Âzer

ÂZER

Hz İbrahim (as)'ın babası Kur'an'da "Âzer" ismiyle zikredilir Tarih kaynaklarında İbrahim (as)'in babasının Süryânîce "Tarah" olduğu belirtilir Buna göre, Yakup ve İsrail gibi biri isim diğeri lâkap olmak üzere "Âzer ve Tarah" aynı şahsa ait isim ve lâkap demektir Bazıları "Âzer" in çok yaşlı ihtiyar anlamına geldiğini veya bir put ismi olduğunu söylemişlerdir Ayrıca Tarah'ın, İbrahim (as)'ın babası, Âzer'in ise amcası olduğunn ifade eden görüşler de vardır (Tecrîd-i Sarih Tercümesi, IX, 126)
Kur'an'da şöyle buyurulur: "Ey babacığım, işitmeyen, görmeyen ve seni herhangi birşeyden koruyamayan şeylere niçin tapıyorsun?" (Meryem, 19/43)
"İbrahim babası Âzer'e, putları ilâh olarak mı benimsiyorsun? Doğrusu, ben seni ve milletini açık bir sapıklık içinde görüyorum" demişti" (el-En'âm, 6/74)
Muhammed b İshak, "Âzer, Hz İbrahim'in babasıdır ve Kûfe çevresinde "Kûsâ" köyü halkındandır" demiştir (Tefsîru't-Taberî) Ebû Hayyân tefsirinde; Âzer'in, marangoz, yıldız bilimci ve mühendis olduğunu ve Nemrud'un da yıldızlara ve hendeseye özel merakı bulunduğundan, ona nezdinde itibar ettiğini bildirir
Hz İbrahim ve babası, Hz Muhammed (sas)'ın ecdadındandır Çünkü İbrahim (as), oğlu İsmail'i Filistin'den Hicaza getirmiş; Nûh tufanından sonra izi kaybolan bugünkü Kâbe'nin bulunduğu yerde, Hacer'le birlikte bırakmıştır Daha sonra oraya gelip yerleşen Cürhümî kabilesi ve İsmail (as)'ın nesli Mekke'nin ilk yerlileri olmuştur İşte Hz Muhammed (sas) de Mekke'de İsmail (as)'ın, dolayısiyle Hz İbrahim'in torunlarından olarak dünyaya gelmiştir
Putperestliğin tarihi çok eskidir Hz Nûh (as) kavmini tevhîd inancına çağırmış, inananlar bir gemide kurtulurken, puta tapanlar helâk olmuştur Bundan sonra yine bazı kavimler, dünya olayları ile yıldızlar arasında bağlantı görmüş, yıldıza tapar olmuş; yıldız kaybolunca, onun suretini yaparak puta tapmıştır Bazıları da âlemi meleklerin idare ettiğini düşünerek, meleklere ve suretlerine tapmışlar Bazı kavim ve insanlarda sevdikleri kişilerin suretlerini yapıp ara sıra onlara tazim ederken, aşırı sevgilerini ibadete kadar götürmüşlerdir Sonra gelenler öncekileri taklid ederken putperestlik dünyaya yayılmıştır
İşte İbrahim (as) devrinde de Nemrud; kendisini ilâh ilân etmiş ve kavmi ona ibadet etmeye başlamıştı Bu arada inandıkları ilâhları temsil etmek üzere puthanede de putlar vardı İbrahim (as)'ın babası Âzer de Nemrud tarafından bu puthaneye görevli tayin edilmişti
Sa'lebî'nin naklettiğine göre, daha önce adı Tarah iken, puthanede adı Âzer'e çevrilmiştir Çünkü Âzer puthanedeki bir putun adı idi (Tecrid-i Sarih Tercümesi, IX, 126) İbrahim (as)'ın babasını inancından dolayı tenkit etmesi, onu hak dine çağırması adaba aykırı değildir Çünkü evlâdın ana-babaya itaat veya karşı gelme ölçüsü şu ayette belirtilmiştir: Ana-baban, hakkında bir bilgi sahibi olmadığın bir şeyi bana ortak koşman için baskı yaparlarsa, onlara boyun eğme ve dünyada onlara iyilikle muamele et" (Ankebût, 29/8) Hz İbrahim'in davranışı bu ayetin hükmü dışında bir davranış değildir

Hamdi DÖNDÜREN