Esma-İ Hüsna (Esama’Ül-Hüsna, Allahın 99 Güzel İsmi) İle Zikir Yapmanın Faziletleri

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-03-2012

Allah’ın (c

c

) doksan dokuz güzel ismini ezberleme isteği bende ilk kez üniversite yıllarında uyandı

O zamanlar Kuran-ı Kerim’i yanımdan hiç ayırmazdım

Devamlı okurdum

Ders çalışma aralarında da okur, kendimi bu yolla da dinlendirirdim

Ayetlerin içinde ve sonunda geçen Allah’ın (c

c

) güzel isimleri çok dikkatimi çekerdi

Surelerin ve ayetlerin özetlerinin, daha doğrusu tek kelimeye indirgenmiş biçimlerinin bu güzel isimlerde gizli olduğunu görürdüm

Kuran-ı Kerim’in sırrının bu güzel isimlerde olduğunu düşünürdüm

Allah’ın (c

c

) güzel isimleri ile ilgili şu hadis-i şerif de o zaman ilgimi çekmişti: “Allah’ın doksan dokuz ismi vardır

Kim bunları sayarsa cennete girer

” Bu hadis-i şerif uyarınca ben de peygamberimizin müjdesine nail olanlardan olmak istedim

Bir arkadaşımdan hemen bu güzel isimleri bana bir kâğıda yazıp vermesini rica ettim

Dediğimi yaptı

Ama ezberim kuvvetli olmasına rağmen bir türlü bu güzel isimleri hafızama tam olarak yerleştiremedim

Bir süre sonra bunları ezberleme hevesi de bende söndü

Aradan on üç yıl geçtikten sonra bu arzu bende yeniden uyandı

Herhalde tövbe ve zikir nimetine erdiğimden olacak, bu sefer bu güzel isimleri çok kısa bir zamanda hemen ezberledim

Allah’ın (c

c

) güzel isimlerini sabah namazını kıldıktan sonra tespihle ezberden hızlı bir biçimde sayıyorum

Eğer yanlışlık yaparsam -her otuz üçe geldiğimde hangi isme ulaşmam gerektiğiyle bunu biliyorum- ilgili otuz üçün başında birkaç kez “estağfurullah” diyerek yeniden çekiyorum

Yanılma çok ender oluyor

Sonra bu nimeti bana verdiği için aynı hızla doksan dokuz kere “elhamdülillah” diyerek tespihi tamamlıyorum

Sayma işi bir iki dakika bile sürmüyor

Tabii bu sırada her güzel ismin anlamını bilerek çekiyorum, ama üzerlerinde düşünmek olanağı bulamıyorum

Yalnız bu sayede yaşamımda her varlık, olay ve olguda Allah’ın (c

c

) güzel isimleri üzerinde düşünmek gibi bir alışkanlık, daha doğrusu bir yaşam biçimi kazandım

Bu da imanımı her gün daha da güçlendirmektedir

Allah’ı (c

c

) ezberlediğim bu güzel isimler sayesinde daha iyi tanıdığımı, tanıyacağımı düşünmekteyim

Hadis-i şerifin müjdesine ahirette eremesem bile Allah’ın (c

c

) bu güzel isimlerini ezberlemekle dünyada iken bile çok şey kazandığımı, kazanacağımı sezmekteyim

Bunun yaşamımın daha erken bir evresinde gerçekleşmediğine her zaman hayıflanmaktayım

Çünkü Allah’ı (c

c

) tanımak, imanın yakinleşmesini gerçekleştirmektedir

İman ise, kalbe huzur ve mutluluk vermektedir

Dünyayı, yaşamı Allah’ın (c

c

) rızası doğrultusunda anlamamızı ve anlamlandırmamızı sağlamaktadır

İbadetlerdeki şevki artırmaktadır

İbadetleri nefse ağır gelen bir yük olmaktan çıkarmaktadır

Allah’ın (c

c

) her bir güzel ismi O’nun bir sıfatını temsil etmektedir

Mümine yakışan şey Allah’ın (c

c

) ahlakıyla ahlaklanmaktır

Allah’ın (c

c

) ahlakıyla ahlaklanmak da O’nun güzel isimlerini tanıyıp gereğini yerine getirmekle olur

Bu açıdan her bir güzel ismin kulda oluşmasını amaçladığı güzel bir huy, ideal bir ahlak söz konusudur

Buna göre kimi güzel isimler nefsimizi terbiye etmeyi sağlamakta; kimisi de eksik, yanlış Allah (c

c

) inancımızı düzeltmekte, Allah’ı (c

c

) yüceltmektedir

Allah’ın (c

c

) güzel isimlerini ezberleyip her gün sabah namazından sonra saymaya başladıktan ve her birinin anlamını öğrenip üzerinde düşündükten sonra konuyla ilgili müjde içeren hadis-i şerifin Allah’ı (c

c

) dosdoğru tanıyıp yüceltmeyi ve Allah’ın (c

c

) ahlakıyla ahlaklanmayı amaçladığını düşünmeye başladım

Kuşkusuz ebedi cennetin o kadar ucuz olmadığını herkes bilir

Allah’ın (c

c

) güzel isimlerini ezberlemek, saymak, onların anlamlarını bilmek, üzerinde düşünmek de güzel işlerdir

Bir çalışmadır

Allah (c

c

) en ufak bir emeği bile boşa çıkarmaz

Karşılığını kat kat fazlasıyla verir

Ama bu güzel işlerin ötesinde bu güzel isimlerin anlamlarının gereğini yapmak, yani Allah’ı (c

c

) dosdoğru tanıyıp elinden geldiğince tazim etmek ve O’nun ahlakıyla ahlaklanmak çok daha büyük bir iştir

Yaratılış amacına ulaştıracak bir çabadır

Maalesef insanoğlu çıkarsız bir işe pek sarılmıyor

Havas (Seçkin kimselerin) ilmi adı altında Allah’ın (c

c

) güzel isimlerini açıkladığını iddia eden pek çok eserde bu konu çok farklı bir bakış açısı ile işlenmektedir

O tür kitaplarda Allah’ı (c

c

) dosdoğru tanıyıp yüceltme, O’nun ahlakıyla ahlaklanma gibi bir amaç yerine her bir güzel ismin genellikle insana dünyada neler kazandıracağı üzerinde durulmuştur

Bu tür kitaplarda her güzel ismin hangi gün ve saatte ne kadar çekileceği, bununla da ne yararlar elde edileceği anlatılmaktadır

Kuşkusuz zikir bir ibadettir ve her insanın ibadette gözettiği amaç birbirinden farklıdır

Kimisi cehennem korkusuyla, kimisi cennet arzusuyla, kimisi de Allah (c

c

) rızası için ibadet eder

Bunlar içinde en makbulü Allah (c

c

) rızasıdır

Ama ilgili kitaplarda Allah’ın (c

c

) güzel isimlerini zikirle dünyevi bazı istekler de söz konusu edilmektedir

Örneğin, el-Muğnî güzel ismini şu günde şu kadar çeken kimseye Allah (c

c

) büyük bir zenginlik verir, denmektedir

Bir Müslüman düşünün ki Allah’ı (c

c

) kendisine zenginlik vermesi için zikrediyor, yani dilinde Allah’ın (c

c

) güzel bir ismi olduğu halde gönlünde dünyalık arzusuyla Allah’a (c

c

) yaklaşmaya çalışıyor

Bu gerçekten iğrenç bir şeydir

Hele hele bu güzel isimleri arasının bozulduğu Müslüman kardeşinin başına bela ve musibet gelmesini sağlamak veya ölümünü gerçekleştirmek amacıyla zikredenlere ne demeli acaba? Şu ayet-i kerimede bu gibi kimseler çok şiddetli bir biçimde uyarılmaktadır: “En güzel isimler Allah’ındır

