Depresyon - Depresif Bozukluk , Riskler , Aile Hikayesi

Depresyon, can sıkıntısı, huzursuzluk, hayatın günlük akışındaki iniş çıkışlardan farklı bir rahatsızlık Bunalmışlık duygusu, diğer belirtilerle birlikte birkaç haftadan uzun sürüyorsa, depresyon sözkonusu olabiliyor Depresyon kişiyi etkisi altına alan ciddi bir sağlık sorun sayılıyor Bu rahatsızlık, duyguların yanısıra davranış biçimi, vücut sağlığını, dış görünüşü, okuldaki başarıyı, ve günlük hayatın gerektirdiği seçimler ve baskılarla başa çıkabilme yeteneğini etkiliyor


Sebepleri neler?


Depresyona sebep olan faktörlerin tamamı henüz bilinmiyor Ancak çeşitli biyolojik ve duygusal faktörlerin bir insanda depresif bir bozukluk gelişmesine neden olduğu biliniyor Son on yılda yapılan araştırmalar, kalıtımın depresyonda rolü olduğunu gösteriyor Kimi ailelerde depresyon daha yaygın olabiliyor Yaşanan çeşitli kötü deneyimler ve hayat olaylarının yanı sıra, stresle başa çıkmadaki zorluk, kendine değer vermemek ve kötümserlik gibi bazı kişilik özelliklerinin de depresyona eğilimi arttırdığı biliniyor


Ne kadar yaygın?


Depresyon, sanıldığından çok daha sık karşılaşılan bir hastalık Her dört kadından biri ve her sekiz erkekten biri hayatında en az bir kez depresyon geçiriyor Her yıl 13 –19 yaş arasındaki gençlerin ortalama yüzde 3 - 5'i depresyonla karşı karşıya kalıyor


Nelere yol açıyor?


Depresyon son derece ciddi olabiliyor Okulda başarısızlığa, okuldan kaçmaya, alkol ve uyuşturucu bağımlılığına, evden kaçmaya, çaresizlik ve ümitsizlik duygularına neden oluyor Son 25 yıl içinde gençlerde ve genç yetişkinlerde intihar vakalarının ciddi oranda arttığı görülüyor İntihar eğilimi çoğu zaman depresyona bağlı gelişiyor


Her depresif bozukluk aynı mı yaşanıyor?


Depresyonun çeşitli tipleri var Bazı insanlar hayatında sadece bir kez depresyonla boğuşuyor Ancak birçok insanda depresyon birden fazla tekrarlayabiliyor Bazı depresyon vakaları ortada görülür bir sebep olmadan başlıyor Fakat bazıları hayatta karşılaşılan olaylarla ve stresle bağlantılı olarak gelişiyor Depresyondaki kişiler bazen yataktan kalkmak ya da giyinmek gibi sıradan gündelik işlevleri bile yerine getiremez oluyor Bazılarıysa, manik değresif denen ve ruh halinin karamsar derinlikleri ve coşkulu aktivite yoğunluğu arasında gidip gelebiliyor


Tedavi edilebiliyor mu?


Depresyon tedavi edilebiliyor En ağır şekilleri de dahil olmak üzere, depresyon vakalarının yüzde 80 - 90’ı yardım görerek iyileşebiliyor Depresyon belirtileri psikoterapi ve ilaç tedavisi birlikte uygulanarak iyileştirilebiliyor Depresyon tedavisindeki en önemli ve çoğu zaman da en zor adım yardım isteyebilmek


Neden yardıma başvurulmuyor?


İnsanlar çoğu zaman depresyonda olduklarını bilmedikleri için yardım istemiyorlar Bu da tedavilerini geciktiriyor Gençlerin de erişkinlerin de bu konudaki sorunu aynı oluyor Depresyon belirtilerini kendilerinde veya çevrelerinde görseler bile tanıyamıyorlar



Depresyon Kendini Nasıl Gösterir?


Şimdi sıralayacağımız semptomlar eğer iki hafta süreyle kendini gösterirse o kişiye depresyon tanısı konabilir Özellikle ilk iki maddeden birinden yakınılıyorsa hiç vakit geçirmeden hemen bir hekime görünülmelidir


1 Bütün gün boyu devam eden duygudurum azalması

2 Bütün gün boyu süren etkinliklere karşı ilgi ya da yaşam zevkinin azalması

3 Hergün uykusuzluk veya aşırı uyuma

4 Kilo kaybı veya kilo alınması

5 Değersizlik veya aşırı suçluluk duyguları

6 Düşünme ve konsantrasyonda azalma

7 Alınganlık, tepkisellik, saldırganlık, her lafa karışma veya bitkinlik, tembellik, ilgisizlik, enerji kaybı

8 İntihar etme düşünceleri


Depresyonda Kendinize Yardım


· Hher olumsuz düşünce için bir olumlu düşünce geliştirin

· Negatif değil pozitif bakış açısı olan insanlarla ilişki kurun Bu insanlar sizin moralinizi yükseltirler

