Çocuklar Beyaz Yalan Söylemeyi Nasıl Öğrenir?

Çocuklar Beyaz Yalan Söylemeyi Nasıl Öğrenir?




Her anne-babanı en büyük korkusudur çocuklarının yalan söylemesi Çocuklara en sık verilen öğütlerden biri, "Ne olursa olsun, bize mutlaka doğruyu söyle"dir Peki, anne-babalar dürüst olmaya ve hep doğrunun söylenmesine bu kadar önem verirken, "yalan" nasıl ortaya çıkabiliyor?

Çocukların çok küçük yaşlarından itibaren yalan söyleyebildiklerini biliyoruz Çocuğun zihinsel ve sosyal becerileriyle doğru orantılı olarak, yalanı deneme yaşı 2 veya 3'e kadar inebiliyor Çocuk bu yaşlarda kendi zihni ile çevresindeki kişilerin zihninin aynı olmadığını ve anne-babasının aslında onun aklından geçenleri okuyamadığını fark ediyor Bunu fark ettikten sonra da, zaman zaman denemeler yapmaya başlıyor ve anne-babasına doğru olmayan şeyler söylüyor

McGill Üniversitesi'nden Prof Talwar'ın yürüttüğü bir araştırmada, 6 yaşındaki katılımcılardan, bir oyuncağı görmeden, sadece seslerinden tanımaları isteniyordu ve üç doğru cevap veren katılımcının bir ödül kazanacağı söylenmişti İlk iki denemede gözetmen çocukların yanında duruyordu, ancak üçüncü denemede, birkaç dakikalığına çocukları yalnız bırakıyordu Araştırmanın amacı, çocukların bu son denemede ne yaptıklarını izlemekti Araştırma, çocukların %76'sının, son denemede, gözetmen odadan çıktıktan sonra oyuncağa gidip baktıklarını göstermekte İlginç olan bulgu, çocuklara oyuncağa bakıp bakmadıkları sorulduğunda %95'nin bakmadıklarını söylemesi

Penn State Üniversitesi'nden Prof Darling'in yürüttüğü bir başka araştırma ise gençlere yönelikti 14-18 yaş arası gençlerin yaşamlarındaki harçlık, izinler, karşı cinsle ilişki gibi, yaşamlarındaki en önemli 36 alan belirlendikten sonra, gençlerin bu konularda neler yaşadıkları ve anne-babalarına neler anlattıkları incelendi Bu araştırmanın sonuçları da, gençlerin %98'inin anne-babalarına yalan söylediklerini ortaya koyuyor

Anne-babalar, kendilerine söylenen yalanların sadece yarısını fark edebiliyorlar

Sadece iki örnek üzerinden ele aldığımız araştırmalar gösteriyor ki, her ne kadar anne-babalar iç onaylamasalar da, yalan söylemek son derece yaygın Peki, çocuklar yalan söylemeyi nasıl öğreniyorlar? Araştırmalar, çocukların yalan söylemeyi en başta anne ve babalarından öğrendiklerini gösteriyor Bunun için anne ve babanın sürekli yalan söylemesi gerekmiyor Çocuklar, anne-babalarını ve diğer yetişkinleri izlediklerinde, onların sık sık beyaz yalanlara başvurduklarını gözlemliyorlar Örneğin, bir arkadaşının davetini, "Daha işten çıkmadım" diye reddeden bir baba, arkadaşının yaptığı keki hiç beğenmediği halde "Çok güzel olmuş, eline sağlık" diye öven anne Çocuklar da zaman içinde, bu tip yalanların ilişkilerin iyi bir şekilde devam etmesini sağladığını, sorunları çözmeye yardımcı olduğunu görüyorlar Hatta, anne-babalar, çocuklarının da zaman zaman kibarlık adına yalan söylemelerini teşvik ediyorlar Örneğin gelen bir doğum günü hediyesini beğenmediği halde beğenmiş gibi yapmak gibi Bunun dışında, değerlerin çatıştığı bazı durumlar da çocukları yalan söylemeye itebiliyor Örneğin, "İnsan arkadaşını ispiyonlamaz" gibi bir değer vurgulandığında, çocuk arkadaşının yaptığı birçok şeyden haberdar olsa da, bunları söylememeyi ya da farklı anlatmayı öğreniyor Araştırmalar, yetişkinlerin ortalama olarak günde bir kez yalan söylediklerini gösteriyor

Günlük hayatı kolaylaştırmak, ilişkileri bozmamak, kalp kırmamak, kibarlıktan taviz vermemek adına "beyaz yalanlar" söylemek, her ne kadar onaylanmasa da sürekli yaşanan bir durum

Bunun dışında, çocukların ve yetişkinlerin, belli bir neden olmadan söyledikleri yalanlar da var Kendini olduğundan daha farklı göstererek, statü kazanmak, güç göstermek,
karşıdakini değersizleştirmek gibi nedenleri olan bu tip yalanlar, ciddi bazı duygusal ve ailesel sıkıntıların göstergeleri olabilirler ve mutlaka önemsenmeleri gerekir