O halde O’na en güzel isimlerle dua edin

O’nun isimleri hakkında eğri yola gidenleri bırakın

Onlar yapmakta olduklarının cezasına çarptırılacaklardır (Araf suresi, ayet 180)

”

Kuşkusuz dualarda ahiret olduğu kadar dünyevi her ihtiyacımızı da Allah’tan (c

c

) isteyebiliriz

Bu açıdan Allah’tan (c

c

) zenginlik de istenir

Bu sayede zenginliği verenin Allah (c

c

) olduğu da bilinmiş olur

Ama bu çeşit bir zenginlik istenirken halisane bir niyetle Allah’ın (c

c

) dini ve rızası da gözetilir

Hakkında hayırlı ise nasip olması istenir

Yine bu dualar öncesinde Allah’ın (c

c

) güzel isimlerini zikretmek duanın kabul edilmesine de bir vesiledir

Ama dinin ruhu ve gayesi ahirettir

Ahirete yönelik bir hayır içermeyen dünyalığın olmaması, olmasından daha iyidir

Yüce Allah (c

c

) Kuran-ı Kerim’de bu konuda şöyle buyurmaktadır: “Kim ahiret mahsulü isterse onun ürünlerini fazla fazla artırırız

Kim de sırf dünya menfaati isterse ona da ondan veririz, ama ahirette onun hiç nasibi olmaz

(Şûrâ suresi, ayet 20)

”

Havas bilginlerinin Allah’ın (c

c

) güzel isimlerini çekileceği gün, saat ve sayı ile sınırlamalarının Kuran-ı Kerim’deki ve hadis-i şeriflerdeki delillerini bulamadım

Gerçi namaz sonunda okunan tespihlerin 33’er adetle sınırlanması, bir kısım hacetler ve faziletler için bazı surelerin adetlerle belirtilmesi itiraz için sünnetten delil olarak hemen akla gelebilir

Ama konumuz olan ebced hesapları ile Allah’ın (c

c

) güzel isimlerini belli bir sayıda zikir için Kuran-ı Kerim’de ve hadis-i şeriflerde bilgi mevcut değildir

Kuşkusuz pek çok İslam âliminin ve mutasavvıfın beyanları, bu konuda sundukları iddialar ve örnekler ile anlaşılmaktadır ebced hesapları ile her bir güzel ismin zikir sayısı arasında bir uyum, uygunluk söz konusudur

Kuşkusuz Allah (c

c

) ezeli ilmiyle bunu bilmekteydi ve ebced hesapları ile her bir güzel ismin zikir sayısı arasındaki söz konusu uyumu ve uygunluğu da gözetmişti

Yine dinde kutsal, faziletli sayılan gün ve geceler de bulunmaktadır

Her bir güzel ismin haftanın bir gününde ve belli bir saatinde çekilmesinin daha bir yararlı ve faziletli olduğuna dair düşünceler de bir tarafa atılacak cinsten değildir

Ama tüm bunlara rağmen zikir haddizatında çok samimi bir ibadettir

İçten gelen bir duyguyla yapılır

Onu gün, saat ve sayı ile sınırlamak doğasına uygun düşmez

Nitekim Allah (c

c

) da kutsal kitabında bu konuda şöyle buyurmaktadır: “Ey iman edenler, Allah’ı çok zikredin (Ahzab suresi, ayet 41)

”

Yine de kendisine Allah’ın güzel isimlerini ebced hesabına göre vird edinenler hayatlarına bir alışkanlığı koyma açısından bir rahatlık ve kolaylık yaşarlar

Bu açıdan ebced hesabına göre Allah’ın güzel isimlerini çekmek güzel bir alışkanlıktır, virddir

Biz de bu açıdan aşağıdaki tabloda Allah’ın güzel isimlerinin kısaca açıklamasını verdikten sonra yanlarına ebced değerlerini de verdik

Dileyen kişiler hayatları, istekleri için uygun gördükleri Allah’ın güzel isimlerini bu ebced hesaplarına göre vird edinebilirler

İnsanın tek başına yalnız havas bilgileri ile zikre yönelmesi beraberinde büyük itikadi yanlışlıklar ve sapmalar da getirebilecektir

Zikir ehil birisinin, mürşid-i kamilin rehberliğinde çekilmedikçe insana yarar kadar zarar da verebilir

Tabii bu sözünü ettiğimiz şey, laza-i Celal (Allah), kelime-i tevhit gibi zikirleri çokça çekme ile ilgilidir

Yoksa esma-i Hüsna için geçerli değildir

Ama yine de esma-i hüsnada da ihtiyatlı olmak lazımdır

En azından tasavvuf kültürünü hazmetmek gerekir

Tasavvuf kültürünün de temelini her an tövbe ve istiğfar halinde olma, nefisle mücadele etme ve Allah rızasını amaç olarak görme oluşturur

Çünkü şeytan hiçbir fırsatı kaçırmaz

Kılavuzsuz yola çıkanları çeşitli tehlikeler bekleyebilir

Örneğin yaptığı zikirle dualarının kabul edildiğini gören birisi istidraca düşebilir

Hem benliği güçlenip kendisinde olmayan çeşitli büyüklükler görebilir, kibire ve ucuba kapılabilir

Çünkü zikrin neticesi birtakım haller yaşamaya başlayacaktır

Bunların bazısı Rahmani bazısı da şeytanidir

Bunları birbirinden ayırması imkânsızdır

Birbirlerine çok benzerler

Farkına varmadan şeytanın oyuncağı olabilir

Bunlar da insanı ebedi helake, pişmanlığa götürmeye yeter

Ayrıca vesveseye de düşebilir

Hele içinde bulunduğumuz çağda insanlar gerekli dini ve itikadi bilgilerden bile yoksunken onların ellerine verilecek böyle bir havas bilgisi Allah’ın (c

c

) güzel isimlerinin gereği ve amacı dışında zikredilmesine yol açacaktır

Onun için zikir yoluna gireceklerin bir mürşid-i kamilin himayesine girmesi en doğru yoldur

Nefis tezkiye olmadıkça zikir, özellikle esma-i hüsna zikri ona yarardan ziyade zarar verecektir

Çünkü böyle bir kişi Allah’ın güzel isimlerine hep nefis hesabıyla bakacaktır

Bu da onu manevi olarak zarara sokacaktır

Hâlbuki esma-i hüsna zikrini çekmenin temel amacı Allah’ı övüp yüceltme ve O’nun güzel ahlakıyla ahlaklanmadır

O’nun rızası dışında her şey nefis hesabınadır

Allah’ın rızası dışında kendisine bir hedef çizen ve bu konuda esma-i hünsadan umut bekleyen kişi ise yoldan çıkmıştır

Nefis ve şeytan onu aldatmıştır

Allah bu durumlara düşmekten bizleri korusun

Evet şu ayet-i kerime bu kişilere hitap etmektedir: “En güzel isimler Allah’ındır

O halde O’na en güzel isimlerle dua edin

O’nun isimleri hakkında eğri yola gidenleri bırakın

Onlar yapmakta olduklarının cezasına çarptırılacaklardır (Araf suresi, ayet 180)

”

Kalp saniyede halden hale girer

Değişkendir

Onu bir noktada tutmak zordur

Hele zikir sırsında bu daha çok olur

Nefis ve şeytan vesveseleri ile kalbi bulandırırlar, zikri dünyevi bir amaç haline dönüştürebilirler

O yüzden Nakşibendiler, lafza- Celal zikrin her tespih devredişinde (100 adetten sonra) ‘İlahi ente maksudi ve rızake matlubi (Allahım Sen maksadımsın, isteğim de Senin rızandır

)’ demektedirler

Böylece sapmış, sapacak, dönek, renkten renge giren, girecek olan kalbe rotasını gösterirler

