Mutfak Sözlüğü

MUTFAK SÖZLÜĞÜ

Alaca soymak : Kabuklu meyve veya sebzelerde kabuğun birer parmak arayla uzunlamasına soyulmasına denir


Aperatif : Yemekten önce iştah açıcı olarak alınan içki veya yiyeceklerdir


Aroma : Meyvelerdeki hoş kokuya denir Tatlı ve pastalarda güzel koku vermek amacıyla portakal, limon kabuğu rendesi veya vanilya kullanılır


Bağlamak : Çorba ve yahni gibi sulu yiyecekleri koyulaştırmaya denir Günümüzde daha çok nişasta ve krema en iyi iki bağlayıcı olarak kabul edilir


Barsama : Güzel kokulu, yaprakları yemeklere konan nane ve yaban kekiğinin ortak adı


Benmari : Bir tencere yarıya kadar sıcak su ile doldurularak ağır ateş üzerine oturtulur Bu tencerenin içine daha küçük bir kap tabanı ve kenarları sıcak su ile temas edecek şekilde yerleştirilir Yiyecekler bu ikinci kabın içine konularak pişirilir

Boca Etmek : Bir kerede hepsini dökmek

Buket Garni : Birbirine bağlanmış defne yaprağı, maydonoz, kekik


Çentmek : Sebze yada meyvaları bıçakla dikine her yönde kesikler yaparak minik minik doğramak

Çeşni : Yemeklerde farklı tatlar elde etmek için kullanılan çeşitli baharatlara denir

Demlemek : Pişen yiyecekleri ateşten indirerek kapaklarını kapalı tutup kendi buharlarında dinlemeye bırakılması

Fiske : Baş parmağıyla işaret parmağı arasında kalan miktardır


Flambe : İkram sırasında hazırlanıp sunulan alevli yemek veya tatlılara verilen addır


Fondan : Şekerleme haline gelmiş beyaz krema


Füme : Kurutarak saklama yöntemlerinden biri Et, balık gibi gıdaların ateş dumanında kurutulması


Gato : Pastaların pandispanyasına verilen addır


Göz göz olmak : Muhallebi, pilav gibi yemeklerin suyunu çektikten sonra üzerinde oluşan küçük oyuklara denir


Gratine Etmek : Genellikle gratine edilecek yemeğin üzerindeki sosa rendelenmiş peynir serpilerek fırın ızgarasında kızartılması işlemidir


Harç : Kullanılan Gereçlerin doğranarak karıştırılması


Islatmak : Zor pişen kuru baklagillerin pişirme sürelerini kısaltmak için önceden su içinde bekletilmesi


Jelatin : Toz yada tabaka halinde satılan bir kıvam verici


Karanfilli Soğan :Kabukları soyulmuş soğana 2-3 diş karanfil saplanarak bazı yemeklerin haşlaması sırasında kullanılır


Kef : Kaynatılan yemeğin üzerinde istenmeyen kısımların oluşturduğu köpük


Konkase Domates : Kaynayan suya atılan domatesler kabukları çatlamaya başlayınca çıkarılır, soğuk suya atılır böylece kolayca kabukları soyulur Domatesler ikiye kesilip çekirdekleri çıkarılır ve tavla zarı büyüklüğünde doğranır


Közlemek : Izgara veya kömür ateşinde sebzelerin kabuklarıyla pişirilmesi


Krim : Taze, dinlenmiş sütün üzerinde biriken yağlı kısım


Kuzu Gömleği : Kuzunun karın kısmındaki iç organlarını göğüs kafesindeki organlardan ayıran zar kısmı


Labne : Hiç tuzu olmayan yumuşak krem peynir Daha çok tatlılarda ve pastacılıkta kullanılır


Lapa : Taneli gıdaların genellikle pirinç suyuyla kaynatılarak bulamaç haline getirilmiş şekli


Marinat : Et yemeklerine lezzet katmak veya yumuşamalarını sağlamak için taze ot ve baharatlardan hazırlanan sıvılar


Meyane (Beyaz): Eşit miktarlada un ve yağ kullanılarak hazırlanır Yağ eridikten sonra unu ilave edip tahta bir kaşıkla karıştırarak ağır ateşte pişirilir


