Lağımcı Ocağı Nedir?

Lağımcı Ocağı Nedir?

Kuşatma altındaki surlarının altından tünel (lağım) kazmak suretiyle yıkan veya düşmanın açtığı tünelleri kapatan bir ocaktır Osmanlı ordusunda mühendislik bilgisine dayalı olan bu ocak XVII asrın ortalarından itibaren bozulmaya yüz tutmuştu Biri Cebecibaşının komutasında ve maaşlı diğeri de Lağımcıbaşı denilen komutanın emri altında ve tımarlı olan iki kısma ayrılıyorlardı
Yer altında yollar açarak fitil ve barutla kale bedenlerini yıkan veya lağım açarak berheva eden lağımcılık Osmanlı ordusunda çok gelişmişti Gerçekten günümüzün istihkâm sınıfı diye adlandırabileceğimiz bu ocak hakkında şu ifadeler kullanılmaktadır:
"XVIII asra kadar Türk istihkamcısı gerek teknik ve gerekse tabya bakımından dünyanın mukayese edilemeyecek kadar en üstün istihkâm sınıfı idi Bunu o dönemin bütün Avrupalı yazarları ve tanınmış generalleri teyid etmektedirler Modem Avrupa istihkamcılığının kurucusu da Türklerdir Türk istihkâm tekniğini ilk defa Fransızlar öğrenmiş ve XIV Louis devrinde tatbik etmişlerdir Daha sonra bu teknik bilgi Avrupa orduları tarafindan aynen iktibaş edilmiştir (Lavisse-Rambaud VI 96) Avrupa istihkamcılığının babası sayılan mühendis general Vauban ilk defa Türkler'den öğrendiği tabya tekniğini 1673 senesinde Hollanda'nın Maestricht kalesi kuşatmasında kullanmış basarılı olması üzerine aynı asrın sonlarında bu teknik bütün Avrupa'ya yayılmıştır Vauban Türk istihkam tabyasını Kandiye'de öğrenmişti"
Vazifesi sadece tünel açmakla bitmeyen bu ocak hem ordunun hem de ağırlıklarının geçirilmesi için köprü yapmak ve gerekiyorsa mevcudları tamir etmek gibi vazifelerle de yükümlü idi Kale muhasaralarında bunların bilgi teknik ve faaliyetlerinden epey istifade edilmiştir Bu sayede zaptı kabil olmayan pek çok kale bu ocak mensuplarının açtıkları tüneller sayesinde kolayca ele geçirilmişti Nitekim Serdar-ı Ekrem Köprülüzâde Ahmed Paşa'nın 1078 (1667) senesindeki Kandiye kuşatma ve fethinden bahs edilirken lağımcıların burada ne denli hizmet ve yararlılıklar gösterdiğine temas edilir Bu tarihten sonra da Osmanlıların lağımcılığı yavaş yavaş gerilemeye başlamıştı Bu sebeple olsa gerek ki 1207 (1792) de "Nizam-i Cedid" denilen yeni bir sistemle dönemine göre modern bir hale getirilmeye çalışıldı Bu maksatla ocak biri lağım bağlamak diğeri köprü tabya ve kale yapmak gibi mimarî bilgi gerektiren iki kısma ayrıldı