Kalp bu rotadan saptı mı zikir yarar değil insana zarar vermeye başlar

Bu durum esma-i hüsna zikrinde daha çok kendisini gösterir

Yani kalp esma-i hüsna zikrinde rotasını şaşırmaya daha müsaittir

Esma-i hüsna zikrini çekerken kalp O’nun rızası dışında başka yerlere takılabilir

Onu uyarmak ve doğru yola sevk etmek gerekir

Onun için esma-i hüsna zikri çekerken ‘İlahi ente maksudi ve rızake matlubi (Allahım Sen maksadımsın, isteğim de Senin rızandır

)’ sözünü en azından başta ve sonda birer kere de olsa söylemek ve bu konuda kalbi uyarmak gerekir

Daha çok söylemek daha büyük yararlar sağlar

Birgün Azerbaycan Bakü’de bir dükkanda alışveriş yaparken üst kattaki evinden merdivenlerden inen hanımının geniş bir tabakta tespih olduğu halde dükkan sahibi beyine sunduğunu gördüm

Zikrini tamamladıktan sonra dükkan sahibine namaz kılıp kılmadığını sordum

Namaz kılmadığını söyledi

Ama kendi ismine uygun olan Allah’ın (c

c

) bir güzel ismini her gün belli bir zamanda belli bir miktarda çektiğini belirtti

Bu sayede bir marifete kavuştuğunu iddia ediyordu

Pek çok kişi ilgili marifet için onu ocak bellemişlerdi

Kapısına geliyordu

Bu işten para da kazanıyordu

Kendisini evliya sanıyordu

Allah (c

c

) bir kulunu nasıl da şaşırtmıştı? O zaman bunun dinde bir dünyevileşme yolu olduğunu düşündüm

Yahudiler de dinlerini benzer bir yolla dünyevileştirmişlerdi

Ahireti unutmuşlardı

Sonra bu işin Azerbaycan’daki yaygınlığını gördüğümde daha da şaşırdım

İnsanların Allah’a (c

c

) sadece dünyevi bir amaç için yönelmeleri beni daha sonra dehşete sürükledi

Çünkü Allah’ın (c

c

) güzel isimlerini nefsi ve dünyevi arzuları istikametinde kullanan pek çok insanın istidraclarına da tanık oldum

Onlardaki bu yanlışı görünce içimde doğru olanı yapmak ve bu gibilerin şerlerinden Allah’a (c

c

) sığınmak ihtiyacı belirdi

Hayrı da şerri de yaratan Allah’tır

Allah (c

c

) kendisine sığınanları da elbette şerlerden koruyandır

Bunun üzerine hayatımda ikinci kez içimde Allah’ın (c

c

) güzel isimlerini saymak, ezberlemek, onların anlamlarını öğrenip üzerinde düşünmek isteği başladı

Çok şükür bunlar da gerçekleşti

Artık aradan yedi yılı aşkın bir zaman geçmiş bulunmaktadır

Şimdi şu gerçeği derinden anladım ki, zikirde amaç Allah (c

c

) rızasıdır

Zikir, bir ilan-ı aşktır

Allah’a (c

c

) kalple, yani aşkla yönelmedir

Allah’ın (c

c

) güzel isimleri ile amaçlanan şey de doğru bir Allah (c

c

) bilgisi ve itikadı edinip Allah’ı (c

c

) övüp yüceltmek ve nefsin kusurlarını görüp düzelterek Allah’ın (c

c

) ahlakıyla ahlaklanmaktır

Havas ilimlerinde insanın isminin anlamı veya ebced değeriyle Allah’ın (c

c

) güzel isimleri arasında ilgi kurulması ve uygun düşen güzel isim ile zikrin tavsiye edilmesi, bir hak temele dayanıyor olabilir

Gerçekten insan isimleri Allah (c

c

) katında ezelden bilinmekteydi

İnsan isimleri ile karakterler arasındaki ilgi Batı’da da pek çok bilginin ve araştırıcının da dikkatini çekmiştir

Bu konuda pek çok kuram ortaya atılmış ve kitap kaleme alınmıştır

Peygamberimiz de bir hadis-i şeriflerinde evladına iyi bir isim takmayı babanın temel görevleri arasında saymıştır

Allah (c

c

), isminin anlamına sahip çıkan, isminin anlamının içerdiği fazilete, iyiliğe, güzelliğe yönelen ve bunun için de ismini güzel niyetiyle, amelleriyle, dualarıyla, zikriyle Allah’ın (c

c

) güzel isimlerinden uygun olanının gölgesine yaklaştıran kişiye elbette güzel ismine yaraşır ilahi lütuflarda bulunacaktır

Ama bunda da yine Allah (c

c

) rızası gözetilmelidir

Bunu dünyevileştirmek, ticarete dönüştürmek dinden sapmadır

Nefsin ve şeytanın oyuncağı olmaya bir davetiyedir

Onun için bu da çok tehlikeli bir yoldur

Bir yol göstericiyi, ehil birisini, Mürşid-i kâmili gerektirir

Allah’ın (c

c

) sayıya sığmayacak kadar güzel isimleri vardır

Kuran-ı Kerim’de bu anlama gelebilecek olan ayet-i kerime şudur: “De ki Rabb’imin kelimelerini yazmak için deniz mürekkep olsa hatta onun bir misli daha takviye edilse bunlar tükenir de Rabb’imin kelimeleri bitmez (Kehf suresi, ayet 109)

”

Nasıl bir insanı ismiyle ve unvanıyla tanırsak Allah’ı (c

c

) da ancak sıfat ve güzel isimleri ile tanıyabiliriz

Yalnız bir insanın isminin anlamıyla kişiliği, davranışları, ahlakı, dünya görüşü uyuşmayabilir

Örneğin bir kişinin adı Muhsin (iyilik yapan) olabilir de herkes ondan kötülük görebilir

Ama Allah (c

c

) için böyle bir şey söz konusu olamaz

Allah’ın (c

c

) güzel isimlerinde söz konusu olan anlam ile biz Allah’ı (c

c

) daha yakından tanımak olanağına erişiriz

Allah’ın (c

c

) zatını düşünmek doğru değildir

Nitekim bu bir hadis-i şerifle de yasaklanmıştır

Ama O’nun varlık, olay ve olgular üzerinde görülen sıfatları ve güzel isimleri üzerinde düşünebiliriz

Tabii burada “Allah’ın (c

c

) zatını düşünmek” ile kastedilen anlam, O’na insana özgü nitelik ve nicelik yakıştırmaktır

Yoksa insanın kendisini Allah’ın (c

c

) zatı karşısında olduğunu hissetmesi, düşünmesi murakabe adı verilen büyük bir ibadettir

Bütün evren, yeryüzü, canlı ve cansız varlıklar, Allah’ın (c

c

) sıfatlarına ve güzel isimlerine tercümanlık yapmaktadırlar

Allah’ı (c

c

) bizlere anlatmak için yaratılmışlardır

Hadisi-i şerifte yetmiş yıllık ibadete denk olarak gösterilen tefekkürün zirvesi de yaratılmış olan şeylerde Allah’ın (c

c

) sıfat ve güzel isimlerini görüp üzerinde düşünmektir

İnsan yeryüzünde Allah’ın (c

c

) halifesi olmak üzere yaratılmıştır

Allah’ın (c

c

) halifesi olmak demek, Allah’ı (c

c

) yeryüzünde esma-ül hüsnası ile temsil etmektir

Nitekim Kuran-ı Kerim’de (Bakara Suresi, 30-38) Allah (c

c

) ilk insan olan Hz

Adem Aleyhisselâmla ilgili olarak bu konu üzerinde durup yeryüzünde bir halife yaratacağını belirtmiştir

