Kuzey Irak ın Osmanlı topraklarına katılmasını takiben Kanuni Sultan Süleyman Han 1534 te ülkenin tamamını fethetti Irak Osmanlı hakimiyetinde kaldığı yaklaşık beş asırlık süre zarfında en parlak dönemlerini yaşadı

Kıymetli alimler İstanbul a götürülerek çalışmaları için her türlü imkan temin edildi Osmanlı Sultanı Dördüncü Murad Han zamanında Bağdat ikinci defa fethedildi Bu fetihte padişah bizzat harbe iştirak etmiş kale kapısı yıkılırken elindeki gürzle o da yardım etmişti Kalenin fethinden sonra Şiilerin yıktığı İmam-ı A zam türbesini yeniden inşa ettirdi

Irak a göz koyan İngilizler Birinci Dünya Savaşı sırasında 20 Kasım 1914 te Basra ya girdiler Ancak 29 Mayıs 1916 da Irak ve Osmanlı Kuvvetleri Selman Pak meydan savaşında İngilizleri yenerek tamamını esir ettiler Birinci Dünya Savaşından sonra Osmanlılar bölgeden çekildiklerinden Iraklılar yalnız ve zayıf kaldılar Bunu farkeden İngiltere 1918 de ordularını Musul a soktu

1920 de yapılan son Roma Konferansında da Irak ın İngiliz mandası altına girmesi kararlaştırıldı 1930 da İngiltere Irak a sözde bağımsızlık tanıdı 1933 te de Faysal ın oğlu Gazi kral oldu Irakİkinci Dünya Savaşına girmedi Ancak bütün İngiliz sömürgeleri gibi savaştan etkilendi

14 Temmuz 1958 de Irak ordusu 22 yaşındaki Kral İkinci Faysal ın da öldürüldüğü kanlı bir darbe ile yönetime el koyarak cumhuriyeti ilan etti Ancak darbeci Abdülkerim Kasım tam bir diktatör olduğundan Irak a İngilizlerden fazla bir hürriyet vermedi Bunun üzerine Sosyalist Arap Baas Partisi aynı senenin 8 Şubatında yönetimi ele geçirdi 18 Kasım 1963 te işe Arif Kardeşler karşı darbe ile başa geçti

Beş sene sonra 30 Temmuz 1968 de de Baas Partisi yeni bir darbe yaparak ikinci defa yönetimi ele geçirdi Saddam Hüseyin in başkanlığındaki Devrim Komuta Konseyi ve Sosyalist Arap Baas Partisi bugün de işbaşındadır 22 Eylül 1980 de başlayan Irak-İran savaşı ülkede yüzbinlerce insan kaybına milyarlarca dolarlık zarara huzurun barışın ve düzeninin bozulmasına yol açtı Sekiz sene gibi uzun bir savaş sonunda 20 Ağustos 1988 de ateşkes imzalandı

1990 ortalarında Irak orduları Kuveyt e girerek burayı işgal etti Bunun üzerine başlayan Körfez Krizi petrol fiatlarının artmasına ve ekonomik dalgalanmalara sebep oldu ABD-Suudi Arabistan ın güvenliğini sağlamak için 500000 asker birçok Avrupa devleti de Basra Körfezine donanma gönderdi

Irak a Kuveyt i boşaltmak için verilen sürenin bittiği 16 Ocak 1991 günü Müttefik güçler askeri harekata başladı Bir ay zarfında Irak mağlub olarak Kuveyt ten çekilmek mecburiyetinde kaldı Ateşkes antlaşması imzalanarak barış görüşmelerine başlandı Amerika Irak ın kuzey sınırındaki kürtleri korumak için askeri birlik bulundurmaktadır


Alıntı