Namazı Terk Etmenin Hükmü

Namaz Kılmayanın Hükmü

Bütün alimler, namazın akıllı, bulûğ çağına girmiş hayız ve nifastan temizlen*miş, deli olmayan, baygın bulunmayan her Müslümana farz olduğu hususunda itti*fak etmişlerdir


Namaz bedenî bir ibadet olup asla vekâlet ve niyabeti kabul etmez Bir kimsenin başkası yerine namaz kılması sahih olmaz Bunun gibi, bir kimsenin başka bir kimse adına oruç tutması da sahih değildir
Bütün alimler, namazın farz olduğunu inkâr eden kimsenin kâfir ve mürted ol*duğu hususunda ittifak etmişlerdir
Çünkü namazın farz oluşu Kur'an, sünnet ve icmadan kesin deliller ile sabittir

Tembellik ve umursamazlık sebebiyle namazı kıl*mayan kimse günahkârdır, fasıktır Ancak böyle bir kimse eğer yeni Müslüman olan biri ise yahut kendisine namazın farz olduğunun tebliğ edileceği bir müddet boyunca, Müslümanlar arasında bulunmamışsa namaz kılmadığından ötürü fasık olmaz, çünkü sorumluluk yoktur
Namazı kılmamak hem dünya, hem de ahirette azaba uğramayı gerektiricidir
Ahiretteki, azabla ilgili Allah tealâ şöyle buyuruyor: "Mucrimlere soracaklar ki, sizi cehenneme koyan şey nedir? "Namaz kılanlardan değil idik" diyecekler" (Muddesir, 43),


"Namaz kılıp da namazlarından gafil olanlara azap vardır" (Mâûn, 4),


"Onlardan sonra Öyle bir nesil geldi ki, namazı kılmadılar ve şehvetleri*ne uydular", "Onlar yakında gayya kuyusuna gireceklerdir" (Meryem, 59)



Hz Peygamber (sav) de şöyle buyuruyor:
"Bilerek namazı terk eden kişiden, Allah ve Rasulunun zimmeti uzaktır"
(Ahmed isnadı ile Mekhul'den rivayet etmiştir )


Namaz kılmamanın dünyadaki cezasına gelince:
Tembelliğinden veya umur*samazlığından dolayı kılmayanlar hakkında fakihlerin farklı görüşleri vardır


Hanefîlere göre: ( ed-Durru'l-Muhtâr, I, 326, Merakil-Felah, 60 )
Tembellik sebebiyle namazım kılmayan kişi fasık olup, böyle bir kişi haps edilir ve namazı kılıp tevbe edinceye kadar vücudundan kan aka*cak şekilde dövülür Ya tevbe edip namazını kılar yahut hapishanede ölür
Rama*dan orucunu terk eden kimse de bunun gibidir Namaz ile orucun farz olduğunu ink*âr etmedikçe yahut bunlardan birini hafife almadıkça, meselâ, Ramadan'da herhan*gi bir özür olmaksızın oruç tutmamak gibi bir suç işlemedikçe öldürülmez
Bunun dayandığı delil Hz Peygamber (sav)'in şu hadisidir:
"Müslüman bir kimsenin kanı ancak üç şey sebebiyle helâl olur: Zina eden dul, cana karşı can, dinini terk edip ce*maatten ayrılan kişi (murted)"
(Buhari ve Muslim)

Hanefîler buna şu hususu da ilâve etmişlerdir:
Namaz kılan kimsenin Müslüman olduğuna ancak dört şart ile hüküm verilebilir:
Namazı vakti içinde kılmak, cemaatle kılmak, yahut vakit içinde ezan okumak, ya*hut bir secde ayeti okununca bunu duyduğu zaman tilâvet secdesi etmek Zâhiru'r-rivaye'ye göre, oruç tutup hacca giden yahut zekât veren bir kâfirin Müslüman ol*duğuna hüküm verilmez


Hanefîler dışındaki diğer imamlara göre: ( el-Kavânînu'l-Fıkkıyye, 42; Bidâyetu'l-Muctehid, I, 87; eş-Şerhu's-Sağîr, I, 238; Muğni'l-Muhtâc I, 327 vd; el-Muhezzeb, I, 51; Keşşâful-Kınâ', I, 263; el-Muğni, II, 442 )