Ama melekler insanın yaratılış hikmetini kavrayamayarak Allah’ın (c

c

) bu kararına itirazda bulunmuşlardır

Melekler Allah’ın (c

c

) bütün güzel isimlerini temsil edemiyorlardı

Bu yüzden Allah’ı (c

c

) gereği şekilde tanımıyorlardı

Örneğin onlar Allah’ın et-Tevvâb (Tövbeleri kabul eden) güzel ismini bilmiyorlardı

Çünkü günah işleyemiyorlardı

Dolayısı ile el-Gafûr (Günahları bağışlayan), el-Gaffâr (Günahları çokca bağışlayan), el-Afüvv (Günahları tamamen affeden) gibi günahları bağışlamayı, günahlardan temizlemeyi karşılayan Allah’ın (c

c

) güzel isimlerinden de habersizdiler

Yine yeme içme nedir bilmeyen bu varlıklar er-Rezzâk (Rızık veren) güzel isminden de habersizdiler

Ayrıca Allah’ın (c

c

) hastaları iyileştirdiği eş-Şâfi (Hastalara şifa veren) güzel isminin de hastalanmadıkları için ne anlama geldiğini bilmiyorlardı

Allah (c

c

) âlemleri sıfatlarını ve güzel isimlerini tecelli etmek için yaratmıştı

Melekler istemese de bu gerçekleşecek, meleklerin haksızlığı kendilerine ispat edilecekti

Nitekim Allah (c

c

) Hz

Adem’i (a

s

) yaratıp eşyaların isimlerini kendisine öğretince bunların isimlerini meleklerine de sordu

Ama onlar bu konuda cahildiler

Bir şey bilmiyorlardı

Hatalarını anlayıp Allah’tan (c

c

) af dilediler (bk

Bakara suresi, ayet 30-39)

Allah’ı (c

c

) gözler göremez

Ama kalpler Allah’a (c

c

) yönelebilir

Güzel isimlerle (esma-ül hüsna) kalbi Allah’a (c

c

) yöneltmek üç şekilde mümkündür: Ya O’nun güzel isimlerini zikretmekle ya dualarda kullanmakla ya da yaratılmışlar üzerinde O’nun güzel isimlerini düşünmekle olur

Şayet virt dersi verecek ehil birisi, mürşid-i kamil bulunmadığında bir vakit namazının bitiminin arkasında bu isimleri bize bağışlayan ve sayılmasını isteyen peygamberimizin (s

a

s

) ruhuna bir fatiha hediye ettikten sonra Allah’ın (c

c

) güzel isimleri aşağıdaki esma-ül hüsna tablosundaki sırasıyla çekilebilir

Ayrıca onun içerisinden seçilen bir veya birkaç güzel isim anlamı dosdoğru bilindikten sonra sayıya vurmadan veya ebced sayısına göre her gün gece ve gündüz bir çeşit aşkla zikredilerek yüceltilebilir

Bu zikir sırasında insan isimleri ile Allah’ın (c

c

) güzel isimlerinin karışmaması, daha doğrusu Allah’ın (c

c

) güzel isimlerinin insan isimlerini çağrışım yapmaması için zikrini çektiğimiz güzel ismin başına “yâ-” veya “el-“ takılarını koymamız gerekir

Örneğin yâ-Metînü, el-Kâdiru gibi

Bir de bu güzel isimlerle birlikte takdis cümlelerini zikretmek bu açıdan çok yararlıdır

En azından başta ve sonda birer kere de olsa takdis cümlelerini söylemek zikrimize bir ağırlık ve içtenlik katacaktır: el-Metînü celle celâluhu, yâ-Kâdiru celle şânuhu gibi

Bu iki takdis cümlesinden her biri bütün güzel isimler için kullanılabilir

Bilindiği üzere İslam dinine Kelime-i şahadetle girilir

O da Allah’tan (c

c

) başka ilah olmadığına, Muhammed’in (s

a

s

) Allah’ın (c

c

) kulu ve peygamberi olduğuna kalp ile inanıp onu dil ile tasdik etmektir

Buna göre İslam’ın bir yarısını Allah’a (c

c

) iman, diğer yarısını da peygambere iman oluşturmaktadır

Allah’a (c

c

) iman etmeden önce de O’nu sıfat ve güzel isimleri ile tanımak gerekir

Allah’a (c

c

), peygamberlere iman dışında imanın diğer rükünleri olan meleklere, kitaplara, ahiret gününe, kadere iman Allah’ın (c

c

) sıfatlarının ve güzel isimlerinin bir uzantısı olarak düşünülebilir

Yani bir Müslüman Allah’ı (c

c

) sıfat ve güzel isimleri ile tanımadığı zaman imani ve itikadi bazı zayıflıklar ve eksiklikler içerisinde bulunabilir

Bu açıdan Allah’ı (c

c

) sıfat ve güzel isimleri ile tanımak, bilmek her Müslüman için en başta gelen görev ve iştir

Allah’ın (c

c

) güzel isimleri, Ebu Hüreyre’nin (r

a) peygamberimizden (s

a

s) bir müjde ile birlikte rivayet ettiği bir hadis-i şerifte geçmektedir: “Allah’ın doksan dokuz ismi vardır

Kim bunları sayarsa cennete girer

”

Kuran-ı Kerim’de ve hadis-i şeriflerde söz konusu doksan dokuz isim dışında Allah’ın (c

c

) daha pek çok güzel ismi geçmektedir

Bu hadisteki “sayma (ahsâhâ)” sözcüğü nedense konuyla ilgili kitaplarda çeşitli açıklamalara neden olmuştur

İhsâ etme (sayma) ile sadece Allah’ın (c

c

) doksan dokuz güzel ismini arka arkaya sıralamanın kastedilmediği, bunları ezberlemek, bunların anlamlarını bilmek ve üzerinde düşünmek gerektiği de söylenmektedir

Ben bu görüşe bir noktada itiraz ediyorum

Eğer böyle anlamlar gözetilmiş olsaydı sadece “sayma” denilmez, bunları ezberlemek, bunların anlamlarını bilmek ve üzerinde düşünmek gerektiği de açıkça belirtilirdi

Hoş bu isimleri sayma külfetine katlanan bir kişi için bunları ezberleme, bunların anlamlarını öğrenmek ve üzerinde düşünmek de zevkli bir iş olacaktır

Sayma yanında bunları ezberleme, bunların anlamlarını öğrenmek ve üzerinde düşünmek çok daha kolay ve kendiliğinden gelişen bir süreçtir

Aslında ben “ihsâ etme” kavramı ile bu çeşit anlamların kastedilmediğini iddia etmiyorum

Sadece hadis-i şerifte bu anlamların belirtilmemesine dikkat çekmek istiyorum

Hatta ben bu söylenenleri tastik etmekle kalmıyor, eksik bile kabul ediyorum ve “ihsâ etme” kavramının çok daha geniş bir anlamda kullanıldığını düşünmekteyim

Allah’ın (c

c

) her bir güzel ismi O’nun bir sıfatına ışık tutmaktadır

Mümine yakışan şey Allah’ı (c

c

) dosdoğru tanıyıp yüceltmek ve O’nun ahlakıyla ahlaklanmaktır

Bu da Allah’ın (c

c

) bu güzel isimlerinden nasiplenmekle olur

Gerçi “ihsâ etme” kavramı üzerine savunduğum bu düşüncede ben yalnız değilim

Şah-ı Nakşibendî Hazretleri (k

s

) de Allah’ın (c

c

) 99 güzel ismi ile ilgili bu hadis-i şerifteki “ihsâ etme” kavramı ile Allah’ın (c

c

) ahlakıyla ahlaklanmanın kastedildiğini belirtmektedir

Allah’ın (c

c

) 99 güzel isminden birkaçını buna örnek olarak zikredeyim: Allah (c

c

) el-Kerîm (Çok cömert) ise kulu da cömert olmalı

Allah’ın (c

c

) el-Halîm (Sabreden, cezadan vazgeçen) güzel ismi kulda ağırbaşlılığı gerektirir

