İyilikleri Emredip Kötülükleri Menetme

İyilikleri Emredip Kötülükleri Menetme

iyilikleri emretmek, bu iyiliklerin maslahatlarının elde edilmesine vesile­dir İyiliği emretmenin üstünlüğü emredilen iyiliğin maslahatının üstünlük derecesine göre farklılık arzeder Herhangi bir iyiliğin yapılması için geniş zaman varsa o iyiliğin emredilmesi de geniş zamanda olabilir Ancak iyiliğin dar bir vakitte yapılması gerekiyorsa hemen emredilmesi gerekir ki o iyiliğin maslahatı kaçırılmasın
Bir kötülükten menetmek de bu kötülüğün mefsedetinin izale edilmesine vesiledir Kötülükten menetrnenin derecesi, men edilen kötülüğün mefsedeti­nin derecesine göre farklılık arzeder Kötülüğün mefsedetini izale edebilmek için onu men etmek hemen vacip olur Çünkü menetme ertelenirse, mefsedet gerçekleşebilir Bu durumda da dinin maksadı gerçekleşmiş olmaz
İyiliği emredip kötülükten menetme gelecekte meydana gelebilecek bir fi­ille ilgili olur Geçmişte olan bir şeyi emretme, güç yetirilemeyecek bir şeyle yükümlü tutmak anlamına gelir Geçmişte olmuş bitmiş bir şeyle ilgili talep­te bulunmanın bir anlamı yoktur Bir kötülüğü yapmakta olan kimse devam eden kötülüğü tamamlamaktan men edilir Yoksa yapıp ettiği kısımla ilgili menetme söz konusu değildir Geçmişte yapılmış kötülüğü menetme söz ko­nusu olmamakla beraber, bu kötülüğün haram olduğunun cahil kimselere öğretilmesi ve akıllı kimselerin böyle bir şey yapmalarının ayıplanması mümkündür
Allah (cc) şöyle buyurmuştur: "Onlar, işledikleri kötülükten, birbirini vazgeçirmeye çalışmazlardı'' Yani hem daha önce yaptıkları kötülüklerin devam etmesi hem de yapmakta oldukları kötülüklerin tamamlanması hu­susunda birbirini vazgeçirmeye çalışmazlardı Bir diğer ayette "namaza kalkma" iradesiyle namaz kılma ifadesi kastedildiği gibi bu ayette de "fiil" kelimesiyle irade kastedilmiştir Ayetin manası şöyle de düşünülebilir: onlar yapmaya başladıkları veya yapmaya yeltendikleri kötülüklerden birbirini vazgeçirmeye çalışmazlar Hz Peygamberin şu sözü de böyledir; "Güneş ba­tıya doğru yöneldiğinde Cebrail bana öğle namazını kıldırdı"


İzzeddin İbn Abdüsselam
Çeviren: Süleyman Kaya/ Soner Duman