Bir vakit de olsa, özürsüz olarak namazı terk eden kimse murted de olduğu gibi, üç gün tevbeye çağrılır, (Şafiîlerle Cumhura göre, tevbeye çağırmak burada menduplur Fakat, murtedi tevbeye çağırmak vaciptir Çünkü murtedligin cezası cehennem ateşinde ebedî olarak kalmaktır Dolayısıyla murtedi önce cehennem ateşinden kurtarmak vaciptir Fakat tembellikten ölürü namazı kılmamak böyle değildir Böyle bir kimse kâfir olmaz) tevbe et*mezse öldürülür
Malikî ve Şafiîlere göre, ceza olarak (hadden) öldürülür, kâfir ol*duğu için öldürülmez Yani bu kişinin kâfir olduğu ile hüküm verilmez Ancak zi*na, iftira, hırsızlık ve benzeri suçlardan dolayı cezalandırıldığı gibi ceza olarak öl*dürülür Böyle bir kimse öldürüldükten sonra yıkanıp cenaze namazı kılınır Müs*lümanların kabristanına defnedilir
Malikîlerin namaz kılmayanın tekfir edilme*mesinde dayandıkları delil, Allah tealânın:
"Allah kendisine eş koşulmasını bağış*lamaz, kendisine eş koşma dışındaki suçlan diledikleri hakkında bağışlar" (Nisa, 116)

Bu konuda bir çok hadis de vardır Bu hadislerden biri Ubade b Sâmit hadisidir
"Beş vakit namazı Allah tealâ kullar üzerine farz kılmıştır Bunları yerine geti*rip hiç birini kaçırmayan, bu namazların hakkını hafife almayan kimseyi Allah tealâ cennete koymaya söz vermiştir Fakat bu namazları yerine getirmeyenler hakkında böyle bir sözü yoktur Dilerse azap eder, dilerse bağışlar"
( Ahmed, Ebu Dâvud, Neseî ve İbn Mace rivayet etmişlerdir Neylu'l-Eviâr, I, 294)


Bu hadislerden biri de Ebu Hureyre hadisidir:
"Kıyamet gününde kulun ilk he*saba çekileceği husus farz namazdır Eğer bu namazı tam olarak yerine getirmişse ne güzel! Eğer yerine getirmemişse şöyle denilir:
Bakın bakalım, bunun nafile na*mazı var mıdır?
Eğer nafile namazları varsa, farzların noksanı bu nafilelerle ta*mamlanır Sonra diğer farzlar için de aynı şeyler yapılır"
( Bu hadisi beş imam rivayet etmiştir Bu iki hadis konusunda başka hadisler de vardır Neylu'l-Evtâr, I, 295 vd )


Bir kimse namaz kıl*mamakla kâfir olmaz Çünkü kâfir olmak inanmamakla olur Bu kişinin inancı ise sağlamdır Eğer namazın farz olduğunu inkâr ederek kılmazsa kâfir olur Bu alim*ler, Hanbelilerin delil olarak ileri sürdükleri hadisleri namazı terk etmeyi, helâl ka*bul eden yahut kâfirlerin müstahak oldukları cezaya (ki, bu da öldürülmektir) çarptırılmayı hak eden manasına tevil etmişlerdir


İmam Ahmed b Hanbel şöyle demiştir: ( el-Muğnî, 442-447 )

Namaz kılmayan kâfir olduğu için öldürülür Çünkü Allah tealâ şöyle buyuruyor:
"Haram aylar çıktığı zaman müş*rikleri nerede bulursanız öldürün, onları yakalayıp esir edin, bütün gözetleme yer*lerinde onların yollarını kesin Eğer tevbe edip namazı kılar, zekâtı verirlerse on*ları serbest bırakın Şüphesiz Allah Gafurdur, Rahimdir" (Tevbe, 5)

Bu ayete gö*re, namazı kılmayan serbest bırakılma şartını yerine getirmemiş olur Dolayısıyla öldürülmesi mubah olarak kalır, namazını kılmayan kimse bu sebeple serbest bıra*kılmaz

Hz Peygamber (as) de şöyle buyuruyor:
"Kişi ile küfür arasındaki fark na*mazı terk etmektir"
(Buharî, Neseî, Kutub-i sitte sahipleri ve İmam Ahmed rivayet etmiştir Neylul'l-Evtâr, I, 291)

Bu hadis, namazı kılmamanın küfrü gerektiren hususlardan olduğuna delil teşkil etmektedir
Yukarıdaki hadisin bir benzeri de Bureyde hadisidir:
"Bizim ile sizin aranızda*ki ahit namazdır Namazı kılmayan kâfir olur"
( Bu hadisi beş imam ile İbni Hibban, Hakim rivayet etmiş olup Neseî ile Irakî sahih demişlerdir Bu konuda başka hadisler de vardır Neylu'l-Evtâr, I, 293 vd)