Es-Sabûr (Çok sabırlı) güzel ismi kulun öfkesine hakim olmasını ister

El-Hamîd (Kendisine şükür ve hamd edilen, övülen) güzel ismi kulun daima Rabb’ini övmesini ve O’na şükürde bulunmasını icap ettirir vb

İşte ilgili hadiste cennet gibi büyük bir nimet söz konusu ise bu kula ancak Allah’ın (c

c

) 99 güzel isminin gereklerinin yerine getirilmesi ile nasip olabilir

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-03-2012

Burada şu hususa özellikle dikkati çekmek isterim: Allah’ın (c

c

) ahlakıyla ahlaklanmak O’na yakışır bir kul olmak demektir

Kendinde bir benlik, üstünlük görmek değildir

Güzel isimlerden kula gerekli olan dersi çıkarıp bunu yaşamına uygulamaktır

Bir kul ne kadar Allah’ın (c

c

) ahlakıyla ahlaklansa da bu hiçbir zaman Allah’a (c

c

) benzemek olarak düşünülmemelidir

Zira Allah’ta (c

c

) her türlü kemal mutlak ve sonsuzdur

İnsanda ise her kemal mutlaka kusurlu ve sınırlıdır

Tabii Allah’ın (c

c

) her güzel isminden farklı bir ders çıkarılır

Kiminde kul için ideal bir ahlak kuralı söz konusudur

Bunlar kulu terbiye etme özelliğine sahiptirler

O’nun rububiyyetine ait güzel isimlerdir

Örneğin Allah (c

c

) günahların üzerini örten ve bağışlayan (el-Gafûr) olduğuna göre O’nun kulu da insanlarla olan ilişkilerinde kusurları gizleme ve affetme yolunu tutmalıdır

Yine Allah (c

c

) karşılıksız iyilik yapan (el-Berru) olduğuna göre kula yakışan şey de Allah (c

c

) rızası için insanlara iyilik etmektir

Ama bazı güzel isimlerde kulun alacağı dersin mahiyeti değişir

Çünkü ilgili güzel isimler ortaklık kabul etmez

Teslimiyet, övgü ve yüceltme isterler

Bunlar O’nun uluhiyyetine ait güzel isimlerdir

Örneğin el-Celîl güzel ismi Allah’ın (c

c

) emir ve yasak koyma yetkisini tanımayı gerektirir

El-Hakem güzel ismi her konuda O’nu hüküm sahibi kabul etmeyi gerekli kılar

Biz bu tür güzel isimleri de dosdoğru anlayıp sürekli zikirle yücelterek kulluk makamına ulaşabiliriz

Allah’ın (c

c

) ahlakıyla ahlaklanmak tasavvufta bekabillah (Allah’ta [c

c

] baki olmak) makamına işarettir

Bunun için de önce fenafillaha (Allah’ta [c

c

] fani olmak) ulaşmak gerekir

Fenafillah, kulun tövbe ile Allah’ın (c

c

) yasaklarından kaçınmasının ve emirlerine uymasının ardından dünyayı gönülden çıkarması, tevekkül, kanaat, uzlet, devamlı zikir, hakka tam anlamıyla yönelmek, sabır, murakabe gibi şartları yerine getirmesinden sonra Allah’ın (c

c

) rızasına ulaşmasıyla meydana gelen bir haldir

Nefsin arınması ile meydana gelir

Buna göre Allah’ın (c

c

) ahlakıyla ahlaklanmak çok sıkı bir nefis tezkiyesinden ve kalp tavsiyesinden sonra ancak mümkün olmaktadır

Bu da ancak bir mürşid-i kamilin rehberliğinde gerçekleşebilir

Yalnız başına mümkün değildir

Kim bilir, belki de Allah (c

c

), bu güzel isimleri her gün sayan (ihsa eden) kişiye Allah’ı (c

c

) dosdoğru tanıyıp yüceltme ve O’nun ahlakıyla ahlaklanma nimetlerini de hediye ediyor ve bundan dolayı da ilgili hadis-i şerif sadece Allah’ın (c

c

) 99 güzel ismini sayma işlemine işaret etmekle yetinmiş olabilir

Çünkü Allah (c

c

) cömerttir

O’nun cömertliğini sınırlandırmak, kurallara bağlamak doğru değildir

Tarikatlar yolu ile onca emek ve zaman zarfında elde edilen marifete Allah (c

c

) dilerse bir insanı bir anda da ulaştırabilir

Allah (c

c

), vesileler olmadan da bağışta bulunabilir

Bu açıdan Allah’ın (c

c

) 99 güzel ismini sayma işini küçümsemek, ihmal etmek doğru değildir

Bunda büyük bir sır, büyük bir hikmet, hadis-i şerifin işaret ettiği cennet nimeti gizlenmiş olabilir

Kimse Allah’ın (c

c

) rızasının nerede saklı olduğunu bilemez

Bize düşen görev, eleştirmekten ziyade Allah (c

c

) hakkında peygamberin söylediği her sözün gereğini yerine getirerek uymaktır

Aslında zor olan bu güzel isimleri ezberlemek değil her gün saymaktır

İlgili hadis-i şerifi yorumlamadan anlaşılan temel anlam da “güzel isimleri saymak”tır

Bu kağıda bakıp okumakla da gerçekleşen bir işlemdir

Yalnız kağıdın ve yazının yaygın olmadığı peygamberimiz (s

a

s) döneminde “sayma” ile “ezberden okuma”nın kastedildiği tartışma gerektirmeyecek oranda açıktır

Bu açıdan ilgili hadis-i şerifin ruhuna uygun olan yöntem, bunları ezberleyerek saymaktır

Allah’ın (c

c

) 99 güzel isminden bazılarını yalnız başına söylemek doğru değildir

Görünüşte bunlarda olumsuz bir anlam söz konusudur

Yalnız Allah’a (c

c

) hiçbir şekilde olumsuz bir sıfat ve güzel isim verilemez

Olumsuzluklar kulun nefsinden kaynaklanır

Allah (c

c

), kul şerri istediği için yaratır

Ama bundan razı olmaz

Kul günaha girdiğinde çoğu kez hemen cezalandırmaz

Bunda genellikle sabırlı, anlayışlı davranır

Ona süre tanır

Çoğu kez affeder

Tövbe ettiğinde geçmiş günahlarını bağışladığı gibi bunları sevaba da dönüştürür

Ama bazen de kulun kendisini düzeltmesi ve toparlaması için ona bela ve musibet verir

Kısacası O’nun rahmeti gazabını geçmiştir

İnsanların hidayeti ve irşadı için peygamberler göndermiş, kitaplar indirmiştir

Bütün varlık âlemi O’nun sıfat ve güzel isimlerine tercümanlık yapmaktadır

Tüm bunlara rağmen bir insan da Allah’a (c

c

) ve peygamberine karşı geliyorsa, hak dine karşı düşmanlık gösteriyorsa artık ölümden sonra başına gelecek azabı kendisi hazırlıyor demektir

Bunda Allah’ı (c

c

) suçlayacak hiçbir hakkı yoktur

Bu açıdan ilgili güzel isimleri olumlu anlama sahip karşıtlarıyla hem birarada zikretmek hem de birarada değerlendirmek ve anlamak gerekir: el-Kâbidu/el-Bâsitu (Sıkan, bunaltan-Genişlik veren), el-Hâfidu/er-Râfi’u(Manevi olarak aşağı indiren-Yukarı çıkaran), el-Mu’izzu/el-Müzillü(İzzet şeref veren-Zillet ve alçaklık veren), el-Mu’tî/el-Mâni’u(Veren, ihsan den-Engel olan), ed-Dârru/en-Nâfi’u(Zarar veren-İyilik veren)

