Türk Destan Ve Efsanelerinde Kadın

**Prof. Dr. Sinsi** · 07-26-2012

destan ve efsaneler nasıl oluşmuştur - göçebe toplumlarda kadın - kadın efsanerinin özellikleriDestan ve efsaneler, milletlerin tarih sahnesinde çok kere kavimler halinde yaşadıkları ilkel devirlerinde teşekkül etmiş, olağanüstü karakter olay ve motiflerle örülmüş türlerdir

Göçebeliğin ağır şartları, tabiatla ve düşman kavimlerle mücadele halinde yüzyıllarca ordu-millet halinde yaşayan milletimizin bu dönemde vücuda getirdiği destan ve efsanelerde günlük hayatta tesadüf edilen vasat kadın ve erkek tiplerinden söz edilmektedir

Bununla beraber toplumun kadma bakışı, kabul gören kadın tipleri, erkeğin kadına bakışı ve kadının aile içindeki fonksiyonu elimizde bulunan metinlere dayalı olarak bir ölçüde tesedilebilir

islâmiyet’ten önceki atlı göçebe medeniyeti döneminde teşekkül eden destan ve efsanelerde kadın bu devrin ideal erkek tipi olan Alp tipine benzer

Kadm da erkek gibi ata biner, ok atar, kılıç kullanır ve gerektiğinde düşmanla kahramanca savaşır

Bu eserlerde kadın yerleşik medeniyet dönemlerinde teşekkül eden edebiyatlarda olduğu gibi haz ve âşk konusu değildir

Göçebe hayatı içinde insanlar sürekli hareket halinde yaşarlar

Göçebe hayatında, yerleşik hayattaki gibi emin ve statik boş zaman yoktur

Bu dinamik hayat şekli kadınla erkeğin davranışlarında ve düşünce tarzlarında benzerlik ve müştereklik meydana getirmiştir

Göçebe topluluğunda insan için en büyük değer kahramanlıktır

Kahramanlık, vücut kuvvetine bağlı muhariplikle ortaya çıkar

Göçebe hayatı süren bu topluluklarda erkek ve kadm kendilerine eş seçerken birbirlerinde önce kahramanlık vasfı ararlar

Çünkü atlı göçebe medeniyetinde yaşamak, güçlü ve dayanıklı olanların hakkıdır

Destan ve efsanelerimizde bazı istisnaların dışında kadın ile erkek birbirinin tamamlayıcısı ve desteği olarak aile birliği içinde ahenkli bir beraberlik içinde görünmektedirler

Türk destan ve efsanelerinde muhayyel aşk vakaları yoktur

Muhabbet ve saygıya dayalı evlilik birliği içinde kadın ve erkeğin yaşanılan hayat şartlarının doğurduğu güçlüklerle mücadelelerinin hikayesi sözkonusudur

alıntı

07-26-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Türk Destan Ve Efsanelerinde Kadın destan ve efsaneler nasıl oluşmuştur - göçebe toplumlarda kadın - kadın efsanerinin özellikleriDestan ve efsaneler, milletlerin tarih sahnesinde çok kere kavimler halinde yaşadıkları ilkel devirlerinde teşekkül etmiş, olağanüstü karakter olay ve motiflerle örülmüş türlerdir Göçebeliğin ağır şartları, tabiatla ve düşman kavimlerle mücadele halinde yüzyıllarca ordu-millet halinde yaşayan milletimizin bu dönemde vücuda getirdiği destan ve efsanelerde günlük hayatta tesadüf edilen vasat kadın ve erkek tiplerinden söz edilmektedir Bununla beraber toplumun kadma bakışı, kabul gören kadın tipleri, erkeğin kadına bakışı ve kadının aile içindeki fonksiyonu elimizde bulunan metinlere dayalı olarak bir ölçüde tesedilebilirislâmiyet’ten önceki atlı göçebe medeniyeti döneminde teşekkül eden destan ve efsanelerde kadın bu devrin ideal erkek tipi olan Alp tipine benzer Kadm da erkek gibi ata biner, ok atar, kılıç kullanır ve gerektiğinde düşmanla kahramanca savaşır Bu eserlerde kadın yerleşik medeniyet dönemlerinde teşekkül eden edebiyatlarda olduğu gibi haz ve âşk konusu değildir Göçebe hayatı içinde insanlar sürekli hareket halinde yaşarlar Göçebe hayatında, yerleşik hayattaki gibi emin ve statik boş zaman yoktur Bu dinamik hayat şekli kadınla erkeğin davranışlarında ve düşünce tarzlarında benzerlik ve müştereklik meydana getirmiştir Göçebe topluluğunda insan için en büyük değer kahramanlıktır Kahramanlık, vücut kuvvetine bağlı muhariplikle ortaya çıkar Göçebe hayatı süren bu topluluklarda erkek ve kadm kendilerine eş seçerken birbirlerinde önce kahramanlık vasfı ararlar Çünkü atlı göçebe medeniyetinde yaşamak, güçlü ve dayanıklı olanların hakkıdır Destan ve efsanelerimizde bazı istisnaların dışında kadın ile erkek birbirinin tamamlayıcısı ve desteği olarak aile birliği içinde ahenkli bir beraberlik içinde görünmektedirler Türk destan ve efsanelerinde muhayyel aşk vakaları yoktur Muhabbet ve saygıya dayalı evlilik birliği içinde kadın ve erkeğin yaşanılan hayat şartlarının doğurduğu güçlüklerle mücadelelerinin hikayesi sözkonusudur alıntı