Denemenin Tarihsel Gelişimi

**Prof. Dr. Sinsi** · 07-28-2012

Denemenin Gelişimi Hakkında Bilgi

deneme yazıları - denemenin tarhihçesi - deneme örnekleri

Geniş anlamda deneme biçiminde eserlere çok eskiden beri bütün dünya edebiyatlarında rastlanır

Hatta bazı edebiyat tarihçileri deneme türünün Avrupa’dan önce Japonya, Çin ve Hindistan gibi Doğu ülkelerinde başladığını öne sürmektedirler

Ancak, bu ünitenin giriş bölümünde de değindiğimiz gibi denemenin, bağımsız bir yazı türü olarak başlaması 16

yüzyıldan sonradır

Bu oluşumda Fransız yazarı Monteigne’nin (1533-1592) büyük payı bulunduğunu bir kez daha belirtmek isteriz

Gerçekten monteigne ilk iki cildi 1580’de, üçüncü cildi de 1595’de yayımlanan “Esasis” (Denemeler) adlı ünlü eseriyle bu türün hem öncüsü hem de en büyük temsilcilerinden biri olmuştur

Monteigne, denemelerinde yalın, akıcı ve içten bir anlatışla kendi gözlemlerine ve yaşantılarına dayanarak arkadaşlık, yalnızlık, yakarış, kitap, ahlak, eğitim gibi çok değişik konular üzerinde kişisel görüşlerini dile getirir

Denemelerin tümünde onun huzur verici, sevecen kişiliği yansır

Montaigne’den sonra deneme türünün eser veren en ünlü edebiyatçılardan biri, İngiliz F

Bacon (1561-1626) dır

Bacon, “Denemeler” (1597,1612,1623) adlı eseriyle deneme türünü biçim, anlatım ve içerik bakımından daha başka bir nitelik kazandırmıştır

Onun derli toplu, özlü ve sağduyuyu yansıtan düşünce ve görüşlerini içeren denemeleri uzun süre hayatta başarı ve mutluluğun yolarını arayan kimseler için yol gösterici bir rol oynamıştır

İngiliz j

Addison (1672-1719) ile İskoçyalı J

Boswell (1740-1795) ve İrlandalı O

Goldsmith (1725-1774) gibi yazarları göstaerebiliriz

Diğer edebiyatçıları ise şunlardır:T

S Eliot (1888-1965) ve A

Huxley’yi (1894-1963) anmak gerek

XIX

yüzyılın sonlarında deneme, özellikle edebiyat ve sanat konuları eleştiri yönü ağır basan bir nitelik kazanmaya başlar

R

De Gourmont, C

Maurras, A

Camus, E

C Alain ve J

P Sartre gibi sanatçılardır

07-28-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Denemenin Tarihsel Gelişimi Denemenin Gelişimi Hakkında Bilgi deneme yazıları - denemenin tarhihçesi - deneme örnekleri Geniş anlamda deneme biçiminde eserlere çok eskiden beri bütün dünya edebiyatlarında rastlanırHatta bazı edebiyat tarihçileri deneme türünün Avrupa’dan önce Japonya, Çin ve Hindistan gibi Doğu ülkelerinde başladığını öne sürmektedirler Ancak, bu ünitenin giriş bölümünde de değindiğimiz gibi denemenin, bağımsız bir yazı türü olarak başlaması 16yüzyıldan sonradırBu oluşumda Fransız yazarı Monteigne’nin (1533-1592) büyük payı bulunduğunu bir kez daha belirtmek isteriz Gerçekten monteigne ilk iki cildi 1580’de, üçüncü cildi de 1595’de yayımlanan “Esasis” (Denemeler) adlı ünlü eseriyle bu türün hem öncüsü hem de en büyük temsilcilerinden biri olmuştur Monteigne, denemelerinde yalın, akıcı ve içten bir anlatışla kendi gözlemlerine ve yaşantılarına dayanarak arkadaşlık, yalnızlık, yakarış, kitap, ahlak, eğitim gibi çok değişik konular üzerinde kişisel görüşlerini dile getirirDenemelerin tümünde onun huzur verici, sevecen kişiliği yansır Montaigne’den sonra deneme türünün eser veren en ünlü edebiyatçılardan biri, İngiliz F Bacon (1561-1626) dırBacon, “Denemeler” (1597,1612,1623) adlı eseriyle deneme türünü biçim, anlatım ve içerik bakımından daha başka bir nitelik kazandırmıştır Onun derli toplu, özlü ve sağduyuyu yansıtan düşünce ve görüşlerini içeren denemeleri uzun süre hayatta başarı ve mutluluğun yolarını arayan kimseler için yol gösterici bir rol oynamıştır İngiliz jAddison (1672-1719) ile İskoçyalı JBoswell (1740-1795) ve İrlandalı OGoldsmith (1725-1774) gibi yazarları göstaerebiliriz Diğer edebiyatçıları ise şunlardır:TS Eliot (1888-1965) ve AHuxley’yi (1894-1963) anmak gerek XIXyüzyılın sonlarında deneme, özellikle edebiyat ve sanat konuları eleştiri yönü ağır basan bir nitelik kazanmaya başlarRDe Gourmont, CMaurras, ACamus, EC Alain ve JP Sartre gibi sanatçılardır