Allah’ın (c

c

) 99 güzel ismini arka arkaya sayma, bunların üzerinde düşünme sırasında bir şey hemen dikkati çeker: Bunların sırlamasında bir gelişigüzellik yoktur, derin bir hikmet yatmaktadır

Sadece anlam bakımından zıt olanlar birbiri ardı sıra gelmemiştir

Anlam bakımından birbirini bütünleyen, aralarında anlam ayırtısı olan, biri diğerinin anlamını açıklamaya yardım eden güzel isim veya güzel isimler ya biri diğerinin önünde veya arakasında ya da yakınında yer almıştır

Allah’ın (c

c

) güzel isimleri ile dua etmek, yani uygun düşen güzel isimlerle Allah’a (c

c

) tevessül etmek, duanın kabul olmasında çok etkilidir

Tevessül etmek duada bu isimleri vesile kılmaktır

Allah’a (c

c

) güzel isimlerle tevessül etmek, Allah’a (c

c

) hamd u senâ edip peygamberine ve âl u ashâbına salât ve selâm getirdikten sonra dua konumuza uygun olan güzel isim yada güzel isimleri seçmekle ve duamızda zikrederek bunun yada bunların hakkı, fazileti, bereketi üzerine Allah’tan (c

c

) istemekle olur

Örneğin, “Hamd âlemlerin Rabb’i Allah’a (c

c

) mahsustur

Salât ve selâm Hz

Muhammed’in ve âl u ashâbının üzerine olsun

Ey Kerîm olan Allah’ım, kazancımıza bereketini, cömertliğini kat!”, “Allah’a (c

c

) hamd, habibine salât ve selâm olsun

Ey Allah’ım el-Ganiyy, el-Muğnî olan ism-i şeriflerinle hiçbir kula muhtaç olunmayan, bizi azdırmayacak, senin dinine hizmet edebileceğimiz zenginliği diliyoruz!”, “Allah’a (c

c

) kelimeleri adedince hamd u senâlar olsun

Habibi Muhammed Musatafa’ya, âl u ashâbına ve ehl-i beytine de gökteki yıldızlar adedince salât ve selâm ederim

Ey es-Selâm, el-Mü’min ve el-Müheymin olan Allah’ım, yolculuğumuzun kazasız belasız geçmesini nasip eyle

”, “Allah’a (c

c

) binlerce kez hamd, resûlüne binlerce kez salât ve selâm olsun

Allah’ım beni bağışla

Çünkü Sen Gafûr ve Rahîm’sin

” gibi

Allah’ın (c

c

) güzel isimleri dolayısıyla tartışılan bir konu da hangi güzel ismin ism-i a’zam (en büyük isim) olduğudur

Peygamberimiz (s

a

s) çeşitli hadis-i şeriflerde ism-i a’zamın bulunduğuna, bununla dua edenin duasının kabul edildiğine işaret etmişken bunun hangi güzel isim olduğunu belirtmemiştir

Bunu öğrenmek isteyenlere de net bir yanıt vermemiştir

İslam bilginleri ve ârifleri de ism-i a’zamla ilgili farklı iddialarda bulunmuşlar, ortak bir güzel isimde anlaşamamışlardır

Örneğin Hz

Ali (r

a) el-Ferd (Tek), el-Hayy (Diri), el-Kayyûm(Her şeyi ayakta tutan), el-Hakem (Yargılama ve hükmetme yetkisine sahip olan), el-Adl (Mutlak adalet sahibi), el-Kuddûs (Eksik ve kusurdan münezzeh) olmak üzere bu altı güzel ismi ism-i a’zam olarak kabul etmiştir

İmam-ı Azam Ebu Hanife’ye (rah

a

) göre el-Hakem ve el-Adl güzel isimleri ism-i a’zamdır

Abdülkadir Geylani Hazretlerinin (k

s

) ism-i a’zamı, el-Hayy güzel ismi idi

İmam-ı Rabbani Hazretleri (k

s

) ise el-Kayyûm güzel ismini ism-i a’zam olarak görmüştü

İsm-i a’zamın ism-i Celâl (Allah adı) olduğunu söyleyenler daha inandırıcı bir görüş sunmaktadırlar

Bunlara göre “Allah (c

c

)” dışındaki güzel isimler Allah’ın (c

c

) bir sıfatına dayanırken sadece “Allah (c

c

)” O’nun zatına dayanmakta ve özel isim olmak dışında da kullanılmamaktadır

Dolayısıyla ism-i a’zam olmaya en layık olanı budur

İsm-i a’zamı Allah (c

c

) ismi olarak gören bazılarına göre bu ismin ism-i a’zam olması, zikredenin suda boğulmak üzere olan insanın yardım istemesi gibi olan samimiyetiyle mümkündür

Bu konuda benimsenen bir yaygın kanaat de şudur: İsm-i a’zam dua konusuna göre değişmektedir

Bunlara göre Allah’ın (c

c

) her güzel ismi yerine göre ism-i a’zam olabilir

Bunu da belirleyen şey dua konumuza uygun olan güzel isim yada güzel isimlerin seçimidir

Bence bu sonuncu görüş daha isabetlidir

Nasıl dişimiz ağrıdığında ilgili doktora gidiyorsak, musluğumuz bozulduğunda da tesisatçıyı çağırıyorsak Allah’ın (c

c

) her bir güzel ismi de duruma göre yararlı olur

Hale uygun güzel isim veya güzel isimler işi ehline teslim etmek gibi güzel bir sonuç doğurabilir

Bu durumda ilgili güzel isim veya güzel isimler o durumun ism-i a’zamı olabilir

Tabii ism-i a’zam için daha başka güzel isimleri de kabul edenler bulunmaktadır

Kuran-ı Kerim’de Allah (c

c

) güzel isimleri ile dua edilmesi (tevessül edilmesi) üzerinde de durmuştur: “En güzel isimler Allah’ındır

O halde O’na en güzel isimlerle dua edin

O’nun isimleri hakkında eğri yola gidenleri bırakın

Onlar yapmakta olduklarının cezasına çarptırılacaklardır (Araf suresi, ayet 180)

” Bu ayette dikkati çeken nokta, bazı insanların Allah’ın (c

c

) bu güzel isimleri ile razı olmayacağı dualarda bulunmasıdır

Allah (c

c

) kulunun sadece dünyalık istemesinden hoşnut olmaz: “Kim ahiret mahsulü isterse onun ürünlerini fazla fazla artırırız

Kim de sırf dünya menfaati isterse ona da ondan veririz, ama ahirette onun hiç nasibi olmaz

(Şûrâ suresi, ayet 20)

” Bu açıdan duada ahireti ihmal etmek büyük bir eksikliktir

Kuşkusuz bununla dünyalık istemenin doğru bir şey olmadığını iddia etmiyoruz

Demek istediğimiz şey, istediğimiz dünyalık ile ahirete dönük ve Allah’ın (c

c

) razı olacağı bir işi ve kazancı düşünmeliyiz

Allah’ın (c

c

) güzel isimleri ile dünyalık istemenin yanında başkalarının kötülüğünü, örneğin sevmediğimiz birinin ölümünü temenni etmek çok tehlikelidir

Belki böyle bir beddua kabul olunabilir, ama kişi bununla büyük bir bedel ödeyebilir

Örneğin başkalarının da onun aleyhinde yapacağı ufacık bir beddua hemen yerini bulabilir

İnsanlara karşı merhametli olmak, onların kusurlarını bağışlamak, işleri Allah’a (c

c

) havale etmek bize başkalarının beddualarında bir kalkan gibi vazife görecektir

Kısacası başkalarına reva gördüğümüz muameleyi Allah (c

c

) bizim kaderimiz kılabilir

Aslında başımıza gelen kötü şeyler her ne kadar insanlar eliyle de gerçekleşse Allah’ın (c

c

) izni ve yaratmasıyla meydana gelmektedir

Bunun da genellikle nedeni günahlarımızdır

Başkalarına beddua etmeden, öfkelenmeden ve zarar vermeden önce ilgili bela ve musibetin nedenini kendimizde aramalıyız

