Balkan Türkleri

Balkan Tarihi - Anadolu Balkanlar Ekseni - Anadolu Tarihi - Batı Hun Türkleri - Balkanlarda Türk Kültürü - Türkmen Aşiretleri
Balkan Türk Dili ve Edebiyatı Bilinen eski çağlardan bu yana insanlar dünyada çeşitli uygarlıklar kurmuş, her ulus kendi tarihini oluşturmuştur Yaşanılan coğrafi yer, komşuları, sosyal ve kültürel yapısı toplumların tarihlerini etkilemiştir


Türkler dünyanın çeşitli bölgelerinde yaşamakla birlikte ağırlıkla Orta Asya, Anadolu ve Balkanlar ekseni üzerinde bulunmuşlardır Anadolu Balkanlar ekseni Orta Asyadan göçler sonunda oluşmuştur Türklerin ana vatanı Orta Asya olmakla birlikte bu gün bu kavram değişmiş görevi Anadolu üstlenmiştir Türkler tarihin genel akışı içinde Orta Asyadan Anadoluya geçip Ortadoğu ve Anadolunun tarihini değiştirmiştir


Geçtikleri yerler gibi geldikleri Anadolu ve Balkanlarda insanlarla, coğrafyayla bütünleşmişler ve dost olarak yaşamışlardır Gittikleri yerlerdeki kültürleri koruyarak oralara adalet, hoşgörü ve uygarlık götürmüşlerdir Balkan yarımadası, bir coğrafya parçası olarak adını dahi Türkçeden almış, Türk kültürüne beşik olmuş, Türk, Slav ve Germen kültürlerinin dönem dönem hakimiyet mücadelelerine sahne olmuş bir bölgedir Bir coğrafi terim olarak Balkan sıradağ ya da dağlık anlamındadır Halen coğrafya, tarihi coğrafya, siyasi ve kültürel coğrafya deyimi olarak kullanılmaktadır Balkanlar; Avrupanın güneydoğusunda Yugoslavya, Arnavutluk, Bulgaristan, Romanya, Yunanistan ve Türkiyenin bir bölümünü içine alan bir yarımadadır


Türkler; MS 4 yüzyılda Batı Hun Türklerinin yerlerinden kopmaları ve Orta Avrupaya gelmeleri sonucunda yeni bir yurt kurarlar Bu yerleşme aynı zamanda günümüz Avrupa dünyasının biçimlenmesine ve bu günkü coğrafi düzene girmesine etki eder Kuzeyden ve güneyden gelen Türkler 13 yüzyıl içinde Avrupada birleşir Türk kültürünün bu coğrafyada etkisi bu yıllara dayanır (Yıldırım,1998:8) Balkan tarihi bilinen Türk tarihi kadar eskidir XI ve XII yüzyıllarda Peçenek, Kuman ve Uz Türkleri Balkanlara gelip yerleşirler


Hunlardan itibaren çeşitli Kıpçak Türk boylarının yanısıra Oğuz Türk boylarının da farklı zaman dilimlerinde bölgeye yerleşmeleri ve kültür katmanları oluşturmalarıyla belirlenmiş bir tarihtir (Özönder;2001:203-209) Erken dönem Osmanlı kaynakları fetih siyaseti çerçevesinde Anadoludaki Türk unsurunun Balkanlara getirilip iskan edildiğini haber vermektedir 14 yy ve 15yyda gerçekleştirildiği anlaşılan bu iskan hareketi özellikle erken dönemde zorunlu bir göçtür (Şahin,2001:639 Osmanlıların Balkanlara yerleşmeleri üç şekilde olmuştur


1 İlk fetihler sırasında Anadoludaki yakın bölgelerden yeni alınan yerlere devlet eliyle göçmen nakledilmesi


2 Fetihlere gönüllü olarak katılan gazi-alperenler ve gaza için gelen aşiret mensuplarının bir bölümünün fethedilen kalelerde muhafız olarak bırakıp bir bölümünün de istedikleri yerlere yerleştirilmesi


3 Kolonizatör Türk dervişlerinin stratejik noktalarda kurdukları tekke ve zaviyelerin faaliyetleri ve çevrelerinde yerleşim merkezleri kurulması (Alp,1989:47) Balkanlarda tekke ve zaviyeler yalnızca dini-tasavvufi kurumlar olmayıp birer sosyal, siyasi, iktisadi, askeri, ilmi ve kültürel kurumlardır


Osmanlı-Türk kültürü Balkanlara gelince Balkan kültürüyle karşılaştığı yerler kültürel canlanma yaşamıştır Bu yerlerde ortak Balkan kültürünün temelleri atılmıştır (Yazıcı, 2001:135) Balkanlarda asıl ve kalıcı ilişkiler Osmanlıların kuruluş yıllarından itibaren Osmanlıların bu topraklara ayak basmalarıyla başlamıştır


Orhan Gazinin büyük oğlu ve Rumeli Fatihi olarak da anılan Süleyman Paşanın 1354 yılında Çanakkale Boğazını geçerek Geliboluya adım atmasıyla fetih hareketi başlamıştır (İsen,1997:513; Öztuna,1990:17) 13 yüzyıl ortalarında Moğol istilasından kaçan Horasan erenlerinden Sarı Saltuk ile sonradan onun adıyla anılan Türkmen aşireti Balkanlara geçerek Dobruca dolaylarında 10-12 bin kişilik bir İslam topluluğu oluşturmuştur



alıntı