Meyane (Kahverengi) : Bu meyane de aynı biçimde yapılır Ancak daha uzun süre pişirilerek meyanenin açık kahverengi bir renk alması sağlanır


Nektarin : Şeftali ağıcına erik aşılanarak elde edilen şeftali tadında tüysüz meyve


Özemek : Birkaç şeyi birbirine karıştırıp iyice çırparak yoğunlaşmasını sağlamak

Pastörize : Besinlerin özel cihazlarda 65 derece kadar ısıtılarak birdenbire soğutulmasıyla, içindeki mikropların öldürülmesi işlemi


Pembeleştirmek : Yağda kavurarak rengin dönmesini sağlamak


Plaki : Bol sarımsak, soğan, domates ve zeytinyağı ile pişirilen yemek türü


Poşe Etmek : Yiyeceğin kaynama noktasının altındaki sıcaklıkta pişirilmesidir Kullanılacak sıvı bir taşım kaynadıktan sonra altı kısılarak kaynaması durdurulur


Silkme : Çeşitli sebzelerve etle pişirilen bir tür sıcak yemek

Soğan (Piyaz) : Kabukları soyulan soğan ikiye kesilir Kesilmiş yüzü altta kalacak şekilde kesme tahtasına konur Birbirine paralel çok ince dilimler halinde kesilir


Sote Etmek : Eşit parçalara ayrılmış sebze veya etin sürekli karıştırılarak kahverengileşinceye kadar pişirilmeleri


Tavuk Ütüleme : Tavuğun tüylü kısımlarının aleve tutularak tüylerinin yakılarak yok edilmesi

Terbiye Etmek : Hazırlanan karışımda bir süre bekletilerek yumuşaklık ve lezzet kazandırmak; veya yemeklerin suyuna un, yumurta, limon gibi Gereçleri ekleyerek koyulaşmasını sağlamak


Tuzlama : Yiyeceklerin bir süre bozulmadan saklanmasına yarayan yöntem ve bu yolla hazırlanan yiyecek


Yedirmek : Bir sıvının kendisinden daha yoğun kıvamda olan bir maddeye eklenerek karışımının sağlanması

Ölçüler

Bir bardak su 200 gr
Bir bardak süt 225 gr
Bir bardak un 150 gr
Bir bardak toz şeker 240 gr
Bir bardak pudra şekeri 180 gr
Bir bardak kakao 100 gr
Bir bardak irmik 170 gr
Bir çorba kaşığı margarin veya tereyağı 40 gr
İki çorba kaşığı kakao 30 gr İ
ki çorba kaşığı şeker 50 gr

Ölçülerin Kaşık Karşılığı

25 gr Rende kaşar peynir dört çorba kaşığı
25 gr Hindistan cevizi rendesi dört çorba kaşığı
25 gr Toz şeker iki çorba kaşığı
25 gr Un iki çorba kaşığı
25 gr Nebati yağ iki çorba kaşığı
20 gr Pirinç bir çorba kaşığı
30 gr Pirinç unu bir çorba kaşığı
30 gr Domates salçası bir çorba kaşığı
120 gr Süt bir çay bardağı

Besinler Buzdolabında Ne Kadar Kalabilir

Süt (kutu) 10 - 15 gün
Süt (kaynamış) 2 - 3 gün
Çiğ et (kıyma hariç) 2 - 5 gün
Çiğ balık 1 - 3 gün
Pişmiş et 3 - 6 gün
Tavuk 2 - 5 gün
Salata (kuru) 2 - 4 gün
Peynir (suda) 10 gün
Peynir (salamura) 3 - 4 hafta
Yumurta 3 - 4 hafta Kaymak 1 - 2 gün

ISILAR

Fırın Isısı 150º C Ilık
170º-190º C Orta
220º C Sıcak
230º-240º C Kızgın

CİNSİ SICAKLIK PİŞME SÜRESİ

Kalın Börekler 175º-210º C 35-45 dk
İnce börekler 150º-180º C 25-35 dk
Yağlı kek, bisküvi, kurabiyeler 200º-220º C 30-35 dk
Balıklar 200º-220º C 30-35 dk
Kuzu eti 200º-260º C 30-35 dk
Dana eti 200º-280º C 40-60 dk
Tavuk çeşitleri 175º-200º C 40-50 dk
Güveçler 175º-230º C 40-60 dk