Bu Allah’ın (c

c

) bir kanunudur

Şu ayet-i kerimeler buna işaret etmektedirler: “Başınıza gelen her musibet, işlediğiniz günahlar nedeniyledir

Hatta Allah günahlarınızın çoğunu da affeder (Şûrâ suresi, ayet 30)

”, “Sana gelen her iyilik Allah’tandır

Başına gelen her kötülük ise nefsinden dolayıdır (Nisâ suresi, ayet 79)

”
Allah’ın (c

c

) bazı güzel isimleri insanlara ad olarak da verilmektedir: Metin, Kadir, Samet, Reşit, Nur, Mecit, Celil, Aziz, Halil gibi

Bunda dini bir sakınca olmamakla birlikte bu güzel isimlerin kul anlamına gelen “Abd” sözcüğü ile birleşik isim olarak kullanılması daha uygundur: Abdulkadir, Abdussamed, Abdürreşid, Abdulhamid gibi

Yalnız Allah’ın (c

c

) bazı güzel isimlerinin bizzat peygamber tarafından insanlara ad olarak verilmesi yasaklanmıştır: Başta Allah (c

c

) özel ismi olmak üzere, Rahmân, Rabb, Hakem, Ahad gibi

Allah’ı (c

c

) güzel isimleri ile tanıyan ve O’na güzel isimleri ile inanan birisinin Teist yada Deist olması olanaksızdır

Allah’ın (c

c

) zikrinde gözetilecek asıl amaç, O’nun rızasıdır

O’nun güzel isimleri ile dünyalık isterken utanmamız gerekir

Zira Allah’ın (c

c

) indinde bu dünyanın hiçbir değeri yoktur

Bu konuya peygamberimiz (s

a

s) bir hadis-i şeriflerinde şöyle işaret etmişlerdir: “Eğer Allah’ın yanında dünyanın bir sivrisinek kanadı kadar değeri olsaydı kafirler ondan bir yudum su içemezlerdi

” Başka bir hadis-i şeriflerinde de “Dünya lanetlidir, dünyada olan her şey lanetlidir; yalnız Allah için olan bunun dışındadır

” buyurmuşlardır

Allah (c

c

) ahirette inanan kulları için akla gelemeyecek, hayal edilemeyecek nice nimetler yaratmıştır

Kuşkusuz cehennemden sığınmak, cenneti istemek de güzel şeylerdir

Ama Allah’ın (c

c

) rızası bunlardan daha öte, daha güzel olan bir amaçtır

O’nun rızası kazanıldığı zaman elbette cehennem bizden uzak, cennet de bizim mekanımız olacaktır

Allah’a (c

c

) geçek anlamıyla iman eden âşıklar ve ârifler O’nun cemalini görmek için cennete de değer vermemişlerdir

Allah’ın (c

c

) Doksan Dokuz İsmi, Kısa Açıklamaları ve Ebced Değerleri:
1

Allah (Hüve’l-lahi’llezi lâ-ilâhe illâ Hu

66)
2

er- Rahmân (Herkese acıyan, merhametli

298)
3

er-Rahîm (Esirgeyen

258)
4

el-Melikü (Gerçek hükümdar

90)
5

el-Kuddûsü (Eksiklik ve kusurdan uzak olan, her türlü kemal sıfata sahip olan

170)
6

es-Selâmü (Varlıklara esenlik ve afiyet veren

131)
7

el-Mü’minü (Müslümanlara müminlik vasfını veren, onları gazabından emniyete çıkaran

137)
8

el-Müheyminü (Gözetleyen, yapılan amelleri tasdik eden, güvenilir, velileri koruyan

145)
9

el-Azîzü (Şeref yüceliği, galip gelme

94)
10

el-Cebbâru (Dilediği şeyi yapan, yaptıran, dilediği şeye zorlatan

206)
11

el-Mütekebbiru (Büyüklük ve üstünlük gösteren

662)
12

el- Hâlıku (Yoktan yaratan

731)
13

el-Bâri’u (Varlık türlerini uygun ve ölçülü yaratan

214)
14

el-Musavviru (Varlık türünün her bir bireyini belli özellik, nitelik ve nicelikte yaratan onlara betimleyebileceğimiz biçimleri veren

336)
15

el- Gaffâru (Günahları çok bağışlayıcı olan

1281)
16

el-Kahhâru (Öfkesi ve cezası şiddetli olan; her varlığa hakim olan ve üstün gelen

306)
17

el-Vehhâbu (Her şeyi karşılıksız bağışlayan, veren

14)
18

er-Rezzâku (Rızık veren

308)
19

el-Fettâhu (kapalı şeyleri açan; sıkıntıları ortadan kaldıran ve sorunları çözen; hakla batılın arasını açan

489)
20

el-Alîmu (Her şeyi bilen

150)
21

el-Kâbidu (Sıkan, daraltan

903)
22

el-Bâsitu (Genişlik ve ferahlık veren

72)
23

el-Hâfidu (Aşağı indiren, dereceleri düşürten)
24

er-Rafî’u (Yukarı yükselten, dereceleri artıran

351)
25

el-Mu’izzu (Şeref, izzet, haysiyet ve namus yüceliği veren

117) 26

el-Müzillü (kulun yaptığı günahlar sonucu toplumdaki şeref, hassasiyet ve namus gibi değerlerini lekelemesine izin veren, bunları elinden alan, zillete düşüren

170)
27

es-Semî’u (Her şeyi işiten

180)
28

el-Basîru (Her şeyi gören 302)
29

el-Hakemü (Allah (c

c) Kuran-ı Kerim’le insana ve topluma hükmeder 68)
30

el-Adlu (Eksiksiz, mutlak adalet sahibi

104)
31

el-Latîfu (Lütfu bol olan; ince derin anlamları bilen; latif varlıklara hükmeden

129)
32

el-Habîru (Her şeyden haberi olan

812)
33

el-Halîmu (Kulun yaptığı kötü şeylere yumuşak davranan, anlayışlı olan

88)
34

el-Azîmu (Ululuk, yücelik sahibi

1020)
35

el-Gafûru (Günahları bağışlayan

1286)
36

eş-Şekûru (Asıl kendisine teşekkür edilecek yüce varlık

526)
37

el-Aliyyu (Varlıkların nitelik ve niceliği ile karşılaştırılması doğru olmayan Allah’ın kudretinin ve zatının yüceliği

110)
38

el-Kebîru (Varlıkların nitelik ve niceliği ile karşılaştırılması doğru olmayan Allah’ın kudretinin ve zatının büyüklüğü

232)
39

el-Hafîzu (Koruyan, saklayan

998)
40

el-Mukîtu (Herkese hak ettiği karşılığı veren;rızıkları taksim eden, varlıklara günlük gıdalarını veren

550)
41

el-Hasîbu (Kullarının hesabını bilen, gören

80)
42

el-Celîlü (Azamet, yücelik, ululuk izzet sahibi olmak, heybetinden korku ve kaygı uyandırmak, emir ve yasaklar koymak, varlıklara özgü sıfatlardan uzak durmak

73)
43

el-Kerîmü (Cömert olan

270)
44

er-Rakîbu (Gözetleyen

312)
45

el-Mucîbu (Duaları kabul eden

55)
46

el-Vâsi’u (Allah (c

c) her yönüyle varlıkları kapsayıcıdır, o’nun dini ve nimetleri geniştir

137)
47

el-Hakîmu (Her işe Allah kaza ve kaderle hükmeder, Allah her işi bir hikmete göre yapar