Bu hadis de namaz kılmayanın kâfir olduğuna delâlet eder

İmam Şevkânî bu görüşü tercih ederek şöyle demiştir:
Gerçek olan, namaz kıl*mayanın kâfir olduğudur Namaz kılmayan kâfir olduğu için öldürülür Fakat, bazı küfür çeşitleri bağışlanmaya ve şefaata hak kazanmaya mani değildir



Ben (Prof Vehbe Zuhayli) ise birinci görüşe meylediyorum O da namaz kılmayanın kâfir olmadığı*na hükmetmektir
Çünkü, kelime-i şehadet getirdikten sonra bir Müslümanın ce*hennemde ebedî olarak kalmayacağına dair kesin deliller vardır

Hz Peygamber (as) şöyle buyuruyor:
"Lâ ilahe illallah" deyip Allah'tan başka tapılardan inkar edenin malı ve kanı korunmuştur; dökülmesi, alınması haramdır Bu kimsenin he*sabı Allah'a aittir"
(Muslim ; Eşcai yolu ile tahric etmiştir Camiu'l-Usul, I, 161 )

Başka bir hadis-i şerifte de şöyle buyurulmuştur;
"Lâ ilahe illallah" deyip kalbinde bir arpa ağırlığı kadar hayır bulunan kimse cehennem ate*şinden çıkacaktır Yine kalbinde buğday tanesi kadar hayır bulunduğu hâlde "Lâ ilahe illallah" diyen kimse cehennem ateşinden çıkacaktır "Lâ ilahe illallah" di*yen ve kalbinde zerre kadar hayır bulunan kimse de cehennem ateşinden çıkacak*tır"
(Buhari ; Enes (ra)ten rivayet edilmiştir)

Hanefîler dışındaki cumhura göre öldürülme şekli eğer tevbe etmezse kılıçla boynunu vurmaktır
( Prof Vehbe Zuhayli; İslam Fıkhı Ansiklopedisi, C1 , S387-390)



İslâm Hukukunda had cezaları, bir takım suçlar karşılığında bizzat Allah ve Allah Rasûlu (sav) tarafından tesbit edilmiş cezâlardır Ta'zîr cezâları ise, vahiy tarafından netlikle belirtilmeyen; hâkimin takdirine ve âlimlerin içtihadına bırakılmış olan cezâlardır

Namaz kılmayanlarla ilgili, Allah ve Allah Rasûlunün (sav)telaffuz buyurduğu her hangi bir had cezâsı söz konusu değildir Şüphesiz, âyet ve hadislerde namaza çok büyük emir ve teşvik vardır Dünya saadetinin de, âhiret saadetinin de zembereğinin namaz olduğu söylenmiştir Namaz kılmamanın sonucunun da tehlikeli olacağı konusunda ciddî uyarılar mevcuttur
Nitekim, Bureyde'nin (ra) rivâyet ettiği bir hadîs-i şerifte Allah Rasûlu (sav) namaz kılmamakla ilgili şöyle buyurmuştur:

"Kâfirlerle aramızı ayıran fark, kılmayı taahhut ettiğimiz namazdır Kim namazı terk ederse, kâfir olur" ( Nesâî, Salât, 8)

Bu hadîs-i şerîfte yer alan "kâfir olur" hükmü ile; doğrudan namaz kılmayanın mı kast edildiği, namazı önemsemeyenin mi kastedildiği, namazı inkâr ederek terk edenin mi anlatılmak istendiği konusu âlimler arasında tartışılmıştır

Hâfız, "Namazı önemsememek küfür sebebi olur" derken; Nihâye'de, namazı "inkâr" ederek terk edenin kâfir olacağı hükmü yer almıştır

Bu hadisin zâhirine bakan İmam Ahmed bin Hanbel, namaz kılmayanın küfre girdiği görüşündedir

Mâlikîler, Şâfiîler ve Hanefîler ise, "inkâr" olmadıkça, namaz kılmayanın küfrüne hükmetmemişler, ancak namaz kılmayanın hemen tevbe etmesini teklif etmişlerdir Tevbe etmediği takdirde, her üç mezhepte de tevbe edene kadar ta'zir cezâsı gündeme getirilmiştir Ta'zîr cezâsı ise, yukarıda beyan ettiğimiz gibi, hâkimin ve ulu'l-emrin takdirine göre verilebilen bir cezâ türüdür

Alıntıdır