Arpalık Maaşı

Arpalık Maaşı Nedir - Arpalık Maaşı Tarihi - Osmanlıda Arpalık Maaşı

Arpalık Maaşı Osmanlı Devletinde idare, saray ve bilim adamları (ilmiye sınıfı) ile görevine son verilen veya emekli olan memurlara ödenen maaş veya ek ödenektir (munzam tahsisat)


Osmanlı Devleti arpalığı bir tür ödenek olarak verirdi Arpalığın ne zaman verilmeye başlandığı kesin olarak bilinmemektedir Bu ödenek, başlangıçta Yeniçeri Ağası, bölük ağaları gibi askeri şahıslara verilmekte iken sonraları şeyhülislam ve kazaskere, 17 yüzyıldan itibaren de vezirlere ve ümeraya verilmeye başlanmıştır


Arpalığın azami miktarı, bilim adamlarına senede 70 bin akçe, yeniçeri ağasına 58 bin akçe, saray erkanına 20 bin akçe olarak tespit edilmiştir Arpalık, belirli bir kaza veya sancağın yıllık gelirinin bir kısmının tahsis edilmesi (ber-vech-i arpalık dirlik) veya hazineden belli bir yevmiye (ber-vech-i arpalık ulufe) verilmesi yoluyla ödenirdi


Bu usul bir çok yolsuzluğa sebep olduğu için 18 yüzyılda kaldırılarak yalnzca bilim adamlarıma ödeme yapılmaya devam edilmiş, Tanzimattan sonra tamamen kaldırılmış ve yerine “tarik” maaşı konulmuştur Meşrutiyetten sonra diğer devlet memurları gibi düzenli aylık ve emeklilik maaşı bağlanarak arpalık usulü tamamen kaldırılmıştır



Kaynaklar: Osmanlı Tarihi Ansiklopedisi (1985)