78)
48

el-Vedûdu (Allah müminleri sever, Allah asıl sevilecek olandır

20)
49

el-Mecîdü (İhsanı, bereketi, rahmeti ile şanı, şerefi pek yüce ve büyük olan

57)
50

el-Bâ’isu (Ölüleri dirilten, peygamberleri gönderen

573)
51

eş-Şehîdü (Kullarının her işine şahit olan, Kendi varlık ve birliğine kullarını şahit kılan

319)
52

el-Hakku (Allah gerçeği ortaya serer, yalanı, yanlışı geçersiz kılar

108)
53

el-Vekîlü (Allah zulme uğrayanların, her işte Kendisine güvenenlerin vekilidir

66)
54

el-Kaviyyu (Allah sınırsız güç ve kudret sahibidir

117)
55

el-Metînü (Allah gücü azalmayandır

500)
56

el-Veliyyü (Allah müminlerin dostudur, seçtiği kulları Kendisine dost kılar

46)
57

el-Hamîdu (Övgüye layık olan

68)
58

el- Muhsî (Allah varlıkları ve onların sayılarını bilendir

148)
59

el-Mübdi’ü (Allah ilk kez, örneksiz yaratandır

56)
60

el-Mü’îdü (Allah öldükten sonra ikinci kez, tekrar hesap için yaratandır

124)
61

el-Muhyî (Ölüleri diriltendir

68)
62

el-Mümîtü (Hayatı alan, öldüren

490)
63

el-Hayyu (Allah diridir

18)
64

el-Kayyûmu (Allah varlığının devamı için kimseye muhtaç değildir, her varlık Onunla ayakta durmaktadır, varlığının devamı için Ona muhtaçtır

156)
65

el-Vâcidu (İstediğini bulan, meydana getiren

14)
66

el-Mâcidu (Allah şanına, şerefine, yüceliğine, büyüklüğüne uygun olarak ihsan, rahmet, bereket sahibidir

Allah ihsanı, rahmet, bereketiyle dilediği kişinin şanını, şerefini, kadrini yükseltir

48)
67

el-Vâhidu (Allah sıfatlarında ve güzel isimlerinde birdir

Onun sıfatlarında ve güzel isimlerinde bir ortağı yoktur

19)
68

el-Ahadu (Allah zatında eşsiz ve benzersizdir

13)
69

es-Samedu (Hiçbir ihtiyacı olmayan, kimseye muhtaç olmayan, izni olmadan hiçbir işin hükme bağlanmadığı ve ihtiyaçlar konusunda kendisine başvurulan lider

134)
70

el-Kâdiru (Her şeyi yapabilen, edebilen

305)
71

el-Muktediru (Her şeye gücü, kudreti yetebilen

144)
72

el-Mukaddimu (Çeşitli konularda hikmeti gereği dilediğini öne geçiren

184)
73

el-Muahhiru (Dilediği konularda hikmeti gereği dilediğini geriye bırakan

846)
74

el-Evvelü (Öncesi olmayan ilk

37)
75

el-Âhiru (Sonrası olmayan son

801)
76

ez-Zâhiru (Allah evrendeki ayetleri ile sıfat ve güzel isimlerini ortaya sermiştir

Kendisi’ni belli etmiştir

1106)
77

el-Bâtınu (Allah zatını duyu organlarının algılamasından gizlemiştir

Allah’a gönül yolu ile yaklaşılabilinir

62) 78

el-Vâlî (Yöneticilerin yöneticisi, mülkünde istediği gibi tasarruf eden

47)
79

el-Müteâlî (Aşkın, bütün yaratılmışlardan farklı olan

551)
80

el-Berru (İyilik eden, iyiliği çok olan

202)
81

et-Tevvâbu (Kula günahlardan tövbe etme nimeti veren, kulun tövbesini kabul eden

409)
82

el-Muntekimu (Suçluları cezalandıran, mazlumun hakkını alan

630)
83

el-Afüvvu (Günahları affeden, silen

156)
84

er-Raûfu (Pek şefkatli olan

286)
85

a

Mâlik-ül
Mülki (Allah mülkün gerçek sahibidir

212)
b

Zü’l- Celâli
ve’l-İkrâmi (Allah ululuk ve ikram sahibidir

1098)
c

el- Muksitu (Allah denge, ölçü ve adalet sahibidir

209)
86

el-Câmi’u (Dağınık şeyleri bir araya toplayan, parçaları, gönülleri birleştiren

114)
87

el-Ganiyyu (Allah kimseye muhtaç olmayan zengindir

1060)
88

el-Muğnî (Allah dilediğini zengin edendir

1100)
89

el-Mu’tî (Allah hikmeti gereği dilediğine ihsanda bulunandır

129)
90

el-Mâni’u (Allah hikmeti gereği dilediğine hayrı, şerri engelleyendir

161)
91

ed-Dârru (Şer, zarar hikmeti gereği Allah’tan gelir

1001)
92

en-Nâfi’u (Hayır, iyilik hikmeti gereği Allah’tan gelir

201)
93

en-Nûru (Nurlandıran, nur kaynağı

256)
94

el-Hâdî (Kalplere hidayet yolunu gösteren, insanlara hidayet veren

20)
95

el-Bedî’u (Allah eşsizdir, benzersizdir; örneksiz yaratandır

86)
96

el-Bâkî (Var oluşunun sonu olamamak

113)
97

el-Vârisu (Her şeyin tek varisi; hakiki sahibi olan

707)
98

er-Reşîdu (Doğru yola ulaştıran, irşad eden

514)
99

es-Sabûru (cezaları erteleyen, çok sabırlı

289)
99

es-Sabûru

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-03-2012

Değerli Kardeşim Allah(CC) razı olsun,

Esmaül Hüsna 99 ismi Azam diye bildiriliyor

Şüphesiz Yüce Allah(CC) ın Esmaül Hüsna dışında bilinen ve bilinmeyen pek çok ismi var

Ancak senin verdiğin Esmaül Hüsnada 101 ismi azam mevcut olmuş

Yüce Allah(CC)ın isimleri olmasına rağmen El Ahad ile El Muti 99 Esmaül Hüsnada pek çok kaynakta yer almıyor

85

ismi azam olarak 3 ismi azam vermişsin

Zira 3 ismi azamda Esmaül Hüsnada ayrı ayrı yer almaktadırki,

Resulullah Efendimiz(SAV) El Zülcelali Vel İkram (C

C) hakkında hadisi mevcuttur

Yazını okudum Yüce Rabbim razı olsun ancak 99 Esmaül Hüsnaya bir açıklık getirebilirsen, Allah(CC) ın izniyle bizde aydınlanmış oluruz

08-03-2012	#3
Prof. Dr. Sinsi	Esma-İ Hüsna (Esama’Ül-Hüsna, Allahın 99 Güzel İsmi) İle Zikir Yapmanın Faziletleri Değerli Kardeşim Allah(CC) razı olsun, Esmaül Hüsna 99 ismi Azam diye bildiriliyor Şüphesiz Yüce Allah(CC) ın Esmaül Hüsna dışında bilinen ve bilinmeyen pek çok ismi var Ancak senin verdiğin Esmaül Hüsnada 101 ismi azam mevcut olmuş Yüce Allah(CC)ın isimleri olmasına rağmen El Ahad ile El Muti 99 Esmaül Hüsnada pek çok kaynakta yer almıyor 85 ismi azam olarak 3 ismi azam vermişsin Zira 3 ismi azamda Esmaül Hüsnada ayrı ayrı yer almaktadırki, Resulullah Efendimiz(SAV) El Zülcelali Vel İkram (CC) hakkında hadisi mevcuttur Yazını okudum Yüce Rabbim razı olsun ancak 99 Esmaül Hüsnaya bir açıklık getirebilirsen, Allah(CC) ın izniyle bizde aydınlanmış oluruz