· Dikkatinizi kendinizden uzaklaştırmak için başkasına yardım edin

· Hergün fizik egzersiz yapın, sadece yürüyüş olsa bile

· Farklı bir şey yapın Yeni bir yere gidin, yeni bir restaurant deneyin

· Yeni bir projeye başlayın Zor olmasına gerek yok ama mutlaka eğlenceli olmalı Eğleneceğiniz ve kendinizi ifade etmenize izin verecek bir şeyler yapın (örneğin; yazı yazma, resim yapma)

· Gevşemenize yardım edecek bir şeyler yapın Müzik dinleyin, kitap okuyun, ılık bir duş alın, gevşeme egzersizleri yapın

· Alkol ve maddeden uzak durun Alkol ve madde depresyonu daha da kötüleştirir

· Kendinize erişilmesi güç amaçlar koymayın ve büyük sorumluluk almayın

· Büyük işleri parçalara bölün, öncelik sırasına göre ve yapabileceğiniz kadarını yapın

· Kendinizden beklentileriniz çok büyük olmasın

· Başka insanlarla birlikte olmaya çalışın, yalnız olmaktan daha iyidir

· Kendinizi daha iyi hissedeceğiniz aktivitelere katılın

· Hayatınızla ilgili önemli kararlar (iş değiştirme, evlenme, boşanma vb) almayı depresyonunuz geçinceye kadar erteleyin


Olumsuz düşünceleriniz depresyonun bir parçasıdır, tedavi ile birlikte kaybolacaktır


Depresyonda Başkasına Yardım


· Depresyonda bir yakınınıza yardım edebileceğiniz en önemli konu onun uygun tanı ile uygun tedavisinin uygulanmasını sağlamaktır Bu, yakınınızın doktordan randevusunu alıp, gitmesini sağlamakla başlayabilir Ayrıca yakınınızın ilaçlarını alıp almadığına da dikkat etmelisiniz

· Depresif kişiyi tembellikle ya da hastalık numarası yapmakla suçlamayın Bu tür davranışları tedavi ile zamanla daha iyi olacaktır

· Duygusal destek önemlidir Bu anlayış, sabır ve kabullenmeyi gerektirir Onu konuşmalara dahil edin, dinleyin Gerçeklere dikkat çekin, ümitli olun İntihar uyarılarını dikkate alın ve hekime bildirin

· Depresif yakınınızın aktivitelere, yürüyüşlere vb davet edin Reddettiğinde kibarca ikna etmeye çalışın Ama zorlamayın, depresif kişi işbirliğine ve yönlendirmeye ihtiyaç duyar ancak ağır istekler / beklentiler başarısızlık hissini arttırır



Kimler Risk Altında?


Hiç kimsenin depresyona karşı bağışıklığı yoktur Depresyon her yaşta, her sosyal sınıfta, her ülkede ve her kültrel çevrede görülebiliyor


Cinsiyet: Kadınlarda erkeklere oranla yaklaşık iki kat fazla depresyon görülüyor Bunun için çeşitli açıklamalar öneriliyor Ancak, en yüksek olasılık kadınların hayatındaki fizikososyal faktörleri Yani kadınların aynı anda hem anne, hem eş ve ev kadını, hem de iş kadını rollerini üstlenmek zorunda kalmalarından ötürü daha fazla strese mazur kalmaları


Yaş: Depresyon olasılığının yaşla birlikte arttığı düşünülüyor İkinci Dünya Savaşı öncesinde ilk depresyona giriş ortalama 40’lı yaşların sonlarındaydı Ancak yeni çalışmalar, günümüzde artık başlangıç yaşının 20’lerin sonlarında olduğunu gösteriyor


Sosyo - ekonomik düzey: Gelir ve eğitim düzeyi yükseldikçe, depresyon oranları düşüyor Daha ağır depresyon tipleri, genelde daha düşük sosyo-ekonomik gruplarda gözleniyor


Diğer hastalıklar: Akut hastalıklarla ve uzun süre bakım gerektiren hastane ortamında yatmaları gereken hastaların yüzde 10 – 15’i depresyon geçirebiliyor Bunlara ek olarak yüzde 20 - 30 arasında bir gurupta depresif semptomların gösterdiği saptanmış


Alkol, kokain vb gibi madde bağımlılığının da depresyon riskini arttırdığı kanıtlanmış


Hastalık Depresyon oranı


Ayakta tedavi 2 – 15

Yatarak tedavi 12

Kanser 18 – 39

Miyokard Enfarktüs 5 – 19

Romatoid Artrit 13

Parkinson 10 – 37

İnme 22 – 50

Diyabet 5 – 11


Aile hikayesi: Depresyon hastalığı geçiren veya geçirmiş olan ailelerde, depresyon görülme olasılığı ortalama 2 – 3 kat daha fazla oluyor


Medeni durum: Eşinden ayrılmış ya da boşanmış kişilerde depresyon riski evlilere oranla 2 – 4 katı daha fazladır Ayrılmış ya da boşanmış erkeklerin riski kadınlardan daha yüksektir