Temel Kimyasal Yasalar

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-23-2012

TEMEL KİMYA YASALARI

1

KÜTLENİN KORUNUMU YASASI (LAVOISIER YASASI)

Kimyasal olaylara giren maddelerin kütleleri toplamı oluşan ürünlerin toplamına eşittir

Buna göre:
X + Y ® Z + T tepkimesinde X ve Y girenler (reaktif) olup, Z ve T (ürünler)’ye kütlece eşittir

Kimyasal maddelerin kütleleri atom sayıları ile orantılı olduğundan tüm kimyasal tepkimelerde atom sayıları korunur

Örn; 1 mol C atomu 12 gram, 1 mol O2 molekülü 32 gramdır

Buna göre 1 mol C atomu 44 gram olur

C + O2 ® CO2
12 gram + 32 gram ® 44 gram

1

SABİT ORANLAR YASASI (PROUST YASASI)

Bir bileşikteki elementlerin

1

<LI style="FONT-SIZE: 12pt; FONT-FAMILY: 'Times New Roman'">Kütlelerinin oranı
2

Kütlece yüzde bileşimi sabittir

Örn; Al=27, S=32 olduğuna göre Al2S3 bileşiğinde:
Mol sayıları oranı : nAl = 2 Kütleleri oranı : mAl = 2

27 = 9 ‘dır

nS = 3 mS = 3

32 16
9 gram Al + 16 gram S = 25 gram bileşik oluşturur

25 gram bileşikte 9 gram Al, 16 gram S vardır

100 gram bileşikte 36 gram Al, 644 gram S vardır

Bileşikte kütlece %36 Al, %64 S vardır

1

KATLI ORANLAR YASASI (DALTON YASASI)

İki element aralarında iki bileşik oluşturuyorsa, bu elementlerden birinin sabit miktarları ile birleşen diğer elementin değişen miktarları arasında basit bir oran vardır

Örn; NO2 – N2O4 bileşik çiftinde:

1

Aynı miktar N ile birleşen O kütleleri arasında

2/ NO2 = N2O4 = 4
1/ N2O5 = N2O5 5

1

Aynı miktar O ile birleşen N kütleleri arasında

5/ NO2 = N5O10 = 5
2/ N2O5 N4O10 4

1

HACİM ORANLARI YASASI (GAY – LUSSAC YASASI)

a) Kimyasal bir tepkimeye giren gazlarla, tepkimede oluşan gaz halindeki ürünlerin aynı koşullarda (aynı sıcaklık ve basınç) hacimleri arasında sabit bir oran vardır

b) Aynı koşullarda gazların hacimleri mol sayıları ile doğru orantılıdır

Örn; H2(g) + Cl2(g) ® 2HCl(g) tepkimesine göre, 1 mol H2 1 mol Cl2 ile birleşerek 2 mol HCl oluşturur

Hacimler mol sayıları ile doğru orantılı olduğundan, aynı olayı anlatmak için “1 hacim H2 gazı, 1 hacim Cl2 gazı ile birleşerek eşit koşullarda 2 hacim HCl gazı oluşturur

” İfadesi de kullanılabilir

Aynı şekilde, N2(g) + 3H2(g) ® 2NH3(g) tepkimesine göre 1 hacim azot gazı 3 hacim hidrojen gazı ile birleşerek eşit koşullarda 2 hacim NH3 gazını oluşturur diyebiliriz

08-23-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Temel Kimyasal Yasalar TEMEL KİMYA YASALARI 1 KÜTLENİN KORUNUMU YASASI (LAVOISIER YASASI) Kimyasal olaylara giren maddelerin kütleleri toplamı oluşan ürünlerin toplamına eşittir Buna göre: X + Y ® Z + T tepkimesinde X ve Y girenler (reaktif) olup, Z ve T (ürünler)’ye kütlece eşittir Kimyasal maddelerin kütleleri atom sayıları ile orantılı olduğundan tüm kimyasal tepkimelerde atom sayıları korunur Örn; 1 mol C atomu 12 gram, 1 mol O2 molekülü 32 gramdırBuna göre 1 mol C atomu 44 gram olur C + O2 ® CO2 12 gram + 32 gram ® 44 gram 1 SABİT ORANLAR YASASI (PROUST YASASI) Bir bileşikteki elementlerin 1 <LI style="FONT-SIZE: 12pt; FONT-FAMILY: 'Times New Roman'">Kütlelerinin oranı 2 Kütlece yüzde bileşimi sabittir Örn; Al=27, S=32 olduğuna göre Al2S3 bileşiğinde: Mol sayıları oranı : nAl = 2 Kütleleri oranı : mAl = 227 = 9 ‘dır nS = 3 mS = 332 16 9 gram Al + 16 gram S = 25 gram bileşik oluşturur 25 gram bileşikte 9 gram Al, 16 gram S vardır 100 gram bileşikte 36 gram Al, 644 gram S vardır Bileşikte kütlece %36 Al, %64 S vardır 1 KATLI ORANLAR YASASI (DALTON YASASI) İki element aralarında iki bileşik oluşturuyorsa, bu elementlerden birinin sabit miktarları ile birleşen diğer elementin değişen miktarları arasında basit bir oran vardır Örn; NO2 – N2O4 bileşik çiftinde: 1 Aynı miktar N ile birleşen O kütleleri arasında 2/ NO2 = N2O4 = 4 1/ N2O5 = N2O5 5 1 Aynı miktar O ile birleşen N kütleleri arasında 5/ NO2 = N5O10 = 5 2/ N2O5 N4O10 4 1 HACİM ORANLARI YASASI (GAY – LUSSAC YASASI) a) Kimyasal bir tepkimeye giren gazlarla, tepkimede oluşan gaz halindeki ürünlerin aynı koşullarda (aynı sıcaklık ve basınç) hacimleri arasında sabit bir oran vardır b) Aynı koşullarda gazların hacimleri mol sayıları ile doğru orantılıdır Örn; H2(g) + Cl2(g) ® 2HCl(g) tepkimesine göre, 1 mol H2 1 mol Cl2 ile birleşerek 2 mol HCl oluştururHacimler mol sayıları ile doğru orantılı olduğundan, aynı olayı anlatmak için “1 hacim H2 gazı, 1 hacim Cl2 gazı ile birleşerek eşit koşullarda 2 hacim HCl gazı oluşturur” İfadesi de kullanılabilir Aynı şekilde, N2(g) + 3H2(g) ® 2NH3(g) tepkimesine göre 1 hacim azot gazı 3 hacim hidrojen gazı ile birleşerek eşit koşullarda 2 hacim NH3 gazını oluşturur diyebiliriz